Icma.az
close
up
RU
Diş sağlamlığını necə qoruya bilərik? HƏKİM DANIŞDI

Diş sağlamlığını necə qoruya bilərik? HƏKİM DANIŞDI

Icma.az bildirir, Lent az saytına əsaslanaraq.

Lent.az Səhiyyə Naziriyi Sanator-Kurort Reabilitasiya Mərkəzinin həkim-stomatoloqu Əliheydər Kazımovun müsahibəsini təqdim edir:

- Diş xəstəliklərinin yaranma səbəbləri haqqında məlumat verərdiniz...

- Bildiyiniz kimi, hər il fevralın 9-u dünyada diş həkimləri və stomatoloqların bayramı - Beynəlxalq Stomatoloq Günü qeyd edilir. Beynəlxalq günün qeyd edilməsində əsas məqsəd diş sağlamlığı və ağız boşluğu problemləri haqqında qlobal maarifləndirmə aparmaqdır.

Qeyd etmək istəyirəm ki, diş xəstəlikləri fərqli səbəblərdən yarana bilər. Diş çürüklərinin (karies) əsas səbəbi şəkərli qidalar və qeyri-düzgün ağız gigiyenasıdır. Dişəti xəstəlikləri (gingivit və periodontit) diş ətlərində şişkinlik, qanaxma və ağrı ilə müşayiət olunur. Diş mina problemləri, turşulu içkilər, qəhvə və digər kofeinli içkilərin qəbulu, habelə dişlərin yanlış üsulla fırçalaması diş minasının zədələnməsi, dişlərin həssaslığı, soyuq, isti və ya şirin qidalara qarşı həssaslıq, ağız infeksiyaları, diş kökünün absesi, digər infeksiyalar nəticəsində ağrı və şişkinliyə səbəb ola bilər. Çənə və diş qıcama (bruksizm) stres və dişlərin düzgün oturmadığı hallarda müşahidə olunur.

- Dişlərdə olan problemlər həzm sisteminə necə təsir göstərir?

- Ağız sağlamlığı bədənin ümumi sağlamlığı ilə sıx bağlıdır. Diş və diş əti problemləri yalnız estetik və funksional çətinliklər yaratmaqla kifayətlənmir, həmçinin həzm sisteminə də ciddi təsir göstərə bilər. Bu təsirlər birbaşa (məsələn, qidanın çeynənməsi) və dolayısı ilə (iltihab və ya bakteriyaların yayılması yolu ilə) baş verir. Həzm prosesi ağızda başladığı üçün qidanın ilk mexaniki və kimyəvi emalı məhz burada başlayır. Çeynəmə qidanı kiçik hissələrə parçalayaraq, həzm sisteminin sonrakı mərhələlərində işlənməsini asanlaşdırır. Diş problemləri, məsələn çürük, diş itkisi və ya diş ağrısı çeynəmə funksiyasını zəiflədir. Bu, qidanın kifayət qədər xırdalanmamasına və mədədə daha çox yüklənməyə səbəb olur. Çeynəmə problemi olan insanlar qidanı tam xırdalamadan udmağa meyllidirlər. Bu, mədə üçün əlavə yük yaradır, çünki mədə böyük qida hissələrini həzm etmək üçün daha çox turşu ifraz etməlidir. Nəticədə isə qıcqırma və mədə yanması, qastrit və xora xəstəlikləri meydana gəlir.

Dişlərdə olan çürümələr və diş əti xəstəlikləri (məsələn, gingivit və ya parodontit) zamanı ağızda bakteriyalar artırır. Bu bakteriyalar tüpürcək və ya qan dövranı vasitəsilə mədə və bağırsaqlara keçərək, bağırsaq mikroflorasının pozulmasına mədə infeksiyalarına və iltihabına səbəb ola bilər.

Dişlər ümumi həzm sisteminin sağlamlığı üçün də əhəmiyyətlidir.

- Diş və diş əti xəstəlikləri nə kimi problemlərə yol aca bilər?

- Diş və diş əti xəstəlikləri ilə ümumi sağlamlıq arasındakı birbaşa əlaqə var. Araşdırmalar göstərir ki, periodontal (diş əti) xəstəlikləri ürək-damar xəstəlikləri ilə sıx bağlıdır. Diş əti iltihabına səbəb olan bakteriyalar qan dövranına daxil olaraq arteriyalarda yığılmaya səbəb ola bilər. Ateroskleroz (damarların tıxanması), infarkt və yüksək qan təzyiqi kimi problemlərin yaranması ilə nəticələnir. Bununla yanaşı, diş sağlamlığı şəkərli diabet xəstəlikləri ilə əlaqələndirmək olar. Şəkərli diabeti olan şəxslər diş əti xəstəliklərinə daha həssasdır. Eyni zamanda, periodontal xəstəliklər şəkərli diabetin idarə edilməsini çətinləşdirir. Diş əti infeksiyası qan şəkərinin səviyyəsini artıraraq diabetin ağırlaşması ehtimalını yaradır.

