Icma.az
close
up
RU
Menu

Velosipedlərin parklanması üçün konstruksiyaların alınmasına bu qədər vəsait sərf ediləcək

66 yaşlı ingilisin əməli cəzasız qalmayıb...

Azərbaycan, Türkiyə və Amerika İsrailə təzyiq göstərəcəklər Sərdar Cəlaloğlu

Putin Zelenskini görüşə çağırır, Ukrayna lideri isə “yox”deyir PƏRDƏARXASI MƏQAMLAR KONKRET

Bakıda ikimərtəbəli evdə GÜCLÜ YANĞIN

Çində imtahanda aşağı bal topladığına görə oğlan evdən qovuldu

Dondurma adı ilə buzlanmış süd satılır AÇIQLAMA

Orban: Ukrayna münaqişəsinin həlli üçün Putin və Tramp arasında görüşün keçirilməsi zəruridir

Paşinyan Dövlət Nəzarət Xidmətinin rəhbərini istefaya göndərdi

Berdiməhəmmədovun səfəri regional əməkdaşlığa töhfə verəcək” MÜNASİBƏT BİLDİRİLDİ

Prezident və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Natəvan, Bülbül və Üzeyir Hacıbəylinin güllələnmiş heykəllərinə baxıb

Təhsilin inkişafı dövlətin diqqət mərkəzindədir

Erməni cəmiyyətinin düşüncə kodları dəyişməlidir ŞƏRH

İpotekaya yararlı, hazır mənzil axtaranlara şad xəbər FOTOLAR

Demensiya onu məhv etdi... Artıq məşhur aktyor olduğunu belə xatırlamır

Azərbaycan Türkmənistan arasında iqtisadi əlaqələrin daha da dərinləşməsi gözlənilir Deputat

Orban: Macarıstan Aİ dən çıxa bilər

Azərbaycan bu qədər pul itirdi Rəqəmlər

Ersin Tatar: Prezident İlham Əliyev hər zaman bizə sahib çıxıb

Bu halda Azərbaycan özünü tamamilə ətlə təmin edə biləcək AÇIQLAMA

25 dekabr 1991ci il SSRİnin süqut günü

25 dekabr 1991ci il SSRİnin süqut günü

Xalq qazeti portalından alınan məlumata görə, Icma.az xəbər verir.

Qərb siyasətçiləri bu süqutun reallaşdırılması üçün uzun illər çalışmışdılar. Ortada elə bir nəticə yox idi. Elə SSRİ adlı nəhəng dövlətin tərkibində olan “müttəfiq” respublikaların əhalisi də həmin günü arzulamaqla kifayətlənmir, bunun üçün gah açıq, gah da gizli səy göstərirdilər. Real nəticələr isə hələ uzaqda görünürdü. Ancaq Kreml rəhbərliyinin öz ölkəsində milli ayrı-seçkiliyi gizlətməməsi, gah Orta Asiyada (Qazaxıstanda Kolbin məsələsi, Özbəkistanda ermənilərin əli ilə Ahıska türklərinə qarşı süni problem yaradılması), gah Baltikyanı ölkələrdə, gah da Cənubi Qafqazda (əvvəlcə Tbilisidə, sonra isə Bakıda) yerli əhalini minbir bəhanə ilə qanına qəltan etməsi qırmızı imperiyanın sonunu yaxınlaşdırdı və... milyonların arzusu reallaşdı.

Doğrudur, Qərb mətbuatı sonralar yazırdı ki, SSRİ-nin çökməsinin əsas səbəbi həmin ölkənin ilk və sonuncu prezidenti Mixail Qorbaçovun başladığı islahatlar kursu olmuşdu. Şərqdə isə deyirlər ki, “yalan olmaz, yanlış olar”. Bəli, Mixail Qorbaçovun “yenidənqurma” adı ilə başladığı həmin islahatlar SSRİ xəritəsinin bir çox hissəsində qan ləkələri, qırğın şəkilləri yaratmışdı. Yəni qərblilər bu məsələdə Mixail Qorbaçovun adını çəkməkdə haqlı idilər, ancaq SSRİ-nin çökməsinin əsas səbəbi onun islahatları yox, milli ayrı-seçkilik zəminində axıtdığı qanlar , azadlıqsevər insanların qəsdən məhv edilməsi olmuşdu.

