Icma.az
close
up
RU
Yaxın Şərqdə Türkiyə amili...

Yaxın Şərqdə Türkiyə amili...

Yeniazerbaycan portalından alınan məlumata görə, Icma.az xəbər verir.

Beynəlxalq güc mərkəzləri  Ankaranın hərbi-siyasi qüdrəti ilə hesablaşmaq məcburiyyətindədir

Artıq Azərbaycanın can qardaşı Türkiyə Yaxın Şərqdə, o cümlədən Qara dəniz, Şərqi Aralıq dənizi və Cənubi Qafqazda, hətta şimal-şərqi Afrikada güc mərkəzinə çevrilib. Heç bir şəkildə inkar oluna bilməz ki, Türkiyə bu regionlarda söz sahibidir.

Hər zaman qlobal dünyanın qaynar nöqtəsi olan Yaxın Şərqdə baş verən son proseslər onu deməyə əsas verir ki, rəsmi Ankara bu regionda geniş geosiyasi, geostrateji və geoiqtisadi təsir imkanlarına malikdir və yaxın gələcəkdə bölgədə təsir rıçaqları daha da artacaq.

Yaxın Şərqdəki proseslərin nizamlanmasında Ərəb ölkələri - İraq, İordaniya, Səudiyyə Ərəbistanı, Küveyt, Qətər və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, həmçinin İran və İsrail Türkiyənin mövqeyini nəzərə alacaqlar və Türkiyənin maraqlarına zidd olan addımlar atmaqdan çəkinəcəklər.

Beynəlxalq güc mərkəzləri - ABŞ, Böyük Britaniya, Rusiya və Çin istər-istəməz, Türkiyənin Yaxın Şərqdə diplomatik-siyasi və hərbi-siyasi qüdrəti ilə hesablaşmaq məcburiyyəti qarşısında qalıblar.

Qeyd etmək lazımdır ki, istər indiki, istərsə də gələcək zamanda Yaxın Şərqdə ABŞ-Türkiyə tərəfdaşlığı zəruridir. NATO-da yüksək hərbi qüdrətə və potensiala, müasir hərbi sənayeyə və texnikaya sahib olan, özünün və regionun təhlükəsizliyini təmin etmək iqtidarında olan Türkiyə ABŞ üçün çox önəmlidir. Demək olar ki, ABŞ-ın Yaxın Şərq strategiyasında Türkiyə prioritet ölkə hesab olunur. 

Bölgə ilə bağlı bəzi məsələlərdə ABŞ və Türkiyənin maraqlarının toqquşmasına baxmayaraq, Ankara və Vaşinqton zaman-zaman regionda bəzi problemlərin həll olunmasında birgə əməkdaşlıq ediblər.

Bu gün ABŞ-ın Türkiyəyə ehtiyacı var. Təkcə Körfəz ölkələri - Səudiyyə Ərəbistanı, Qətər və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və İsraillə yox, həmçinin Türkiyə ilə də diplomatik-siyasi, hərbi-siyasi və hərbi-təhlükəsizlik fonunda sıx əməkdaşlıq  ABŞ-ın Yaxın Şərqdə öz geostrateji və geosiyasi mövqeyini qoruması üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.

ABŞ bundan sonra da Türkiyə ilə birgə əməkdaşlıq çərçivəsində Yaxın Şərqdə terror təşkilatlarına qarşı uğurlu mübarizə, regionda istənilən təhlükənin qarşısını ala bilər. Yaxın Şərqin bəzi bölgələrində, xüsusilə Suriya və İraqda təhlükəsizliyin və sabitliyin bərqərar olunmasına yönələn strategiyanın müəyyən olunmasında ABŞ-Türkiyə tərəfdaşlığı mühüm rol oynaya bilər. Sözsüz ki, bu strategiyada İsrail, Səudiyyə Ərəbistanı, Küveyt, Qətər və BƏƏ öz sözünü deyəcək.

Yaxın Şərqdə ABŞ-Türkiyə tərəfdaşlığı mümkündür, amma təəssüf ki, bu tərəfdaşlığa əngəl olan problemlər mövcuddur. Bu problemləri diqqətdən qaçırmaq olmaz. Bu problemlərin hansı səbəblərdən irəli gəldiyini nəzərə aldıqda elə bu əngəllərin ABŞ-ın özü  yaratdığını anlaya bilərik.

Ən başlıca əngəl, bildiyimiz kimi, ABŞ-ın Suriyada YPG terror təşkilatına dəstək verməsidir. ABŞ daxil olmaqla bəzi ölkələr - Fransa, İran və Rusiya zaman-zaman YPG/PKK-dan istifadə etməklə Yaxın Şərqdə öz geosiyasi və geostrateji maraqlarını həyata keçirib, regionda münaqişələrə yol açıb və Türkiyənin təhlükəsizliyinə təhdid  yaratmağa cəhd ediblər. Sözügedən güc mərkəzlərinin Türkiyənin Suriyada geostrateji qələbəsinə münasibəti onu göstərir ki, onlar bölgədə qeyri-sabitliyin davam etməsində maraqlıdırlar.

Buna görə də yaxın gələcəkdə də YPG-dən “siyasi maşa” kimi istifadə ediləcəyi istisna deyil. Ən diqqətçəkən məqam budur ki, Suriyada vətəndaş müharibəsi zamanı YPG-yə ən çox maliyyə dəstəyi göstərən və qruplaşmanı silah-sursatla təmin edən ölkə məhz Amerika Birləşmiş Ştatları olub. Vaşinqton Suriyada öz geosiyasi maraqlarının təminatında YPG-ni münasib amil kimi görüb. Hətta Vaşinqton YPG vasitəsilə İŞİD-ə qarşı “mübarizə” adı altında həm Suriyanın şimal-şərq  ərazilərinə nəzarət, həm də bölgədəki neft resurslarını istismar etməyə çalışıb.

Bu gün ABŞ və Türkiyə arasında Suriya ilə bağlı danışıqlarda YPG ən önəmli mövzu hesab olunur. Ola bilsin ki, yanvarın 20-də ABŞ-ın prezidenti olmağa hazırlaşan Donald Tramp YPG məsələsində Türkiyəyə güzəştə getsin. Amma bu, hələ sual altındadır. Çünki Trampın komandasında Suriya və İraqda kürd separatçılarına dəstək verməkdə maraqlı olan şəxslər var.

Digər narahatedici məqam ABŞ-ın hələ də Suriyada yeni hökumətini legitim hakimiyyət kimi tanımamasıdır. Gələcək prezident Donald Trampın Suriyanın yeni hökumətini tanıyıb-tanımayacağı da sual altındadır.

Eyni zamanda ABŞ Yaxın Şərqdə yalnız öz hegemon siyasətini güdür və heç bir güc mərkəzinin bu regionda maraqlarını nəzərə almaq istəmir. Təəssüf ki, Türkiyənin Yaxın Şərqdə söz sahibi olması Vaşinqtonun o qədər də marağında deyil. Bayden administrasiyasının Türkiyənin Suriyada son uğurlarına xoş münasibət sərgiləməməsi bunu deməyə əsas verir.

Bütün bunlarla yanaşı, əgər ABŞ  Türkiyəyə düşmən kəsilən güc mərkəzlərin regiona müdaxiləsinə imkan verərsə, bu, Türkiyə-ABŞ münasibətlərinə mənfi təsir etməklə yanaşı, regionda növbəti ciddi təhlükələr yaradacaq.

Ümidvarıq ki, Tramp administrasiyası Bayden administrasiyasının səhvlərini təkrarlamayacaq və Türkiyə ilə münasibətlərdə düzgün və rasional siyasət yürüdəcək, Yaxın Şərqin yeni təhlükəsizlik arxitekturasının müəyyən olunmasında Ankaranın mövqeyini nəzərə alacaq.

YPG terror təşkilatına dəstəkdən əl çəkmək, Suriyada qurulan yeni hökuməti legitim hakimiyyət kimi tanımaq və sülhdə maraqlı olmayan və məkrli niyyətlər güdən güc mərkəzlərin regiona müdaxiləsinə imkan verməmək Yaxın Şərqdə ABŞ-Türkiyə tərəfdaşlığına yol aça bilər. Vaşinqton, hətta Yaxın Şərqdə Türkiyə ilə İsrail arasında  təmasların qurulmasında vasitəçilik edə bilər. Hər halda həm Türkiyə, həm də İsrail ABŞ-ın müttəfiqidir və Yaxın Şərq strategiyasını yalnız bu iki ölkə ilə koordinasiya edə bilər.

Tramp administrasiyası yalnız bu halda Yaxın Şərq siyasətində nailiyyətlər əldə edəcək.

Yunis Abdullayev

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:147
embedMənbə:https://yeniazerbaycan.com
archiveBu xəbər 17 Yanvar 2025 09:54 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see197

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see187

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see163

Rusiya bankları İran akkreditivlərini qəbul etməyə başlayıblar

20 Oktyabr 2025 15:22see159

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see149

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see147

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see146

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see139

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see135

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see132

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see132

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see131

Körpələrdə genetik xəstəliklərin aşkarlanması üçün ölkəyə 300 mindən çox test gətiriləcək

19 Oktyabr 2025 20:14see131

Naxçıvan məktəblisi “Statistik olimpiada”nın qalibi olub

21 Oktyabr 2025 03:36see130

“Mən ABŞ ı təhlükəyə ata bilmərəm...”

19 Oktyabr 2025 19:18see128

Əməkdar artist Yadigar Muradovun vəziyyəti stabilləşib

19 Oktyabr 2025 18:49see128

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see128

Rıbin və həyat yoldaşı öləcəkləri halda tək oğul övladlarına təlimatlar tərtib ediblər...

20 Oktyabr 2025 00:18see127

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see127

Elmar Məmmədyarovdan açıqlama: “Kimin qarın ağrısı varsa, adımı hallandırır”

19 Oktyabr 2025 21:04see127
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri