Bölgə teatrları illərin sükutunu poza biləcəkmi? AÇIQLAMA

Bakıda yerləşən dövlət səviyyəli teatrlara son illlərdə artan diqqət və tamaşaçı marağı Azərbaycanın digər ərazilərində fəaliyyət göstərən 18 bölgə teatrının inkişafı məsələsini də aktuallaşdırır. 145 ildir fəaliyyət göstərən, SSRİ dövründə müхtəlif illərdə almаn, çех, bоlqаr, rumın, mаcаr tеаtr fеstivаllаrındа iştirаk еdərək müvəffəqiyyət qаzаnan, SSRİ xalq artistlərinin çıxış etdiyi Şəki teatrı və onun kimi digər bölgə teatrlarımızın son onilliklərdəki fəaliyyəti ciddi narahatlıq doğuran məsələlərdəndir.

Modern.az mövzu ilə bağlı teatrşünas Vidadi Qafarovla həmsöhbət olub. O bildirib ki, bölgə teatrlarının son 2-3 il ərzində fəaliyyəti əvvəlki illərə nisbətən xeyli irəlləyib və inkişaf edib. Bunun əsas səbəbi bölgələrə göndərilən kadrların çox uğurlu seçilməsidir. Kadrların - teatrların baş rejissorları, direktorların yenilənməsi və gəncləşməsi bölgə teatrlarının fəaliyyətinə ciddi təsir edir və bu sahəyə yeni nəfəs gətirir.

“Hər kəsə məlumdur ki, teatrlar arasında inteqrasiya onların inkişafını şərtləndirən əsas amildir. Bu baxımdan son illər teatrların ölkədaxili inteqrasiyası prosesinin başlaması onun inkişafına da təsirsiz ötüşmür. Bu gün Füzuli teatrının rejissorları Lənkaranda, Lənkaran teatrının rejissoru Qazaxda tamaşasını nümayiş etdirmək imkanına sahibdir, eyni zamanda, Bakı teatrının rejissorları müxtəlif bölgə teatrlarında tamaşa göstərir. Son illərdə Teatr Xadimlər İttifaqının keçirdiyi “Qonaq teatr” layihəsi çərçivəsində rayonlardan 20-ə yaxın tamaşa Aktyor Evində Bakı tamaşaçılarına nümayiş olunub. Bu ildən Akademik Milli Dram Teatrı bölgə teatrlarının “Bakı qastrolları” layihəsinə start verib və artıq bir neçə teatr öz tamaşaların burada göstərib. Bura misal kimi Şəki, Lənkaran, Sumqayıt teatrlarını göstərə bilərəm, qarşıdakı günlərdə isə Füzuli teatrının tamaşaları göstəriləcək. Bu tamaşalar artıq bölgə teatrlarını təkcə öz bölgəsində tanıtmır, eyni zamanda ölkənin fərqli ərazilərində və Bakı tamaşaçılarının, xarici ölkədən gəlmiş şəxslərin qarşısında bölgəni təmsil etmək imkanı yaradır”. 

Belə addımların atılmasını bölgə teatrının bütün kadrları üçün məsuliyyəti daha da artırdığını qeyd edən teatrşünas vurğulayıb ki, bu məsuliyyət həm də tamaşaların bədii səviyyəsinə ciddi təsir edir ki, bu da keyfiyyəti daha da artırmaqla yanaşı, bölgə teatrlarının gələcək prespektivlərini və onların daha da inkişaf etməsinə şərait yaradır.

Vidadi Qafarov onu da vurğulayıb ki, bölgə teatrlarının beynəlxalq səviyyədə təmsil olunması son illərdə artan ənənəyə çevrilib və bu proses inkişaf etmək yolundadır:

“Bölgə teatrları müxtəlif xarici qastrollar gedirlər. Şəki, Gəncə teatrını bu barədə xüsusi qeyd etmək lazımdır. Gəncə teatrı bu il Portuqaliyada və Balkan yarmadasında keçirilən iki yüksək səviyyəli beynəlxalq festivalda laureat olub, qran-pri alıb.  Elə ölkələr var ki, orada bölgə teatrı anlayışı yoxdur, məsələn qonşu Gürcüstanda bölgələrdə olan teatrlar paytaxt teatrları səviyyəsində, eyni hüquqlu və eyni dərəcəli teatrlardır. Bizdə də bu olmalıdır. Vaxtı ilə Şəki teatrı öz laurentləri, qastrolları ilə bütün Avropaya səs salmışdı və gələcəkdə də bu cür fəaliyyət üçün onların hüquqları və şəraitləri Bakıda yerləşən teatrlarla eyni səviyyədə olmalıdır”. 

“İnteqrasiyanın bugünkü kimi davam etməsi onların repertuarına da təsir edir. Repertuarda daha səviyyəli, fərqli tamaşalar qoyulur. Bu hamısı kompleks işdir -bir qastrolun Bakıya gəlişi balaca iş deyil və bunun arxasında böyük məsuliyyət və əziyyət durur. Özlüyündə sözügedən proses həm də aktyor oyununa, rejissor işinə təsir edir. Heç kim istəməz ki, Bakıda nümayiş etdirdiyi tamaşa zəif olsun. Bu baxımdan teatrının bütün kollektivi üzərlərinə düşən məsuliyyəti hiss edir”, - həmsöhbətimiz əlavə edib. 

Tamaşaçı problemindən də danışan Vidadi Qafarov sonda vurğulayıb ki, bu məsələnin həlli tək teatrların fəaliyyəti ilə bağlı deyil.
“Rayonlarda əhalinin sayı çox azdır, iş yerləri və digər sosial problemlər var ki, bu da teatra bölgələrdə olan marağı və tamaşaçı sayını azaldır. Təbii ki, teatrların səviyyəsinin yüksəlməsi bölgə teatrlarında tamaşaçıların da sayına təsir edəcək. Necə ki, Bakıda artıq teatra olan maraqda ciddi fərqlər müşahidə olunur”.