Qeyd etdiyimiz fakt ( Kremlin ölkəni qan çanağına çevirməsi İ.M.) o qədər ağrılı idi ki, politoloq və siyasətçilər nəhəng bir dövlətin dünya xəritəsindən silinməsi kimi, tarixi hadisəni kin və nifrətlə, cəmi iki cümlə ilə qeyd edirdilər: “SSRİ-nin ilk və sonuncu prezidenti Mixail Qorbaçov 1991-ci il dekabrın 25-də vəzifəsindən istefa verib. Bununla da SSRİ dövləti hüquqi cəhətdən süqut edib”.

... Xatırladaq ki, 1964-cü ildən Sov. İKP MK-nın birinci katibi olan Leonid Brejnevin rəhbərliyi dövründə “birinci katib” vəzifəsi 1966-cı ildən “Baş katib”lə əvəz edildi və SSRİ-də ən yüksək vəzifə hesab olundu. 1985-ci ildən bu vəzifəni Mixail Qorbaçov tutdu, bu ona faktiki dövlət başçısı kimi həm partiyanın, həm də dövlətin lideri olmaq səlahiyyəti verdi. 1990-cı ilin martından etibarən isə Mixail Qorbaçov Sov. İKP MK-nın Baş katibi və SSRİ Prezidenti vəzifələrini birləşdirdi. Sonra SSRİ Konstitusiyasının 6-cı maddəsi ləğv edildi və Sov. İKP ölkə hakimiyyətindəki inhisarını itirdi. Ancaq partiya öz hökmranlığını itirsə də, 1991-ci il avqustun 19-21-də Moskvada baş verən hadisələrə qədər hakim partiya olaraq qaldı. 1991-ci il dekabrın 25-də, nəhayət, SSRİ-nin mövcudluğu dayandırıldı. Bildirilir ki, SSRİ-nin mövcudluğunun 70 ili ərzində yalnız 9 partiya və dövlət rəhbəri (hökuməti idarə edən Malenkov və “Avqust qiyamı” zamanı SSRİ prezidenti vəzifəsini icra edən Yanayevi də saymaqla) SSRİ-nin lideri olmuşdur.

Bəs Mixail Qorbaçovun səhvləri nədən ibarət idi? Ekspertlər bu sualın cavabnı Kreml rəhbərliyinin həm xarici, həm də daxili siyasətində axtarırlar. Qeyd edilir ki, 1983-cü ildə Amerika Birləşmiş Ştatlarının prezidenti Ronald Reyqan Strateji Müdafiə Təşəbbüsü adlı kosmosda raketdən müdafiə planını həyata keçirməyə başlamışdı. Buna cavab olaraq SSRİ də öz hərbi və kosmik xərclərini artırırdı. Nəticədə ölkə əhalisi ziyan görməli oldu. Məlum ərzaq qıtlığı, bəzi məhsulların talonla satılması və digər faktlar hamının yadındadır. Mixail Qorbaçov bu geriləmələrin qarşısını almaq üçün “İqtisadi inkişafı sürətləndirmək” adı ilə “yenidənqurma” və “aşkarlıq” kimi nağıllarla əhalinin başını qatmağa çalışdı.

Bütün bunların fonunda ölkənin regionlarında da ciddi problemlər yaranırdı. Yəni etnik münaqişələr sovetlərin vəziyyətini, demək olar ki, hər gün gərginləşdirdi. Rusiyalı ekspertlərin fikrincə, Azərbaycan SSR-in tərkibindəki Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətində ermənilər tərəfindən başlanan separatçılıq hərəkatı “Böyük dağılmanın” başlanğıcı olmuşdu.

Rəsmi materiallarda oxuyuruq ki, 1990-cı ilin martında Estoniya, Litva, may ayında isə Latviya müstəqilliklərini bərpa etmək haqqında qərar qəbul etdilər. Gürcüstanda suverenlik haqqında dekret qəbul olundu.

İyun ayında RSFSR dövlət suverenliyi barədə Bəyənnammə qəbul etdi. 1991-ci ilin iyununda Boris Yeltsin RSFSR-in prezidenti seçildi. 1991-ci ilin avqustunda Sovet İttifaqını qoruyub saxlamaq istəyən yüksək çinli məmurlar ölkədə fövqəladə vəziyyət elan etdilər. Qorbaçovun “səhhəti ağır olduğu üçün” onun səlahiyyətləri Gennadi Yanayevə verildi. Yanayev Moskvaya hərbi qüvvə yeritdi, lakin bu cəhd uğursuz alındı. “Avqust qiyamı” puç oldu. Bu hadisədən sonra Kommunist Partiyasının fəaliyyətinə son qoyuldu.

SSRİ-nin dağılma prosesini 1991-ci il dekabrın 8-dəki qərarlar sürətləndirdi. Belə ki, həmin gün Rusiya SFSR, Ukrayna SSR və Belarusiya SSR-in rəhbərləri SSRİ-nin parçalanması barədə istəklərini bildirdilər ( bu ölkələr SSRİ-nin yaradılmasını təşkil etmişdilər). 1991-ci il dekabrın 25-də isə SSRİ-nin ilk və sonuncu prezidenti Mixail Qorbaçov istefa verdi. Dekabrın 26-da Kreml üzərindən SSRİ-nin qırmızı bayrağı endirildi və beləliklə 1922-ci il dekabr ayının 30-da yaranmış və 69 il mövcud olmuş SSRİ tarix səhnəsindən silindi.

Xatırladaq ki, bu gün istənilən azərbaycanlının ürəyində Mixail Qorbaçova nifrət və qəzəb hissi var. İnanırıq ki, gələcəkdə də belə olacaq. Çünki 1990-cı il yanvarın 20-də Bakıda törədilən faciənin əsas təşkilatçısı Mixail Qorbaçov olmuşdur. Bakıya qoşun yeridilməsi əmrini o vermişdi. Sonralar “Həyat və islahatlar” kitabında bu hadisəyə münasibət bildirən qatil yazmışdı ki, 1990-cı ilin yanvarında çoxlu sayda bakılının həyatı yarımçıq qırıldı: “Bu ağırdır, çox ağırdır… Bu faciəli hadisədən dərs götürdüm…”

Şərqlilər bu qəbildən olan rəzil etirafları eşidəndə deyirlər: “ Bu ifadə “Bağışlayın, sizin övladınızı öldürdüm. Amma yaxşı oğlan idi” deyimindən də iyrənclik və riyakarlıqdır”.

İttifaq MİRZƏBƏYLİ

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:61
embedMənbə:https://xalqqazeti.az
archiveBu xəbər 25 Dekabr 2024 10:17 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Velosipedlərin parklanması üçün konstruksiyaların alınmasına bu qədər vəsait sərf ediləcək

17 İyul 2025 12:51see130

66 yaşlı ingilisin əməli cəzasız qalmayıb...

18 İyul 2025 21:37see124

Azərbaycan, Türkiyə və Amerika İsrailə təzyiq göstərəcəklər Sərdar Cəlaloğlu

17 İyul 2025 16:11see119

Putin Zelenskini görüşə çağırır, Ukrayna lideri isə “yox”deyir PƏRDƏARXASI MƏQAMLAR KONKRET

18 İyul 2025 15:15see118

Bakıda ikimərtəbəli evdə GÜCLÜ YANĞIN

17 İyul 2025 12:42see117

Çində imtahanda aşağı bal topladığına görə oğlan evdən qovuldu

18 İyul 2025 02:01see117

Dondurma adı ilə buzlanmış süd satılır AÇIQLAMA

17 İyul 2025 18:19see116

Orban: Ukrayna münaqişəsinin həlli üçün Putin və Tramp arasında görüşün keçirilməsi zəruridir

18 İyul 2025 02:19see115

Paşinyan Dövlət Nəzarət Xidmətinin rəhbərini istefaya göndərdi

17 İyul 2025 16:54see114

Berdiməhəmmədovun səfəri regional əməkdaşlığa töhfə verəcək” MÜNASİBƏT BİLDİRİLDİ

17 İyul 2025 12:38see112

Prezident və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Natəvan, Bülbül və Üzeyir Hacıbəylinin güllələnmiş heykəllərinə baxıb

17 İyul 2025 13:34see111

Təhsilin inkişafı dövlətin diqqət mərkəzindədir

17 İyul 2025 17:31see110

Erməni cəmiyyətinin düşüncə kodları dəyişməlidir ŞƏRH

17 İyul 2025 12:43see110

İpotekaya yararlı, hazır mənzil axtaranlara şad xəbər FOTOLAR

18 İyul 2025 08:56see109

Demensiya onu məhv etdi... Artıq məşhur aktyor olduğunu belə xatırlamır

18 İyul 2025 18:54see109

Azərbaycan Türkmənistan arasında iqtisadi əlaqələrin daha da dərinləşməsi gözlənilir Deputat

17 İyul 2025 13:35see109

Orban: Macarıstan Aİ dən çıxa bilər

18 İyul 2025 08:53see108

Azərbaycan bu qədər pul itirdi Rəqəmlər

17 İyul 2025 16:58see108

Ersin Tatar: Prezident İlham Əliyev hər zaman bizə sahib çıxıb

18 İyul 2025 05:55see108

Bu halda Azərbaycan özünü tamamilə ətlə təmin edə biləcək AÇIQLAMA

17 İyul 2025 18:31see107
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri