Əliyev və Şahbaz Şərif görüşünün PƏRDƏARXASI: Dünyaya hansı mesajlar veriləcək? Pakistanlı ekspertlə müsahibə KONKRET

“Pakistan və Azərbaycan arasındakı əlaqələr davamlı dostluq, qarşılıqlı hörmət və ortaq strateji maraqların təzahürüdür. Tarixi, mədəni və iqtisadi əlaqələrə söykənən bu iki xalq arasında tərəfdaşlıq ticarət, enerji, müdafiə və akademik mübadilə kimi müxtəlif sahələri əhatə etməklə, illər ərzində daha da güclənib. Baş nazir Şahbaz Şərifin bir il ərzində Azərbaycana ikinci səfəri zamanı bu, hər iki xalqın dərin köklü əlaqələrə verdiyi əhəmiyyəti bir daha təsdiqləyən əlamətdar hadisədir”.

Bu fikirləri “KONKRET.az“a müsahibəsində BMT-nin Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri üzrə vəkili, pakistanlı ekspert Qaiser Navab deyib.

Baş nazir Şahbaz Şəriflə Prezident İlham Əliyevin görüşündən gözləntilər…

“Baş nazir Şahbaz Şərifin Azərbaycana səfəri və Prezident İlham Əliyevlə görüşü hər iki xalqın diplomatik tarixində həlledici məqamdır. Görüşün bir çox sektorlarda konkret inkişaflara səbəb olacaq daha strukturlaşdırılmış və strateji tərəfdaşlıq üçün zəmin yaratması gözlənilir. Çox güman ki, bir neçə əsas məsələ müzakirə olunacaq və regional, iqtisadi əməkdaşlıq və siyasi həmrəyliklə bağlı dünyaya tənqidi mesajlar göndəriləcək.

Əsas Müzakirə və Əməkdaşlıq Sahələri…

1. Ticarət və İqtisadi Əlaqələrin Gücləndirilməsi

Bu səfərin əsas istiqamətlərindən biri də Pakistan və Azərbaycan arasında ticari-iqtisadi əlaqələrin genişləndirilməsidir. Səfər zamanı keçirilən Pakistan-Azərbaycan Biznes Forumu “biznes-to-biznes” arasında birbaşa qarşılıqlı əlaqələrin təşviq edilməsinin vacibliyini vurğulayır. Hər iki ölkənin yeni bazarları və imkanları kəşf etməyə can atması ilə müzakirələrin əsas diqqəti ikitərəfli ticarət həcminin artırılması, ticarət maneələrinin azaldılması və enerji, İT, kənd təsərrüfatı və əczaçılıq kimi müxtəlif sektorlara investisiyaların asanlaşdırılmasına yönəldəcək.

Azərbaycanın enerji ilə zəngin ölkə kimi rolu onu Pakistan üçün enerji sektorunda mühüm tərəfdaşa çevirir. Pakistana mayeləşdirilmiş təbii qaz (LNG) və neft məhsullarının tədarükü ilə bağlı sazişlər gözlənilir ki, bu da Pakistanın enerji ehtiyaclarını ödəməyə kömək göstərəcək və Azərbaycana öz resursları üçün geniş bazar təqdim edəcək. Bundan əlavə, külək və günəş enerjisi də daxil olmaqla, Pakistanın bərpa olunan enerji sektoruna investisiyalar araşdırıla bilər.

2. Müdafiə və Təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi

Pakistan və Azərbaycan tez-tez hərbi mübadilələr, birgə təlimlər və silah müqavilələri ilə əlamətdar olan dərin müdafiə və təhlükəsizlik əlaqələrini bölüşür. Pakistan Azərbaycan qüvvələrinə hərbi təlim keçib və ən müasir müdafiə texnikası, o cümlədən “JF-17 Thunder” qırıcıları tədarük edib.

Bu səfər zamanı hərbi əlaqələrin gücləndirilməsi, müdafiə sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi və müdafiə avadanlığının birgə istehsalı üçün yeni imkanların araşdırılması ilə bağlı müzakirələr gözlənilir. Pakistanın terrorla mübarizə sahəsində təcrübəsi və strateji müdafiə qabiliyyəti Azərbaycan üçün, xüsusilə regional sabitliyin və təhlükəsizliyin təmin edilməsində faydalı ola bilər.

3. Enerji sahəsində əməkdaşlıq və infrastrukturun inkişafı

Azərbaycanın Pakistana enerji təchizatçısı kimi rolunu gücləndirməkdə maraqlı olduğu halda enerji sahəsində əməkdaşlığın əsas müzakirə mövzusu olacağı gözlənilir. Enerji çatışmazlığı ilə üzləşən Pakistan sabit və sərfəli enerji həllərini Azərbaycanda axtarır. Enerji sektoruna investisiyalar, birgə kəşfiyyat, boru kəmərləri və infrastrukturun inkişafı sahəsində memorandumlar rəsmiləşdirilə bilər.

Bundan əlavə, iki ölkə arasında daha çox əlaqəni asanlaşdıra biləcək infrastruktur layihələri də müzakirə olunacaq. Bura Mərkəzi Asiya, Cənubi Asiya və onun hüdudlarından kənarda birləşdirən səmərəli ticarət marşrutlarını təmin edən “Kəmər və Yol” Təşəbbüsü (BRI) çərçivəsində nəqliyyat dəhlizlərində potensial iştirak daxildir.

