44 günlük müharibənin daha bir nəticəsi Bu günlərdə üzə çıxdı

2020-ci ilin sentyabr ayından etibarən  Müzəffər Ali Baş Komandanın rəhbərliyi ilə aparılan 44 günlük Vətən müharibəsi  Azərbaycan üçün yalnız torpaqların azad edilməsini deyil, həm də milli bir qürur, milli hekayənin yeni mərhələyə qədəm qoyması anlamına gəlirdi. Bu qələbə, Azərbaycanın uzun illərə dayanan iqtisadi, demoqrafik və psixoloji böhranlarına son qoymaqla həm regional, həm də qlobal miqyasda strateji reallıqları dəyişdirdi.

Dövlət səviyyəsində uğurla irəlidə gedən bu qələbə, eyni zamanda Ermənistan tərəfindən törədilmiş sülh və insanlıq əleyhinə cinayətlər, müharibə cinayətləri və məcburi köçürmələr kimi hadisələrin beynəlxalq hüquq müstəvisində tanınmasını tələb edirdi. Buna görə də, dövlətimizin zərfində yalnız hərbi əməliyyatlar yox, hüquqi və siyasi diplomatiya alətləri də aktiv şəkildə fəaliyyət göstərdi. Azərbaycanın beynəlxalq tribunalarda, beynəlxalq mediada və beynəlxalq təşkilatlarda apardığı məqsədyönlü kampaniyalar zamanla dünyada ifadə gücünə çevrildi. Bu diplomatik fəaliyyət, münaqişənin məhz bir yandırıcı mübarizə deyil, hüquqa əsaslanan ədalətli bir bərpa məqamı olduğunun beynəlxalq ictimaiyyətə nümayiş etdirilməsinə xidmət etdi.

2025-ci ilin avqustunda Vaşinqtonda Donald Trampın vasitəçiliyi ilə Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin imzaladığı üçtərəfli sülh təşəbbüsü bəyannaməsi — beynəlxalq arenada bu reallıqların diplomatik təşkili baxımından çox mühüm idi.

Bu görüş yalnız müharibənin bitməsinin bir mərhələsi deyildi, həm də “bəyanatlarla icra əsasında” strukturlu bir sülh yolunda mühüm addım idi.

Tramp administrasiyası tərəfindən “TRIPP” – “Trump Route for International Peace and Prosperity” kimi adlandırılan Zəngəzur dəhlizi, yalnız dəmir yolu və logistika problemi deyil; bu, strateji reallıqlarla dolu geniş regional kontekstə sahib koridor layihəsinə çevrildi. ABŞ-ın bu marşruta olan marağı – nəqliyyatda, enerji logistikasında və geoiqtisadi təsirdə yeni geopolitik reallıqlara yol açdı.

Vaşinqton görüşü Rusiya təsirinin söndüyü və ABŞ-ın regiondakı geosiyasi nüfuzunun artırıldığı nöqtə olaraq diqqət cəlb etdi.

Bu görüş Azərbaycanın milli maraqlarına uyğun olaraq Trampın sülhyaratma imicindən istifadə etməsi və bunun uzunmüddətli beynəlxalq təsadüf modelinə çevrilməsi imkanını açdı. Eyni zamanda, bu görüş Azərbaycan üçün Qərb tərəfdaşlığı, enerji-təhlükəsizlik və diplomatik imkanları genişləndirən yeni dövrün təməlini qoydu.

Həmçinin oxuyun:

Aydın Hüseynov barəsində yayılan xəbərlərə aydınlıq gətirdi

Bu məqamda qeyd olunmalıdır ki, Vətən müharibəsindəki hərbi qələbə yalnız silahlı güc nəticəsi deyil, həm də diplomatik intellekt və milli liderliyin uğuru idi. Müharibədən dərhal sonra Azərbaycanın beynəlxalq platformalarda qazanılan haqları müdafiə etməsi və bu haqların beynəlxalq hüquq səviyyəsində tanınması, mövcud reversiv geopolitik qarşıdurmalar fonunda yeni diplomatik qapılar açdı.

Vaşinqton görüşü isə bu diplomatik fəndin zirvəsi idi. Həm sülh, həm nəqliyyat koridoru, həm təhlükəsizlik zəmanətləri, həm enerji əməkdaşlığı, həm də Qərb inteqrasiyasına yönəlik siyasi dönüş bu mərhələdə konkretləşdi.

Müzəffər Ali Baş Komandanın rəhbərliyi altında qazanılmış 44 günlük qələbə yalnız milli yaddaşa deyil, beynəlxalq diplomatik-strateji səviyyəyə də çevrilən bir nailiyyət oldu. Ermənistanın törətdiyi insan və hüquq cinayətlərinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması, Sovet sonrası dövrdə regionda ədalətli bir sülh prosesi başlatdı. Vaşinqton görüşü isə bu onun diplomatik möhkəmlənmə mərhələsinin simvolu oldu sülhün strukturlaşdırılması, yeni geoiqtisadi istiqamətlərin formalaşması və regionun Qərblə inteqrasiya prosesinin sürətləndirilməsi bunun bariz nümunələridir.

Bu yeni mərhələ həm Azərbaycanın qələbəsini beynəlxalq hüquq dairəsində möhkəmləndirdi, həm də geosiyasi kartı dəyişdirdi. Cənubi Qafqaz artıq yeni güc düzəninin formalaşdığı bir region olaraq mədəni, iqtisadi və strateji inkişaf yoluna çıxıb.

Qeyd: Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanıb.

Mövzu: Müzəffər Ali Baş Komandanın rəhbərliyi ilə 44 günlük “Vətən müharibəsi”ndə qazanılmış tarixi qələbə, Ermənistan tərəfindən törədilmiş sülh və insanlıq əleyhinə cinayətlər, habelə müharibə cinayətləri ilə bağlı həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması.

Turan Rzayev
Globalinfo.az