Ağız boşluğu sanasiyasi hətta hamiləlik dövründə belə özünü birüzə verir. Hamiləlik dövründə hormonal dəyişikliklər səbəbindən diş əti xəstəlikləri artma meylinə malikdir. Əsasən ağız boşluğunda olan problemlər tənəffüs sisteminə də təsir göstərir. Diş əti infeksiyalarına səbəb olan bakteriyalar tənəffüs sisteminə daxil olaraq pnevmoniya, bronxit kimi xəstəliklərin yaranmasına səbəb ola bilər.

Osteoporoz dişlərin və çənə sümüklərinin zəifləməsinə şərait yaradır. Bu isə dişlərin itirilməsi riskini artırır. Osteoporoz ağız boşluğunda həssaslığın itməsi zamanı da baş verir. Çənə sümüyündə və ağız boşluğunda olan problemlər osteoporozun erkən diaqnozunda göstərici ola bilər.

Diş və çeynəmə problemləri düzgün qidalanmaya mane olur. Bu, bədənin lazımı qidaları almasını çətinləşdirir, zəiflik və qidalanma çatışmazlığına səbəb olma ehtimalı yaradır. Həmçinin, nitq və ünsiyyətdə də çətinliklər yaradır. Dişlərin funksional problemləri nitqi poza bilər. Bu da şəxsin sosial ünsiyyətinə mənfi təsir göstərir. Bunun üçün də profilaktik tədbirlər görülməsi vacibdir.

- Diş sağlamlığını necə qoruya bilərik?

- Gündə ən az iki dəfə diş fırçalama və diş ipindən istifadə etmək lazımdır ki, ağız boşluğunda bakteriyaların çoxalmasın qarşısı alınsın. Müntəzəm olaraq diş həkiminə müraciət etmək və müşahidələr aparmaq lazımdır. Hər altı aydan bir stomatoloji müayinə ağız və diş xəstəliklərinin erkən mərhələdə aşkar edilməsinə kömək edir.

Bununla yanaşı, sağlam qidalanma da böyük rol oynayır. Sağlam qidalanmaq üçün şəkərin və turşulu qidaların azaldılması diş çürükləri riskini azaldır. Kalsium və D vitamini ilə zəngin qidalar diş və sümüklərin sağlamlığını dəstəkləyir. Təzə meyvə və tərəvəzlər, xüsusilə alma və yerkökü kimi qidalar təbii olaraq dişləri təmizləməyə kömək edir. Turşulu içkilərdən çəkinin - soda və enerji içkiləri diş minasını zədələyir.

Dişlərinizi çox sərt fırçalamayın, çünki bu mina və diş ətlərinə zərər verə bilər. Həmçinin, tütün məmulatrının diş ətlərinə və dişlərə ciddi problemlər gətirib çıxara biləcəyini nəzərə alaraq, onlardan bacardığınız qədər uzaq durmağı tövsiyə edirik.

Profilaktik tədbirlər və diş sağlamlığına diqqət bütün orqanizmin uzunmüddətli sağlamlığının açarıdır.

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:69
embedMənbə:https://lent.az
archiveBu xəbər 10 Fevral 2025 13:53 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see187

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see154

Bakıda bal yarmarkası fəaliyyətə başlayır

17 Oktyabr 2025 13:46see147

“Ağır çantalar uşaqlarda onurğa əyriliyinə gətirib çıxarır” EKSPERT DANIŞDI

17 Oktyabr 2025 11:50see142

Tramp: Hazırda Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların tətbiqi üçün ən münasib vaxt deyil

17 Oktyabr 2025 03:21see132

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see130

Xaçmaz Rayon Prokurorluğunda “Açıq Qapı” Günü Keçirilib

17 Oktyabr 2025 11:35see129

Tramp: ABŞ Tomahawk raketlərinin ehtiyatlarını tükədə bilməz

17 Oktyabr 2025 01:09see128

Orban Putin Tramp görüşü barədə: Biz hazırıq!

17 Oktyabr 2025 04:35see128

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see127

Ramiz Mehdiyev İlham Əliyevə qarşı sui qəsd PLANLAŞDIRIB Sensasion iddia

17 Oktyabr 2025 22:34see126

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see126

DNT testi bütün həyatını dəyişdi: Uşağının əsl atası məlum oldu

17 Oktyabr 2025 14:24see124

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see124

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see123

ChatGPT yə verilməsi qadağan edilən 8 sual SİYAHI

18 Oktyabr 2025 02:52see123

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see123

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see122

Rusiya 4 bölgə üzərində 23 Ukrayna PUA sını vurub

17 Oktyabr 2025 04:22see121

“Borussiya” yenə uduzdu

18 Oktyabr 2025 03:34see120
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri