Azərbaycanda avtomobil bazarı: 2024 2025 də qiymət dalğalanmaları

Son illər ərzində Azərbaycanda avtomobil bazarı sadəcə nəqliyyat vasitələrinin alqı-satqı sahəsi olmaqdan çıxıb, iqtisadi tendensiyaların barometri kimi çıxış etməyə başlayıb. Xüsusilə 2024 və 2025-ci illər bu baxımdan olduqca maraqlı mərhələdir. Qiymətlərdəki dəyişikliklər, idxal məhdudiyyətləri, vergi siyasətləri və istehlakçı davranışları – bütün bu faktorlar bazarda mühüm izlər buraxıb.

2024-cü ilin ilk aylarında, xüsusilə yanvar-mart dövründə avtomobil bazarında nəzərəçarpacaq bir bahalaşma müşahidə olunurdu. Səbəblər sırasında beynəlxalq bazarda tələbin artması, ABŞ və Çin arasında avtomobil istehsalı ilə bağlı gərginliklər, həmçinin logistik xərclərin yüksəlməsi yer alırdı. Hibrid və elektrik avtomobillərinin idxalında artım qeyd olundu: təkcə yanvar-avqust aylarında 13,500-dən çox hibrid maşın ölkəyə gətirildi və bu rəqəm əvvəlki ilə nisbətdə 40%-lik artım demək idi. Amma burada diqqətəlayiq nüans odur ki, artım sayda olsa da, keyfiyyət və sinif dəyişmişdi – yəni baha olan deyil, daha ucuz, sadə modellər idxal olunurdu.

Bu dövrdə avtomobillərin orta idxal qiyməti 28,723 dollar idi, amma ilin sonuna doğru bu rəqəm 25,000 dollara qədər gerilədi. Qiymət ucuzlaşmasının səbəbləri arasında həm avtomobil seqmentinin dəyişməsi, həm də bazarda alıcılıq qabiliyyətinin zəifləməsi dayanırdı. Əhali arasında inflyasiya səbəbilə alıcılıq gücünün azalması da ikinci əl bazarına marağı artırmışdı.

2025-ci ilin yanvarından qüvvəyə minmiş mühüm bir qərar bazarın strukturunu dəyişdi – istehsal ili 2015-dən əvvəl olan avtomobillərin idxalı qadağan edildi. Bu addım ətraf mühitin qorunması, təhlükəsizlik və texniki normativlərin təmini baxımından müsbət sayılsa da, avtomobil sahibləri və alıcılar üçün seçim imkanlarını daraltdı.

Son üç ayda (yanvar-mart) müşahidə edilən başlıca tendensiya qiymətlərin sabitləşməsi idi. Ekspertlər qeyd edirlər ki, bu stabil fon, əslində süni tənzimləmə nəticəsində formalaşıb: bazarda hərəkətlilik azaldığı üçün qiymətlərdə kəskin sıçrayışlar yox idi. Lakin bu, sakitliyin fırtına öncəsi mərhələsi də ola bilər. Belə ki, alıcıların əksəriyyəti “gözləmə rejimi”nə keçib, çünki 2025-ci ilin ortalarında elektrik avtomobillərinə vergi güzəştlərinin başa çatacağı ilə bağlı müzakirələr mövcuddur.

İqtisadi baxımdan bazarda maraqlı bir paradoks yaşanır: daha az maşın alınır, amma bazar süni şəkildə tənzimləndiyi üçün qiymətlər aşağı düşmür. Bu vəziyyət investorlar və avtomobil dilerləri üçün narahatedici olsa da, uzunmüddətli dövrdə elektromobil və hibrid texnologiyasına keçidin sürətlənməsi kimi nəticələr doğura bilər.

Sosial davranış baxımından isə artıq “status simvolu” olan bahalı benzin avtomobillərindən funksional və qənaətli hibrid modellərə keçid tendensiyası hiss olunur. Gənc nəsil arasında avtomobilin prestijdən çox praktik vasitə kimi qiymətləndirilməsi bazarın strukturunu yenidən formalaşdırır.

Nəticə olaraq, 2024-cü ildə qiymətlərdəki dalğalanmalar daha çox qlobal trendlər və istehlakçı davranışları ilə bağlı idisə, 2025-ci ildə artıq dövlətin sərt tənzimləmə tədbirləri bazarı formalaşdırır. Bu isə o deməkdir ki, qarşıdakı dövrlərdə həm alıcılar, həm də satıcılar daha çevik və strateji yanaşmağa məcbur olacaqlar.

Süleyman İbrahimli

Paylaş