Vəhşi qatil balinalar niyə insanlarla yemək paylaşırlar?

Vəhşi qatil balinalar bəzən insanlara yemək paylaşmaq üçün yaxınlaşırlar, lakin elm adamları bunun səbəbini bilmirlər.

SİA-nın məlumatına görə, Livescience.com bu davranışın arxasındakı səbəbi və elmi ictimaiyyət üçün niyə bu qədər maraqlı olduğunu araşdırır.

Alimlər 20 ildən çoxdur ki, müxtəlif qatil balina populyasiyaları arasında sənədləşdirilmiş bu davranışın arxasında nəyin dayandığını bilmirlər.

Lakin vəhşi təbiətdə onlar yemək paylaşırlar - ən azı öz aralarında.

Ortaq yeməklər prososial fəaliyyətdir və balinalar arasında münasibətlər qurmağın bir yoludur.

İnsanlara "hədiyyələrinin" maraq əlaməti və ünsiyyətə başlamaq cəhdi olması mümkündür.

Tədqiqatçılar bu davranış üçün bir sıra izahlar təklif ediblər. Məsələn, biri təklif edir ki, insanlara yemək təklif etmək qatil balinalara mədəni davranışla məşğul olmaq, yeni əraziləri araşdırmaq və ya oynamaq imkanı verə bilər.

Lakin altruistik davranışa baxmayaraq, bu, insanları manipulyasiya etmək cəhdi ola biləcəyi nəzəriyyəsi də mövcuddur, baxmayaraq ki, orkaların nəyə nail olmağa çalışdığı bəlli deyil.

Müqayisəli Psixologiya Jurnalında dərc olunmuş elmi tədqiqatın müəllifləri Kaliforniya, Norveç və Yeni Zelandiya sahilləri də daxil olmaqla, dünyanın hər yerində orkaların "hədiyyə" təklif etməsinin 34 halını qeydə alıblar.

Bu qarşılıqlı təsirlərdən bəziləri də lentə alınıb. Alimlər qrupu yalnız orkaların suda insanlara və ya qayıqlara könüllü şəkildə yaxınlaşdığı halları əhatə edib.

Əksər hallarda insanlar orkaların hədiyyələrini qulaqardına vurublar. Daha sonra bəzi heyvanlar hədiyyəni geri götürüb həmyaşıdları ilə bölüşüblər, digərləri isə bəzən bir neçə dəfə cəhdi təkrarlayıblar.

Üç dəfə bir insan hədiyyəni geri qaytarıb və orka onu yenidən təklif edib. Kontekst baxımından, bu, insanlarla orkalar arasındakı ilk qarşılıqlı təsirdən çox uzaqdır, çünki sonuncular mürəkkəb sosial rituallara malik ağıllı, sosial heyvanlardır. Məsələn, bir qatil balina dəstəsi bir dəfə Avstraliya balina ovçuları ilə birlikdə balinaları ovlayıb.

Lakin, o vaxtlar heyvanlar bu qarşılıqlı təsirlərdən (yeməkdən) faydalanıblar, yeni tədqiqatda isə onlar tez-tez heç bir səbəb olmadan yeməkdən imtina etməyə çalışıblar. Qatillər həmçinin inanılmaz dərəcədə oynaq ola bilərlər: onlar ətraflarındakı yemək və digər əşyalarla oynaya bilərlər. Məsələn, qatil balinaların gənc donuzlara saatlarla işgəncə verməsi, onları öldürməsi, lakin yeməməsi halları mövcuddur. Bəzi qatil balinalar su gəmilərinə hücum etmə vərdişləri ilə xəbər başlıqlarına çıxıblar.

Lakin, yeni tədqiqatda heyvanlar adətən yeməklə oynamayıblar.

Bundan əlavə, müxtəlif qatil balina populyasiyalarının insan dilinə bənzər öz dialektləri var və bunlar unikal tendensiyalar yaradır - məsələn, başlarında ölü balıqlarla üzmək vərdişi. Yeni sənədləşdirilmiş davranış hər hansı bir konkret bölgə və ya populyasiya ilə məhdudlaşmayıb, lakin alimlər bunun yalnız adətən suyun səthinə daha yaxın ov edən və ya ovlayan heyvanlarda müşahidə olunduğunu qeyd ediblər.

Əli Babayev