Xərçəngə qarşı 7 qızıl qayda

Dünyada hər il 14 milyon insan xərçəng diaqnozu alır. Azərbaycanda da bu xəstəlik hər il minlərlə insanın həyatını dəyişir. Artan statistika xərçəngin nə qədər ciddi bir təhlükə olduğunu göstərir.

Pravda.az bildirir ki, əgər xərçəngə səbəb olan risk faktorları nəzarət altına alınarsa, bu xəstəlik də önlənə bilər. Bunun üçünsə atılacaq ilk addım — sağlam və balanslı qidalanmadır.

Çəkinizə nəzarət edin

Artıq çəki və piylənmə bəzi xərçəng növləri üçün ciddi risk amilidir. Araşdırmalar göstərir ki, artıq çəkili insanlarda xüsusilə yemək borusu, tiroid, yoğun bağırsaq, mədəaltı vəzi və böyrək xərçənglərinə tutulma riski artır. Enerji qəbulunuz yandırdığınız enerjidən çoxdursa, kilo almağınız qaçınılmazdır. Bunu önləmək üçün porsiyaları kiçildin, un, yağ və şəkər baxımından zəngin qidalardan uzaq durun. Gündəlik olaraq 3 əsas və 3 ara yeməkdən ibarət qidalanma planı yaradın.

Hərəkətli həyat tərzi vacibdir

Həftədə ən az 60 dəqiqə yeriməyi vərdiş halına gətirin. Fiziki aktivlik yalnız çəkiyə nəzarət üçün deyil, eyni zamanda döş, yoğun bağırsaq, prostat və uşaqlıq xərçəngi kimi növlərin riskini azaltmaqda da faydalıdır. Kompüter və televizor qarşısında keçirdiyiniz vaxtı minimuma endirin. Hərəkətlilik bağırsaq sistemini yaxşılaşdırır və immuniteti gücləndirir.

Süfrənizdə tərəvəz və meyvəyə üstünlük verin

Vitamin və minerallarla zəngin olan meyvə və tərəvəzlər, ağız boşluğu, mədə, yemək borusu və prostat  xərçənginə qarşı qoruyucu təsirə malikdir. Bu qidalar A, C və E vitaminləri, selenyum və fitokimyəvi maddələrlə (likopen, lutein, beta karoten və s.) zəngindir. Bu maddələr hüceyrələri zədələyə biləcək sərbəst radikallara qarşı qoruma təmin edir.

Daha çox lifli qida qəbul edin

Araşdırmalar lifli qidaların, xüsusilə də yoğun bağırsaq xərçəngindən qoruma gücünü göstərir. Tam taxıllı çörəklər, tərəvəzlər, meyvələr və paxlalılar lif baxımından zəngindir və bağırsaq fəaliyyətini tənzimləyir.

Doymuş yağlara diqqət yetirin

Döş vəzi, prostat və yoğun bağırsaq xərçəngi ilə yüksək yağlı qidaların əlaqəsi olduğu düşünülür. Xüsusilə trans və doymuş yağlarla zəngin “fast food” və paketlənmiş məhsullardan uzaq durmaq tövsiyə olunur. Həddindən artıq yağlı qidalar kilo artımı və piylənməyə səbəb olur. Həftədə maksimum iki dəfə qırmızı ət yeyin, işlənmiş ətlərdən uzaq durun.

Yeməkləri düzgün bişirin

Qidaların necə bişirildiyi də ən az nəyin yeyildiyi qədər əhəmiyyətlidir. Qızartma və birbaşa alovda bişirmə xərçəngə səbəb olan kanserogen maddələrin yaranmasına yol aça bilər. Bu səbəbdən buğda, sobada, qaynatyma və ya ızgarada bişirməyə üstünlük verin.

Duz istehlakını azaldın

Çox duzlu qidalar təkcə təzyiqi deyil, həm də mədə xərçəngi riskini artırır. Mütəxəssislər ilk olaraq yeməklərə əlavə duz vərdişindən imtina etməyi, zamanla isə duz qəbulunu ümumiyyətlə azaltmağı tövsiyə edir.

Əminə Bayramova