Icma.az
close
up
RU
1859 cu ildə baş verən hadisə təkrarlansa, fəlakət ola bilər 12 faizlik ehtimal

1859 cu ildə baş verən hadisə təkrarlansa, fəlakət ola bilər 12 faizlik ehtimal

Icma.az, Qaynarinfo portalına istinadən məlumatı açıqlayır.

1859-cu ilin avqust ayının sonunda Florida gecələrindən birində göyün parlaq işıqlarla işıqlandığı müşahidə edilib. Bu işıqlar nə yanğın, nə də adi təbiət hadisəsi olub. 

Qaynarinfo "Popular Science" jurnalına istinadən xəbər verir ki, Şimali İşıqlar (aurora borealis) adlanan bu qeyri-adi fenomen adətən şimal enliklərində görünür, lakin həmin vaxt tropik bölgələrdə, hətta Mərkəzi Amerikada belə müşahidə edilub. O qədər parlaq olub ki, Rokki dağlarında yaşayan insanlar səhər açıldığını zənn ediblər.

O vaxt İngiltərədəki astronom Riçard Karrinqton Günəşdə baş verən aktivlikləri araşdırırmış. Günəşdəki ləkələrə diqqətlə baxarkən, o, gözlənilməz bir şəkildə ləkələrin içində parlaq iki işıq görüb. Bu hadisə tarixdə "Karrinqton hadisəsi" kimi tanınan ən güclü Günəş fırtınası ilə əlaqələndirilir.

Karrinqton hadisəsi nədir?

Günəş fırtınaları Günəşdən yayılan və saatda 3,2 milyon kilometr sürətlə hərəkət edən elektrik yüklü hissəcik buludlarından ibarətdir. Bu parçacıqlar Yerə çatdıqda planetin maqnit sahəsini dəyişdirib poza bilər.

1859-cu ildəki hadisə o qədər güclü olub ki, telqraf xətləri qığılcımlar saçaraq alovlanıb. Bəzi operatorlar elektrik şoku alıb xəsarət alıb. Alim Hyü Hudson bununla bağlı qeyd edir:

"Uzun elektrik kabelləri ilə enerji paylayırsınızsa, belə qəfil enerji partlayışları böyük problemlərə səbəb ola bilər".

Günümüzdə bu cür hadisənin təsirləri

1859-cu ildən bu yana dünya elektrik enerjisinə və elektronika texnologiyasına daha çox bağlıdır. Konnektikut Kollecindən astrofizik Aleks Cianninas xəbərdarlıq edir ki, bu cür bir hadisə təkrarlansa, təsirləri fəlakətli ola bilər:

"Hər şey elektrik və elektronikaya bağlı olduğundan, belə bir fırtına Yer orbitindəki peyklərə, yer üzündəki elektron cihazlara və enerji şəbəkələrinə ciddi ziyan vura bilər".

Peyklər və texnoloji infrastrukturlar risk altında

Xüsusilə telekommunikasiya peykləri Günəşdəki taçkürə kütlə atılması (CME) kimi hadisələrə qarşı həssasdır. Bu nəhəng partlayışlar günəş panellərini sıradan çıxara, naviqasiya sistemlərinə ziyan vura və peyklərin orbitlərini dəyişərək toqquşmalara və artıq "kosmik tullantı"ların artmasına səbəb ola bilər.

Alimlərin təxminlərinə görə, Günəşdəki bu tip fırtınalar təxminən 11 illik dövrlərdə daha tez-tez baş verir. 2025-ci ildə 25-ci Günəş dövrünün maksimumuna çatacağı gözlənilir, bu da daha güclü fırtınaların ehtimalını artırır.

