“Büdcə zərfində bəzi sahələrdə məlumatlılıq səviyyəsi azalıb”

Qüdrət Həsənquliyev: “İqtisadiyyatın əsas sahələri dövlətin nəzarətindən çıxarılmalıdır”

Ədalət, Hüquq, Demokratiya (ƏHD) Partiyasının sədri, millət vəkili Qüdrət Həsənquliyev Milli Məclisin plenar iclasında “Azərbaycan Respublikasının 2026-cı il dövlət büdcəsi haqqında” qanun layihəsinin müzakirəsi zamanı öz fikirlərini bölüşüb.
Millət vəkili bildirib: “Öncə işğaldan azad olunmuş ərazilərdə aparılan böyük bərpa və quruculuq işlərinə, ictimai asayişin və təhlükəsizliyin yüksək səviyyədə təmin olunmasına görə, hökumət üzvlərinə öz minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm.
Komitə iclaslarında biz, iqtisadiyyatımızın neftdən asılılığından, ixracın azalması, idxalın artmasından, dövlət müəssisələrinin az vergi ödəməsindən, onlara münasibətdə tətbiq olunan güzəştlərdən geniş danışdıq, narahatlıqlarımızı ifadə etdik. Hörmətli sədr, komitələrdə geniş müzakirələrə imkan yaratdığınız üçün sizə və komitə sədrlərinə minnətdarlığımı bildirirəm.
Büdcə zərfi ilə əlaqədar görülən müsbət işləri qiymtələndirməklə yanaşı, onu da qeyd etmək istəyirəm ki, bu ilin 9 ayının iqtisadi göstəricilərinə əsasən ərzaq və sənaye məhsullarının, xidmətlərin qiymətlərinin artmasına baxmayaraq, neft və qaz sektorunda hasilatın azalması və qiymətlərinin aşağı düşməsi səbəbindən ümumidaxili məhsulun real ifadədə cəmi 1,3 faiz artması hamımızı naharat etməlidir. Bu, regionda ən aşağı göstəricidir. Büdcə zərfi ilə əlaqədar Hesablama Palatasının rəyində göstərildiyi kimi, büdcə zərfində bəzi sahələrdə məlumatlılıq səviyyəsi azalıb. Bilmirik, qeyri-neft sektorundan büdcə daxilolmalarının artımının neçə faizi yeni açılmış istehsal və emal müəssisələri hesabınadır. Burada hörmətli nazirlər tərəfindən gündə 200 yeni iş yerinin açılması qeyd olundu, çox yaxşı. Amma bilmirik gündə nə qədər insan iş yerini itirir.
Açılan iş yerlərinin hansı hissəsi istehsal və emal müəssisələrinin yaradılması hesabınadır? Başlarda vətəndaşların əmanətlərinin artırılması qeyd olunsa da, nə qədər insanın bank kreditlərinin, yəni istehlak və ipoteka kreditlərinin olması barədə məlumat verilmədi. Mətbuatda oxuduğumuz rəqəmlərdən qeyd edə bilərəm ki, 3 milyondan artıq Azərbaycan Respublikasının vətəndaşının 12 milyard 690 milyon manat borcundan söhbət gedir”.
Millət vəkili əlavə edib: “2026-cı ildə mənzil və kommunal xərcləri üçün büdcədən 334,5 milyon manat vəsait ayrılması nəzərdə tutulur: “Təmsil etdiyim Xətai rayonunda çoxsaylı yaşayış binalarında zirzəmilər kanalizasiya suları ilə dolub. Həmin ərazilərdəki torpaq sürüşmələrinin əsas səbəbi bəlkə də budur. Həyətlər işıqlandırılmır, uşaqların əylənməsi üçün yerlər yoxdur, yaxud bərbad vəziyyətdədir. Həyətlərin yolları dağılıb, binların damları bərpa olunmur, küçə itlərinin sayı artıq təhlükəli həddə çatıb. Bu problemlərin həlli üçün ayrılan vəsait bir neçə dəfə artırılmalıdır. Yalnız tikinti sektorunda investisiya mühiti üçün əlverişli biznes şəraiti yaratmaqla büdcə zərfində göstərilən kimi bu sektordan büdcəyə daxil olan vəsaitin həcmini 9,5 faiz yox, ən azı 295 faiz artırmaq olar və həmin vəsaitlər hesabına da qeyd etdiyim xərcləri qarşılamaq mümkündür”.
Qüdrət Həsənquliyev həmçinin diqqətə çatdırıb ki, qeyri-neft-qaz sektoru üzrə büdcə daxilolmalarında özəl sektorun payı 77 faiz olub: “Bu rəqəm bir daha göstərir ki, iqtisadiyyatın əsas sahələri dövlətin nəzarətindən çıxarılmalı və özəlləşdirilməlidir. Azərbaycan Ümumdünya Ticarət Təşkilatına üzv olmalı, dövlət sərhədləri, nəhayət ki, açılmalıdır.
Hörmətli həmkarlar, hökumət üzvləri, xaricdən əmək miqrantlarının yaxınlarına göndərdikləri vəsaitin azalması səbəbindən insanların sosial durumu, xüsusilə kənd rayonlarında xeyli ağırlaşıb. Bir faktı qeyd edim ki, vaxtilə bu rəqəm 3-4 milyard dollar idi. Amma keçən il ölkəyə bu istiqamətdə 844 milyon manat vəsait daxil olmuşdusa, bu ilin birinci rübündə 85,5 milyon manat daxil olub. Azalma 44,9 faizdir. Bu da bir daha onu göstərir ki, ünvanlı sosial yardımların verilməsi üçün ayrılan 465 milyon manatlıq vəsait bir neçə dəfə artırılmalıdır. Kənd yerlərində insanlar təsərrüfatla dolana bilmirlər.
Sonda onu da qeyd etmək istəyirəm ki, hərbçilər bizim başımızı uca ediblər, dövlətimizin beynəlxalq aləmdə nüfuzunu artırıblar, onların mənzil şəraitinin yaxşılaşdırılması üçün cəmi 35 milyon manat vəsait ayrılır. Hesab edirəm ki, bu vəsait də bir neçə dəfə artırılmalıdır.
Və sonda ümid edirəm ki, bizim qaldırdığımız məsələlər, Hesablama Palatasının tövsiyələri hökumət tərəfindən nəzərə alınacaq və 2026-cı il ölkəmizdə böyük islahatlar ili olacaq”.