Alimlər nəhayət fotosintezin qədim sirrini açmağı bacardı

Hindistan Elm İnstitutu və Kaliforniya Texnologiya İnstitutunun alimləri fotosintezin necə başlandığını izah edən çoxillik sirri nəhayət açmağa müvəffəq olublar.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə "ScienceDaily" nəşri yazıb.

Tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, bitkilər daxilində enerji yalnız iki mümkün yoldan biri ilə hərəkət edir. Bu mexanizm təbiətə günəş işığını son dərəcə dəqiq şəkildə yönləndirməyə imkan verir.

Aparılmış qabaqcıl kompüter modelləşdirilməsi nəticəsində məlum olub ki, bu iki enerjiyolu budağından biri daha yüksək enerji baryerinə malikdir və bu da elektronların sərbəst hərəkətini məhdudlaşdırır. Nəticədə, enerjinin ötürülməsi üçün həyati əhəmiyyət daşıyan ilk elektron hərəkətləri əsas zülal-piqment strukturunun yalnız bir tərəfində baş verir.

Fotosintez prosesi, əksər canlı orqanizmlərdə, "fotosistem II" adlanan zülal-piqment kompleksi ilə başlayır. Bu kompleks günəş işığını tutur, su molekullarını parçalayaraq oksigeni azad edir və elektronları enerji ötürülməsi zəncirində digər molekullara ötürür.

Alimlər bildirirlər ki, bu prosesin tam şəkildə izahı hələ də çətindir, çünki o, çoxsaylı mürəkkəb komponentlərdən ibarətdir, son dərəcə qısa zaman miqyasında baş verir və müxtəlif növlərdə cüzi fərqlər göstərir.

Bu mərhələlərin daha dərindən öyrənilməsi alimlərə təbiətdəki mexanizmləri təqlid edən səmərəli süni sistemlər — məsələn, "süni yarpaq" və günəş enerjisindən kimyəvi yanacaq istehsal edən texnologiyalar — yaratmağa kömək edə bilər.

Hindistan Elm İnstitutunun fizika fakültəsinin professoru və tədqiqatın müəlliflərindən biri Prabal K. Mayiti bu barədə deyib:

"Bizim araşdırmamız təbii fotosintezin başa düşülməsi istiqamətində mühüm irəliləyişdir. Əldə etdiyimiz nəticələr, günəş enerjisini kimyəvi yanacağa çevirməyə imkan verən süni fotosintetik sistemlərin yaradılmasına və bərpa olunan enerji sahəsində innovativ, davamlı həllərin inkişafına töhfə verə bilər".

Aydın