Berdimuhammadovun səfərinin sirri: Bakı daha bir dəhliz yaradır DETALLAR

Uzun zamandır Orta dəhliz məsləsində ciddi addımlar ataraq, onun reallaşmasına nail olan Azərbaycan, daha bir regional dəhlizin reallaşmasını həyata keçirməyə hazırlaşır.

Tribunainfo.az xəbər verir ki, söhbət Əfqanıstanla Lazurit dəhlizinin açılmasından gedir.

İranın “Mashregh News” saytı bu barədə yazıb ki, Azərbaycan və Əfqanıstan hökuməti Lazurit (Lapid Lazuli) dəhlizini inkişaf etdirmək niyyətindədir. “Əfqanıstanın baş naziri bu məqsədlə Bakıda səfərdə də olub”.

Həmin məqalədə qeyd edilir ki, Azərbaycan Xəzər dənizi və Türkmənistan vasitəsilə Əfqanıstanla birləşən Lazurit dəhlizinin canlandırılmasında maraqlıdır. “Bakı Əfqanıstanı Xəzər dənizinə, oradan Azərbaycan, Gürcüstan və Türkiyə üzərindən Avropaya çıxış imkanı verən dəhliz vasitəsilə yüklərini göndərməyə təşviq etməyə çalışır”.

Sayt həmçinin bu addımın İrana təsirlərinin olacağını da iddia edib. “Azərbaycan dəhlizi işə salmaqla, həm bölgədəki geoiqtisadi balansı dəyişə, həm də Tehranın tranzit əhəmiyyətini zəiflədə biləcək”.

Tribunainfo.az bildirir ki, Lazurit dəhlizi məsələsi 2017-ci ilin 15 noyabr tarixində Türkmənistanın paytaxtı Aşqabat şəhərində keçirilən Regional İqtisadi Əməkdaşlıq konfransı çərçivəsində, Türkiyə, Gürcüstan, Azərbaycan, Türkmənistan və Əfqanıstan hökümətləri arasında imzalanan müqaviləyə görə yaradılmış nəqliyyat dəhlizidir. Yeni müqaviləyə əsasən bu ölkələr yaxın zamanda öz aralarında regional dəmir yolları və magistral yollarla birləşərək yeni ticarət dəhlizi formalaşdıracaqlar. Həmçinin yeni müqavilə tarixi Lapis Lazuli ticarət yolunun yenidən bərpasını nəzərdə tutur. Lapis Lazuli beynəlxalq ticarət dəhlizi ideyası ilk dəfə 2012-ci ildə Əfqanıstan İslam Respublikası tərəfindən irəli sürülüb. Layihə ilə bağlı ölkələrarası yekun görüş 2016-cı ilin noyabr ayında Bakı şəhərində baş tutub. Məqsəd dənizə çıxışı olmayan Əfqanıstan regional ölkələrlə ticarət və iqtisadi əlaqələrini gücləndirmək, həmçinin yerli Əfqan mallarının qısa və təhlükəsiz yolla Avropa bazarlarına daşınmasını təmin etməkdir.

Layihənin ilkin mərhələdə büdcəsi 2 milyard dollar müəyyən edilib.

Dəhlizin başlağıc nöqtəsi kimi Əfqanıstan – Türkmənistan sərhədinin yaxınlığında yerləşən Aqina şəhəri (Fəryab əyaləti) və Torqundi şəhəri (Herat əyaləti)i təyin ediliblər. Bu şəhərlər qonşu Türkmənistanla dəmir yolu əlaqəsinə malik olub Əfqanıstanı Xəzər Dənizi hövzəsi ilə birləşdirəcək əsas şəbəkədir.

Türkmənistan ərazisindən dəmir yolu vasitəsilə daşınan yüklərin əvvəlcə Türkmənbaşı Dəniz limanına, ordan isə Bakı beynəlxalq Ələt limanına daşınması nəzərdə tutulub. Bakı limanından isə yüklər yenidən dəmir yolu vasitəsilə Gürcüstana (Poti və Batumi limanlarına), ordan Türkiyəyə (Qars və İstanbul) və ən sonda Avropa ölkələrinə daşınması planlaşdırılır. Bu marşrutla Əfqanıstan və Türkmənistan öz mallarının 80%-ni dünya bazarına çıxarmağı planlaşdırır.

Fərda Uğur