Icma.az
close
up
RU
Xəbər proqramlarının jest dilində tərcüməsi daha vacibdir RƏY

Xəbər proqramlarının jest dilində tərcüməsi daha vacibdir RƏY

Icma.az, Sherg.az portalından verilən məlumatlara əsaslanaraq xəbər verir.

Şərt deyil ki, 24 saat ərzində bütün proqramlar Azərbaycan işarət dilinin tərcüməsi ilə müşayiət olunsun


Əsas xəbər proqramında, maarifləndirici verilişlərin bəzilərində surdo-tərcümə xidmətinin tətbiq edilməsi mühüm haldır 


Televiziyalar qarşısında qoyulan yeni tələb əlilliyi olan şəxslərə informasiyaların çatdırılması məqsədilə işarət dilindən istifadə edilməsidir. Yeni tələb Milli Məclisin Əmək və sosial siyasət komitəsinin iclasında müzakirəyə çıxarılan “Əlilliyi olan şəxslərin hüquqları haqqında” Qanuna təklif olunan dəyişiklikdə əksini tapıb. 

Dəyişikliyə əsasən sözügedən qanunda istifadə olunan anlayışlara Azərbaycan işarət dili də əlavə edilib. Layihəyə əsasən, Azərbaycan işarət dili – eşitmə qabiliyyəti tam məhdud olan azərbaycandilli şəxslərin qollar, əllər və barmaqlardan eyni zamanda istifadə edilməklə fikirlərini ifadə etməsi deməkdir. Qanuna əlavə edilən yeni 12-1-ci maddəyə əsasən, dövlət əlilliyi olan şəxslərin məlumat əldə etmək hüququna təminat verir. Azərbaycan Respublikasının dövlət dilinin şifahi formada istifadəsi zamanı eşitmə qabiliyyəti tam məhdud olan şəxslər üçün Azərbaycan işarət dili ünsiyyət dili kimi rəsmi tanınır. Dövlət büdcəsindən maliyyələşən, habelə ictimai yayımçı statusuna malik olan ümumölkə yerüstü televiziya yayımçıları praym-taym zamanı yayımladıqları informasiya xarakterli proqramlarının Azərbaycan işarət dilinin tərcüməsi ilə müşayiət olunmasını təmin edirlər. Azərbaycan işarət dilinin tərcüməsini müvafiq təhsilə və ixtisasa malik olan şəxslər həyata keçirirlər. Dövlət tərəfindən audiovizual əsərlərin subtitrləşdirilməsi təşviq edilir.

 “Eşitmə və Nitq Məhdudiyyətli Şəxslərə Sosial Yardım” İctimai Birliyinin rəhbəri Cəmilə Çingizqızı Milli Məclisdə jest dili haqqında aparılan müzakirələrin və eşitmə məhdudiyyətli şəxslərin informasiyaya əlçatanlığının təmin edilməsi istiqamətində atılan addımların təqdirəlayiq olduğunu bildirib. QHT sədrinin sözlərinə görə, televiziya kanallarında işarət dili tərcüməsinin olması müsbət qərardır və bu təşəbbüs alqışlanmalıdır. Bununla belə, bu tələbin uğurla həyata keçirilməsi üçün ən vacib ilkin addım peşəkar mütəxəssislərin hazırlanmasıdır.

“Hazırda televiziyalar bu tələbi necə icra edəcək?” – deyə sual ünvanlayan Cəmilə Çingizqızı mövcud ixtisaslı işarət dili tərcüməçilərinin sayının yetərli olmadığını vurğulayıb. Onun sözlərinə görə, bəzi tədbirlərdə qeyri-peşəkar şəxslər “jest dili tərcüməçisi” kimi təqdim olunur və onların təqdim etdiyi tərcümə eşitmə məhdudiyyətli şəxslər üçün tam anlaşılan olmur. Nəticədə, bu kateqoriyadan olan insanlar öz ana dillərinin qeyri-ciddi şəkildə təqdim olunmasından narahat olurlar.

