Alimlər yeni bir buz növü kəşf etdilər: Otaq temperaturunda bərk qala bilər

Alimlər iki almaz arasında suyu sıxaraq otaq temperaturunda bərk qalan yeni bir buz forması yaratdılar.

Xalqcebhesi.az xəbər verir ki, Avropa X-şüalı Sərbəst Elektron Lazeri (Avropa XFEL) istifadə edilərək kəşf edilən bu yeni buz növü "Buz XXI" adlandırıldı. Suyun həddindən artıq təzyiq altında "metastabil" adlanan qeyri-sabit bir vəziyyətə girdiyi müəyyən edildi; hətta ən kiçik bir pozuntu belə struktur çökməsinə səbəb ola bilər.
Tədqiqatçılar suyu iki almaz arasında Yerin atmosfer təzyiqindən təxminən 20.000 qatına bərabər təzyiqdə sıxıblar. Bu proses zamanı suyun strukturunun yüksək sıxlıqdan çox yüksək sıxlığa dəyişdiyi müəyyən edilmişdir.

Avropa XFEL-də mikrosaniyə müşahidəsi

Dünyanın ən böyük rentgen lazeri olan XFEL, bu proses zamanı hər mikrosaniyədə (saniyənin milyonda biri) nümunəni skan edərək struktur dəyişikliklərini qeyd etdi. Təcrübə 1000 dəfədən çox təkrarlanıb, müxtəlif kristallaşma yolları müşahidə edilib. "XFEL-in unikal rentgen impulsları sayəsində suyun sürətli sıxılma və relaksasiya proseslərində çoxsaylı kristal əmələ gəlmə yollarını kəşf etdik", - tədqiqatçı Geun Woo Lee (Koreya Standartlar və Elm İnstitutu) bildirib.

Məryəm Quliyeva