“Zəhərlər, radioaktiv izotoplar və süni zəkaya əsaslanan müalicə: xərçəngə qarşı yeni döyüş“ “Science Daily“

"Elm xərçəngi fərdi və hədəfli müalicə ilə məhv etməyə yaxınlaşır..."

Moderator.az "Science Daily" nəşrinə istinadla xəbər verir ki, alimlər onkoloji xəstəliklərlə mübarizədə ən gözlənilməz vasitələri - zəhərlərdən radioaktiv molekullara, süni yaradılmış zülallardan hibrid peyvəndlərə qədər real müalicə arsenalına çevirir.

Qeyri-adi yanaşmalar artıq laboratoriyalarda işləyir

Son araşdırmalar göstərir ki, Amazoniyada yaşayan "Brotheas amazonicus" adlı əqrəb növünün toksinlərinin tərkibindəki bəzi molekullar döş xərçəngi hüceyrələrini klassik kimyaterapiya qədər təsirli şəkildə məhv edə bilir. Fərq ondadır ki, bu molekullar yalnız şişi hədəfləyir, sağlam toxumalara zərər vurmur. Əvvəllər belə ideyalar ekzotik hesab olunurdu, indi isə biologiya, kimya və yüksək texnologiyaları birləşdirən yeni istiqamətin real tərkib hissəsidir.

Radioaktiv "ağıllı güllələr": diaqnoz və müalicə birləşir

Son illərin ən diqqətçəkən yeniliklərindən biri radioteranostika adlanan metoddur. Bu texnologiyada radioaktiv izotoplar xüsusi molekullara birləşdirilir və həmin molekullar şiş hüceyrələrini radar kimi tapır.  Nəticədə yaranan "iki funksiyalı ağıllı güllə" əvvəlcə şişi görüntüləyir, daha sonra onu daxildən dağıtmağa başlayır. Gələcəkdə bu yanaşma həm əməliyyatların, həm də kimya terapiyanın bir hissəsini əvəz edə bilər.

Süni intellektlə hazırlanmış zülallar və ilan zəhərindən "ilhamlanan" bioloji yapışqanlar

Alimlər artıq zülalları və regenerasiya materiallarını laboratoriyada aylarla deyil, süni intellektin köməyi ilə bir neçə həftəyə layihələndirir. Hazırda sınaqdan keçirilən yeniliklər arasında:

- ilan zəhərindən "ilhamlanan" təkmilləşdirilmiş fibrin yapışqanlar;

- əməliyyatdan sonra toxumaların sağalmasını sürətləndirən bioaktiv amillər;

- yalnız müəyyən şiş növlərini hədəfləyən xüsusi dizaynlı zülallar var.

Bu biomaterialların hamısı "konkret xəstə üçün hazırlanmış" fərdi dərmanların nümunəsidir.

Hibrid hüceyrələrdən fərdi peyvəndlər

Başqa bir istiqamət isə immun sisteminin hüceyrələri ilə xəstənin şiş hüceyrələrinin birləşdirilməsi yolu ilə əldə edilən hibrid dendritik hüceyrələrdir. Beləliklə, xəstənin orqanizmi öz xərçənginə qarşı "öyrədilir" və uzunmüddətli immun yaddaş formalaşır. Bu metod artıq bir neçə ölkədə klinik sınaqlardadır.

Süni zəka - yeni silah ustası

Süni intellekt şişlərin strukturunu analiz edir və onları məhv etmək üçün zülalları cərrahi dəqiqliklə layihələndirir. Əvvəllər illər tələb edən proseslər indi həftələrə enib və bu, fərdiləşdirilmiş müalicə dövrünü sürətlə yaxınlaşdırır.

Xərçəngə qarşı mübarizə də dəyişir

Əqrəb zəhəri, radioaktiv molekullar, hibrid hüceyrələr və süni zəkayla yaradılmış bioloji materiallar artıq fantastika deyil, formalaşan tibbin yeni real alətləridir. Onkologiya tədricən bütün bədənə ağır zərbə vuran müalicələrdən imtina edib daha dəqiq, hədəfli və fərdi yanaşmaya keçid edir. Gələcəkdə hər bir molekulun yalnız bir məqsədi olacaq - şişi tapıb onu məhv etmək.