C.Çingizqızının fikrincə, informasiya proqramlarının jest dilində tərcüməsi vacibdir, lakin bu prosesin effektiv icrası üçün əvvəlcədən bir sıra addımlar atılmalıdır: “Peşəkar jest dili tərcüməçilərinin hazırlanması üçün ixtisaslaşdırılmış kurslar təşkil edilməlidir. Ali və orta ixtisas təhsil müəssisələrində işarət dili tərcüməçiliyi ixtisası açılmalıdır.  Beynəlxalq sertifikatlı mütəxəssislər yetişdirilməlidir. İşarət dili üçün rəsmi terminologiya və vahid standart hazırlanmalıdır ki, televiziya kanallarında tərcümə vahid sistem üzrə aparılsın.  Bundan sonra texniki imkanlar və hüquqi baza da formalaşdırılmalıdır”.

QHT sədri qeyd edib ki, əks halda bu tələb reallıqda tam icra edilə və keyfiyyət baxımından gözlənilən nəticəni verməyə bilər. Bu mövzunun həssaslığını nəzərə alaraq, aidiyyəti qurumların məsələyə ciddi və sistemli yanaşması vacibdir (qht.az).


“Yenisabah.az” saytının baş redaktoru Seymur Verdizadə  əlillərin hüquqları haqqında Konvensiyanı xatırladıb. Onun “Sherg.az”a açıqlamasına görə, bu kateqoriyadan olan insanların da digərləri ilə bərabər səviyyədə informasiya-kommunikasiya texnologiyalarından yararlanmaq hüququ var:

"Konvensiyaya qoşulan dövlətlər, o cümlədən Azərbaycanda görmə-eşitmə və nitq qabiliyyəti zəif olan şəxslər üçün müxtəlif növ tərcümə xidmətləri təmin edilməlidir. Həmin təbəqənin informasiyadan istifadə imkanını təmin etmək üçün onlara kömək və dəstək göstərilməsinin digər lazımi formalarını inkişaf etdirmək vacibdir. Hər bir vətəndaşın televiziyaya baxmaq, əylənmək, o cümlədən, gündəlik yeniliklərlə tanış olmaq hüququ var. Sözsüz ki, fiziki imkanları məhdud olan şəxslər də bu hüquqdan yararlanmalıdır. Türkiyə televiziyalarının məlum təcrübəsini alqışlayıram. Təəssüf ki, uzun illərdir  Azərbaycan teleməkanında surdo-tərcümədən istifadə olunmur. Halbuki ölkəmizdə kifayət qədər fiziki imkanları məhdud olan tamaşaçı var. Sevindirici haldır ki, artıq telekanallar üzərinə belə bir öhdəlik qoyulacaq və bundan sonra özlərinin yayım siyasətində bu amili nəzərə alacaqlar. 

Bu səbəbdən sözügedən dəyişikliyi kifayət qədər əhəmiyyətli və vacib hal kimi qiymətləndirirəm. Şərt deyil ki, 24 saat ərzində bütün proqramlar Azərbaycan işarət dilinin tərcüməsi ilə müşayiət olunsun, lakin əsas xəbər proqramında, maarifləndirici verilişlərin bəzilərində surdo-tərcümə xidmətini tətbiq edilməsi mühüm haldır”. 

Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün Icma.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
seeBaxış sayı:122
embedMənbə:https://sherg.az
archiveBu xəbər 09 Fevral 2025 12:48 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see232

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see221

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see211

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see170

ChatGPT yə verilməsi qadağan edilən 8 sual SİYAHI

18 Oktyabr 2025 02:52see166

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see158

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see156

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see145

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see144

Bakı metrosunda mübahisəli durum: gediş haqqı yenə dəyişəcək?

18 Oktyabr 2025 07:33see137

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see136

“Borussiya” yenə uduzdu

18 Oktyabr 2025 03:34see135

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see134

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see133

Prezident ailəsi Vatikan bağlarında Fotolar Video

18 Oktyabr 2025 04:14see132

Dabaq xəstəliyi Qaxda da təsərrüfat sahiblərini çıxılmaz vəziyyətə saldı

18 Oktyabr 2025 01:37see131

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see128

Qızıl altı min dollara qədər bahalaşa bilər

18 Oktyabr 2025 15:58see126

Almaniya XİN rəhbəri: “Eurofighter”lərin Türkiyəyə göndərilməsinə müsbət baxırıq

18 Oktyabr 2025 06:28see122

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri