27 sentyabr Anım Günü və Azərbaycanın haqq savaşı

27 sentyabrın anım günü təkcə qara hərflərlə yazılmış bir tarix deyil. Bu, mərdlik, qisas hissi, milli qərarlılıq və eyni zamanda dərin hüzn günüdür. Cənab Prezident İlham Əliyevin dediyi kimi: “Onların yaxınlarına, qohumlarına deyirəm ki, mən demişdim, onların qanı yerdə qalmayacaq və qalmadı. Biz onların qanını aldıq!” Bu sözlər həm də 2020-ci ilin sentyabrından noyabrın 10-dək baş vermiş hadisələrin mənəvi məğzini ifadə edir. Rəsmi İrəvanın “dənizdən dənizə Ermənistan” ideyası, deportasiyalar, toponimlərin dəyişdirilməsi və 1988–1992-ci illərin vəhşiliyi uzun müddətli siyasətin nəticəsi idi. Bu tarixi zəncirdə 27 sentyabr 2020-ci il artıq planlaşdırılmış, uzunmüddətli təcavüzə qarşı milli reaksiyanın son mərhələsinə çevrildi. Beynəlxalq vasitəçilik və ədalət mexanizmlərinin zəifliyi səbəbindən yaranan nəticəsizlik illərlə davam etdiyindən Azərbaycan öz haqqını müdafiə etmək məcburiyyətində qaldı. Bu baxımdan cənab Prezidentin “biz onların qisasını döyüş meydanında alacağıq” — fikri yalnız mənəvi və emosional bəyanat deyil; həm də hüquqi-mənəvi arqumentlərlə müşayiət olunan milli qərarlılığın ifadəsidir. Beynəlxalq danışıqlar dövrünün uzunluğu və nəticəsizliyi, işğalın yaratdığı insan və iqtisadi fəsadlar Azərbaycanı hərbi-siyasi qərar verməyə məcbur etdi. 27 sentyabr 2020-ci il Azərbaycan üçün dönüş nöqtəsi oldu: cəbhə üzrə əks-hücum başladı və 44 günlük hərbi əməliyyatlar nəticəsində işğal altında olan bir çox şəhər və kəndlər azad edildi. 44 günlük Vətən müharibəsinin yekunu isə noyabrın 9–10 tarixlərində imzalanmış üçtərəfli bəyanatla təsdiqləndi və hərbi əməliyyatların dayandırılmasına yol açdı. Bu prosesin siyasi-mənəvi əhəmiyyəti böyükdür: illərlə davam edən ədalətsizlik sonradan həll edilməyə başladı və bu, həm də milli özünüdərkin, dövlət strategiyasının və ordunun hazırlıqlı vəziyyətinin göstəricisidir. Cənab Prezident İlham Əliyevin 2 dekabr 2020-ci il tarixli sərəncamı ilə 27 sentyabrın Anım Günü kimi qəbul edilməsi şəhidlərimizin dövlət səviyyəsində əbədiləşdirilməsinə yönəlmiş addımdır və bu ölkə siyasətinin həm hüquqi, həm də mədəni komponentini gücləndirir. Bu addım həm də gələcək nəsillərə milli tariximizin ən ağır, eyni zamanda qürurverici səhifəsini çatdırmaq məqsədi daşıyır.

Rəqəmlər soyuq faktlar olsa da, arxasında minlərlə insan və bütöv talelər dayanır. Dövlətin və vətəndaş cəmiyyətinin vəzifəsi şəhid ailələrinə, qazilərə daim dayaq olmaq, onların sosial müdafiəsini təmin etmək və yaraların sağalmasına konkret addımlarla yardım etməkdir. Rəsmi mənbələrə görə, Vətən müharibəsində yüzlərlə hərbçimiz həlak olmuş, minlərlə yaralanmış və itkilər olmuşdur; bu itkilərin ağır yükü hər bir ailənin üzərindədir və dövlət bu yükü azaltmaq üçün sistemli tədbirlər həyata keçirir. Cənab Prezidentin dediyi kimi: “Hətta ən ağır vəziyyətdə olan yaralı əsgərimiz, zabitimiz bilməlidir, əlimizdən gələni edəcəyik ki, onu normal həyata qaytaraq. Biz bu Qələbəyə görə onlara borcluyuq.” Azərbaycan Ordusunun göstərdiyi əməliyyat səriştəsi, döyüş taktikası və döyüş ruhu 44 günlük müharibədə əsas rol oynadı. Ordunun müasir texnika ilə təchizatı, hərbi sənayenin inkişafı və taktiki çeviklik onun qələbəsini təmin edən faktorlardır. Hərbi əməliyyatların strategiyası yalnız meydanda deyil, həm də diplomatik və informasiya müstəvisində aparıldı. Cənab Prezident İlham Əliyevin xarici mediaya verdiyi müsahibələr və informasiya sahəsindəki təşəbbüslər Azərbaycanın arqumentlərini beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırmaqda mühüm rol oynadı. Prezidentin “biz beynəlxalq hüququ müdafiə edirik” bəyanatı bu kontekstdə geopolitik ismarıc rolunu oynadı. 27 sentyabr hadisələri ölkədə və diasporada milli həmrəyliyin nümayişi oldu; siyasi partiyalar, cəmiyyət institutları, diaspora birlikləri vahid məqsəd — torpaqların geri qaytarılması — ətrafında birləşdilər. Eyni zamanda qardaş Türkiyənin bəyanat və dəstəyi Azərbaycanın beynəlxalq siyasi xəritədə mövqeyini gücləndirdi. Bu siyasi həmrəylik dövlətin legitimliyini və idarəetməni daha da möhkəmləndirdi. 27 sentyabr Anım Günü bizə xatırladır ki, qəhrəmanlıq və ədalət uğrunda aparılan mübarizə həm tarixi yaddaşın, həm də gələcək nəsillərin formalaşmasının təməlidir. Cənab Prezident İlham Əliyevin ifadə etdiyi kimi: “Bu Qələbəni bizə bəxş edən qəhrəman əsgər və zabitlərimiz bizim qürur mənbəyimizdir. Onların qəhrəmanlığı, onların şücaəti, fədakarlığı artıq dastana çevrilib.” Bu dastanı qorumaq, şəhidlərimizin xatirəsini əbədiləşdirmək, qazilərə və şəhid ailələrinə verilən dəstəyi sistemləşdirmək yalnız dövlət işi deyil, hər birimizin vətəndaşlıq məsuliyyətidir. Anım Günü həm də gələcəyə çağırışdır. Tarix və gələcək nəsillər bizim bugünə nə qədər vicdanla yanaşdığımızı qiymətləndirəcək.

Zaur Mehdiyev,

YAP Gədəbəy rayon təşkilatının sədr müavini