Atmosfer susuzluğu quraqlığın artmasının əsas səbəbidir ARAŞDIRMA

Bakı, 7 iyun, AZƏRTAC

Yeni bir beynəlxalq tədqiqat atmosferin artan “susuzluğunu”, yəni atmosferin buxarlanma tələbatını (AED) quraqlığın pisləşməsinin əsas səbəblərindən biri kimi müəyyən edib. “Nature” jurnalında dərc olunan araşdırmaya görə, 1981-2022-ci illər arasında AED quraqlığın şiddətindəki artımın təxminən 40 faizinə səbəb olub.

AZƏRTAC “sciencealert” saytına istinadla xəbər verir ki, tədqiqatçılar AED-ni atmosferin torpaq, su hövzələri və bitkilərdən çəkdiyi nəmə olan tələbat kimi izah edirlər. Bu tələbat temperaturun, günəş radiasiyasının, küləyin və rütubətin təsiri ilə artır. Hətta yağıntıların sabit qaldığı bölgələrdə belə, AED-nin yüksəlməsi torpağı daha sürətlə qurudur və bu da quraqlığın şiddətini artırır. 2018-2022-ci illər arasında quraqlıqdan əziyyət çəkən qlobal quru ərazisi 74 faiz artıb. Bu genişlənmənin 58 faizi AED-nin artması ilə əlaqələndirilib. 2022-ci il isə son 40 ildə ən ağır quraqlıq ili kimi qeyd olunub. Xüsusilə Avropa və Şərqi Afrika bu illərdə AED-nin kəskin artımından təsirlənib.

Tədqiqat yüksək keyfiyyətli iqlim məlumatlarından istifadə etməklə AED-ni modelləşdirib və bu göstəricini yağışla birlikdə birləşdirərək quraqlığın dinamikasını təhlil edib. Nəticədə məlum olub ki, AED artıq ABŞ-ın cənub-qərbi, Afrika, Avstraliya kimi bölgələrdə quraqlığın əsas səbəblərindəndir.

Alimlər xəbərdarlıq edir ki, AED-nin nəzərə alınmaması quraqlıq risklərinin qiymətləndirilməsində ciddi boşluqlara səbəb ola bilər.