Hazırlıq tədbirləri

Alimlər 21-ci əsrdə Karrinqton hadisəsinə bənzər bir fırtınanın baş vermə ehtimalını 12 faizdən az olaraq qiymətləndirirlər. Lakin bu ehtimal ciddiyə alınmalıdır. NOAA-nın Kosmik Hava Proqnozu Mərkəzi və GOES, STEREO-A və -B, SDO kimi Günəşi izləyən peyklər sayəsində bu hadisələr izlənilə bilir. CME parçacıqlarının Yerə çatması bir neçə saatdan bir neçə günə qədər çəkdiyi üçün müəyyən hazırlıq müddəti mövcuddur.

İctimaiyyət üçün əsas tədbirlər arasında cihazların şarj edilməsi, su, batareya, fənər və digər zəruri ehtiyacların tədarük edilməsi tövsiyə olunur.

Elmi baxımdan əhəmiyyəti

Astrofizik Hyü Hudson vurğulayır ki, Günəşdə baş verən bu tip hadisələr təkcə təhdid deyil, həm də kainatın sirlərini anlamaq üçün bir pəncərədir:

"İnsanlar həyatın mənşəyini və ulduzların necə fəaliyyət göstərdiyini öyrənməyə maraqlıdır. Günəş, həm yaxın, həm də qeyri-adi hadisələrin baş verdiyi bir obyekt olduğu üçün hər yaş qrupundan insanları heyrətləndirir".

Aydın

Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün Icma.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
seeBaxış sayı:129
embedMənbə:https://qaynarinfo.az
archiveBu xəbər 27 Yanvar 2025 18:13 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Nəticələr Türkiyənin Suriyada möhkəmlənməsinə xidmət edəcək

16 Oktyabr 2025 10:26see370

Rusiya hakimiyyəti Vəfa Quluzadəni haqlı çıxardı KONKRET

16 Oktyabr 2025 15:04see284

Ağsuda yollar təmir ediləcək

16 Oktyabr 2025 14:54see178

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see153

Erkən ölüm riskini artıran əsas amillər BƏLLİ OLDU TERAPEVT AÇIQLADI

16 Oktyabr 2025 16:17see148

“Ağır çantalar uşaqlarda onurğa əyriliyinə gətirib çıxarır” EKSPERT DANIŞDI

17 Oktyabr 2025 11:50see137

Xəstəxanada əməkdar artistə infeksiya keçib Durumu ağırdır

16 Oktyabr 2025 15:58see137

Kreml Tramp Putin danışıqlarını dəyərləndirib

16 Oktyabr 2025 23:31see134

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see132

Tramp Putinə təzyiqləri artırmağa hazırdır Britaniyalı ekspert

16 Oktyabr 2025 18:31see132

Yanacaqdoldurma məntəqələri benzini qatqılarla kəsməyə başlayıb...

16 Oktyabr 2025 18:26see130

Məktəblərdə məktəb psixoloqlarının sayı niyə azdır? EKSPERT AÇIQLADI

16 Oktyabr 2025 15:18see129

“Qqlobal savaş baçlaya bilər” ŞƏRH

16 Oktyabr 2025 14:56see126

“Trampla 2 saatlıq danışıq zamanı Putin Moskvanın sülhün əldə edilməsində maraqlı olduğunu vurğulayıb” Uşakov

16 Oktyabr 2025 23:19see124

Hava ilə bağlı XƏBƏRDARLIQ EDİLDİ Leysan yağacaq

16 Oktyabr 2025 13:23see123

Finlandiyalı aktyor İsa Məsih obrazını canlandıracaq...

16 Oktyabr 2025 22:45see123

Tramp: ABŞ Tomahawk raketlərinin ehtiyatlarını tükədə bilməz

17 Oktyabr 2025 01:09see122

Orban Putin Tramp görüşü barədə: Biz hazırıq!

17 Oktyabr 2025 04:35see121

Bakıda bal yarmarkası fəaliyyətə başlayır

17 Oktyabr 2025 13:46see121

Tramp: Hazırda Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların tətbiqi üçün ən münasib vaxt deyil

17 Oktyabr 2025 03:21see120
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri