Yeni beynəlxalq əlaqələr və tərəfdaşlıq

Azərbaycanın Afrika ölkələri ilə münasibətləri son illərdə daha da inkişaf etməyə başlamışdır və bu, bir neçə sahədə, xüsusilə iqtisadiyyat, enerji, təhsil və beynəlxalq əməkdaşlıq sahələrində genişlənməkdədir. Azərbaycanın Afrika qitəsi ölkələri ilə əlaqələri, siyasi və diplomatik sahələrdə də strateji əhəmiyyət kəsb edir. Bu münasibətlərin perspektivləri, ölkənin beynəlxalq mövqeyini gücləndirməyə xidmət edir.Bir neçə gün öncə Prezident İlham Əliyevin Somali Prezidenti Hasan Şeyx Mahmudun Azərbaycana rəsmi səfəri zamanı çıxışı, iki ölkə arasında müxtəlif sahələrdə əməkdaşlıq perspektivlərini əhatə edən mühüm məqamları əks etdirir.

Səfər zamanı imzalanan sənədlər hər iki ölkənin müxtəlif sahələrdə əməkdaşlığa olan qarşılıqlı iradəsini göstərir. Bu razılaşmalar təhsil, enerji, müdafiə sənayesi və sosial innovasiyalar kimi sahələrdə konkret addımlar atılması üçün hüquqi çərçivə yaradır. Azərbaycanın təcrübəsini Somaliyə ötürməsi, xüsusən təhsil və dövlət xidmətləri sahələrində, həmçinin Somali iqtisadiyyatına sərmayə qoyulması imkanlarının araşdırılması, iki ölkə arasında qarşılıqlı fayda gətirə bilər.
Azərbaycanın Heydər Əliyev adına təqaüd proqramı çərçivəsində Somali tələbələrinə təhsil imkanı yaratmışdır. Bu addım, gələcəkdə təhsil proqramlarının genişləndirilməsi və daha çox Somali gəncinə müasir təhsil mühitindən faydalanması üçün bir baza yaradır. Bu, həmçinin Somali iqtisadiyyatına və insan kapitalına müsbət təsir edəcək.
Somali iqtisadiyyatının kənd təsərrüfatı və infrastruktur kimi sahələrdə böyük potensiala malik olması qeyd edilir. Azərbaycanın öz kənd təsərrüfatı təcrübəsi və infrastruktur layihələrində əldə etdiyi uğurlar bu sahələrdə əməkdaşlıq üçün yaxşı bir zəmin yaradır. Bu əməkdaşlıq hər iki ölkə üçün iqtisadi fayda və iş imkanlarının yaradılmasını təmin edə bilər.
Somali ilə Azərbaycanın ASAN xidmətinin tətbiqi və bu xidmətin orada qurulması, iki ölkə arasında əməkdaşlığın genişlənməsi və Somali vətəndaşlarının daha əlverişli və effektiv dövlət xidmətlərinə çıxışını təmin etmək baxımından vacib bir addım ola bilər. ASAN xidmət, Azərbaycanda vətəndaşlara dövlət xidmətlərinin təqdim edilməsini asanlaşdıran və şəffaflığını artıran bir modeldir. Somali üçün bu xidmətin tətbiqi insanların dövlət xidmətlərinə daha asan çıxışını təmin edəcəkdir.
Müdafiə və müdafiə sənayesi sahəsində imzalanan sazişlər Azərbaycanın təcrübəsinin və texnologiyasının Somaliyə ötürülməsi üçün yeni imkanlar açır. Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın müdafiə sənayesində istehsal etdiyi müasir avadanlıqların ixrac imkanlarını vurğulayıb. Somali ilə bu sahədə əməkdaşlıq hər iki ölkənin müdafiə potensialını artırmaq və terrorçuluğa qarşı mübarizədə daha güclü mövqelər formalaşdırmaq baxımından önəmlidir.
Azərbaycan və Somali beynəlxalq qurumlarda bir-birini dəstəkləyərək strateji tərəfdaşlıq münasibətlərini daha da möhkəmləndirə bilər. Bu, hər iki ölkənin beynəlxalq arenada maraqlarını qorumaq və daha geniş əməkdaşlıq formatlarını inkişaf etdirmək üçün əhəmiyyətlidir.
Enerji sektorunda, xüsusilə yaşıl texnologiyalar sahəsində əməkdaşlıq haqqında imzalanmış Anlaşma Memorandumu Azərbaycanla Somali arasında dayanıqlı inkişaf sahəsində yeni layihələrin həyata keçirilməsinə zəmin yaradır. Azərbaycanın alternativ enerji sahəsində inkişafı Somali üçün də örnək ola bilər.
Bu səfər və imzalanan sənədlər Azərbaycan və Somali arasında əlaqələrin strateji səviyyədə inkişafına yeni mərhələ açır. Hər iki ölkənin müxtəlif sahələrdə, o cümlədən iqtisadiyyat, təhsil, müdafiə və enerji sahələrində birgə layihələr həyata keçirmək niyyəti onların uzunmüddətli tərəfdaşlıq münasibətlərini gücləndirəcək. Azərbaycanın Somali ilə bu münasibətləri daha da genişləndirməsi, regionda təsirini artırmaqla yanaşı, qlobal səviyyədə də nüfuzunu gücləndirə bilər.
Eyni zamanda, bu əlaqələr qlobal Cənub ölkələri arasında həmrəyliyin güclənməsinə nümunə ola bilər, çünki iki ölkə birgə əməkdaşlıqla yeni beynəlxalq əlaqələr və tərəfdaşlıq formatları yaradır.
Ölkəmiz COP29 və Qoşulmama Hərəkatına sədrlik zamanı olduğu kimi, yenə Qlobal Cənuba öz dəstəyini və onların inkişafına töhfəsini davam etdirir.

Pərvanə Vəliyeva
Milli Məclisin deputatı