Bəşər tarixinin ən uzun ili: hiylənin nə olduğu izah edildi

Yuli Sezar Yulian təqvimini təqdim etməzdən əvvəl il hər biri 31 gündən ibarət cəmi 4 aydan ibarət çox fərqli görünüb.

Lent.az-ın xarici mediaya istinadla məlumatına görə, elm adamları eramızdan əvvəl 46-cı il olduğunu müəyyən ediblər. 445 gün davam edib ki, bu da normal bir ildən 80 gün çoxdur.

Bu il, Yerin Günəş ətrafında bir dövrə tamamlaması və bəşəriyyətin yeni ilin başlanğıcı olaraq təyin etdiyi nöqtəyə qayıtması üçün nə qədər vaxt lazımdır.
Qeyd olunur ki, müasir təqvimlər çox aydın şəkildə qeyd olunur, lakin bu, həmişə belə olmayıb. Əvvəlki təqvimlər o qədər də effektli deyildi.

Yuli Sezar Yulian təqvimini təqdim etməzdən əvvəl il çox fərqli görünüb və hər biri 31 gündən ibarət cəmi 4 aydan (mart, iyul, oktyabr və may) ibarət olub. Fevral 28 gün istisna olmaqla, digərləri daha qısa, hər biri 29 gündən ibarət olub.

Nəticədə təqvim Yerin Günəş ətrafında hərəkəti ilə tez bir zamanda sinxronlaşıb və təxminən eramızdan əvvəl 200-cü ildə o qədər qarışıq olub ki, bizim indi 14 mart adlandırdığımız vaxtda baş verən demək olar ki, tam tutulma iyulun 11-də baş vermiş kimi qeydə alınıb.

Hesablamada çaşqınlığın qarşısını almaq üçün bir neçə ildən bir Mersedonius adlı "süni ay" əlavə edilməli olub.

Bu, təqvim tutmağın ən yaxşı yolu deyildi. Mersedonius təqvimi illə uyğunlaşdırmaq üçün istifadə edilsə də, o, həm də siyasi sui-istifadəyə məruz qalıb. Fakt budur ki, pontifiklər kollegiyası təqvimi dəyişdirmək hüququna malik olub və bəzən siyasi məqsədlər üçün, məsələn, kiminsə səlahiyyət müddətini uzatmaq üçün istifadə edib.

Yuli Sezar sonra eramızdan əvvəl 45-ci ildə Yulian təqvimini tətbiq edərək qarşıqlığı düzəldib, il ərzində günlərin ümumi sayını 365-ə çatdırmaq üçün qısa aylara (fevraldan başqa) bir və ya iki gün əlavə edilməklə.

"Sonra dövlətin yenidən qurulmasına diqqət yetirərək təqvimi islah edib... və ili Günəşin gedişatına uyğunlaşdırıb, onu 365 gündən ibarət edib, açılan ayı ləğv etdi və hər dördüncü ildə bir gün əlavə etdi", - Roma tarixçisi Suetonius "Yuli Sezarın həyatı"nda təsvir edib.

“Sonra diqqətini dövlətin yenidən qurulmasına yönəldərək təqvimdə islahat etdi... və ili günəşin gedişatına uyğunlaşdırdı, onu 365 gündən ibarət etdi, süni ayı ləğv edib və hər dördüncü ilə bir gün əlavə edib”, - Roma tarixçisi Svetoniy “Yuli Sezarın həyatı" əsərində yazıb.

Amma... hələ də həll edilməli olan bir problem qalıb - il hələ fəsillərlə uyğun gəlməyib və bunu düzəltmək üçün Sezar eramızdan əvvəl 46-cı ilə bir neçə ay əlavə edib.

Svetoniy yazıb: "Mövsümlərin düzgün hesablanmasının növbəti yanvar təqvimləri ilə başlaya bilməsi üçün o, noyabr-dekabr ayları arasına iki ay qoyub, bu səbəbdən bu dəyişikliklərin edildiyi il, əvvəlki adətə görə bu ilə aid olan əlavə ay da daxil olmaqla 15 aylıq bir il olub".

Nəticədə eramızdan əvvəl 46-cı il qeydə alınmış tarixdə ən uzun il olub - 445 gün və bəzən annus confusedis və ya "çaşqınlıq ili" adlanır.