4. Mədəni və Akademik Mübadilələr

Pakistan və Azərbaycan arasında mədəni və akademik əlaqələr ikitərəfli əlaqələrin möhkəmlənməsində həlledici rol oynayıb. Hər iki xalqın dərin İslam irsi və ortaq tarixi əlaqələri var. Təqaüdləri, fakültə mübadiləsini və tədqiqat işbirliklərini artırmaqla təhsil sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi gündəmdə olacaq.

Pakistan-Azərbaycan Məzunları Assosiasiyasının (PAAA) prezidenti kimi mən təhsil mübadilələrinin insanlar arasında daha dərin əlaqələri inkişaf etdirdiyinin şahidi olmuşam. Universitetlər arasında tərəfdaşlıq, birgə tədqiqat təşəbbüsləri və iki ölkə arasında tələbə mobilliyinin artırılması vasitəsilə akademik əlaqələrin genişləndirilməsi təklifi müzakirə oluna bilər.

5. Gənclər və Texnologiya Əməkdaşlığı

Hər iki ölkədə gənclərin böyük əhalisi olduğu üçün bacarıqların inkişafı, innovasiyalar və sahibkarlıq sahəsində əməkdaşlıq üçün böyük potensial mövcuddur. Pakistanın inkişaf edən İT sektoru Azərbaycanın rəqəmsal transformasiyaya investisiyaları ilə birlikdə texnologiya mübadiləsi, kibertəhlükəsizlik və startaplar sahəsində əməkdaşlıq üçün münbit zəmin yaradır.

Mübadilə proqramları, sahibkarlıq inkubatorları və birgə İT inkişafı layihələri vasitəsilə gənclərin iştirakını təşviq etmək üçün xüsusi təşəbbüs gözlənilə bilər. Bu, hər iki ölkədə gənc mütəxəssislərə imkan yaradacaq regional problemləri həll edə biləcək innovativ həllər üzərində əməkdaşlıq etmək niyyətindəyik.

Dünyaya Mesajlar: Gücləndirilmiş Regional Tərəfdaşlıq…

Baş nazir Şahbaz Şərif və Prezident İlham Əliyev arasında yüksək səviyyəli danışıqlar beynəlxalq ictimaiyyətə bir sıra əsas mesajlar verir:

Regional əməkdaşlığa sadiqlik: Pakistan və Azərbaycan diplomatik, iqtisadi və strateji tərəfdaşlıqlarını gücləndirərək, regional məsələlərdə daha fəal rol oynamaq niyyətlərini nümayiş etdirirlər.

Enerji Təhlükəsizliyi və İqtisadi İnteqrasiya: Bu səfərdən gözlənilən razılaşmalar hər iki ölkənin təkcə özləri üçün deyil, həm də daha geniş region üçün iqtisadi artımı və enerji təhlükəsizliyini təmin etmək öhdəliyini vurğulayacaq.

Müdafiə Həmrəyliyi və Təhlükəsizlik Əməkdaşlığı: Gücləndirilmiş hərbi əlaqələr ümumi təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı çəkindirici rol oynayacaq və Cənubi Qafqaz və Cənubi Asiya regionlarının sabitliyinə töhfə verəcək.

Mədəniyyət və Təhsil Diplomatiyası: Akademik əməkdaşlığa və mədəni mübadilələrə vurğu uzunmüddətli diplomatik uğur üçün vacib olan insanlar arasında daha dərin əlaqələri inkişaf etdirmək niyyətini nümayiş etdirir.

Çoxtərəfliliyə dəstək: Hər iki ölkənin iqlim dəyişikliyi, iqtisadi bərabərlik və insan hüquqları kimi məsələlərdə ədalətli qlobal siyasətləri müdafiə edən Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı (İƏT) və İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı (İƏT) daxil olmaqla, çoxtərəfli təşkilatlara sadiqliklərini bir daha təsdiqləmələri gözlənilir.

Nəticə: Pakistan-Azərbaycan münasibətlərində yeni dövr

Baş nazir Şahbaz Şərifin Azərbaycana səfəri Pakistan-Azərbaycan əlaqələrinin artan əhəmiyyətinin sübutudur. Hər iki xalq öz tarixi əlaqələrinin inkişafı davam etdikcə, bu səfər iqtisadi əməkdaşlığa, strateji müdafiə tərəfdaşlığına, mədəni əlaqəyə və gənclərin səlahiyyətlərinin artırılmasına yönəlmiş yeni bir fəslin başlanğıcı olacaq.

Dünya bu iki xalq arasında daha güclü, daha sıx tərəfdaşlığın şahidi olur və nümayiş etdirir ki, regional həmrəylik və əməkdaşlıq firavan və təhlükəsiz gələcəyə yol aça bilər. Pakistan və Azərbaycan öz güclü tərəflərindən istifadə etməklə və yeni imkanları kəşf etməklə ikitərəfli münasibətlərin hərtərəfli və qarşılıqlı faydalı müttəfiqliyə çevrilə biləcəyinə dair nümunə göstərirlər. Pakistanın baş nazirinin səfəri, buna görə də, sadəcə, diplomatik bir nişan deyil, bu, zaman keçdikcə böyüməyə davam edən sarsılmaz qardaşlığın bir daha təsdiqidir.

Müşviq Tofiqoğlu

KONKRET.az