Əsəd rejimindən qaçan suriyalı a DANIŞDI: 8 ildir ailəmi görə bilmirəm

Suriyada 13 illik vətəndaş müharibəsinin sonunda Bəşər Əsəd hakimiyyəti devrildi. “Heyət Təhrir əl-Şam” (HTŞ) qruplaşmasının rəhbərlik etdiyi silahlı müxalifət 12 gün ərzində paytaxt Dəməşqə çatdı. Qruplaşmanın Dəməşqdə nəzarəti ələ keçirməsindən sonra prezident Bəşər Əsəd ailəsilə birgə ölkədən qaçıb və Rusiyaya sığınıb.

Müxtəlif ölkələrdə yaşayan suriyalılar Bəşər Əsədin devrilməsini bayram kimi qeyd ediblər. Çünki 2011-ci ildə başlayan vətəndaş müharibəsi milyonlarla suriyalının qaçqın və məcburi köçkün düşməsinə səbəb olub. 

BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı 14 milyona yaxın suriyalının ölkə daxilində və xaricində məcburi köçkün vəziyyətinə düşdüyünü bildirib.

Münaqişədən qaçan suriyalıların 80 faizindən çoxu Suriya ilə həmsərhəd ölkələrə gediblər. Suriyalıların ən çox üz tutduğu ölkələrdən biri Türkiyədir. Ölkənin Daxili İşlər Nazirliyinin məlumatına görə, Türkiyədə müvəqqəti yerləşən suriyalıların sayı 3.5 milyondan artıqdır. 

Türkiyədə yaşayan suriyalılardan olan Abdo Şmali Modern.az-la söhbətində Suriyadan Əsəd rejimindən necə qaçdığını və yaşadığı hadisələri bölüşüb.

O bildirir ki, Suriyadan çıxmaq üçün bir neçə dəfə cəhd edib, ancaq bir çox cəhdi baş tutmayıb.

“Mən əslində Suriyadan çıxmaq üçün çox gec qalmışdım. Çünki bir neçə səbəblər vardı. Çox insan ölkədən 2013-cü ildə çıxıb. Mən isə 2017-də çıxa bildim və Türkiyəyə gəldim".

Abdo Əsəd rejiminin hakimiyyəti dövründə bir çox yaxınını itirdiyini xatırlayır:

“Mən gəldiyim zaman Suriya çox qarışıq idi. İki əmim, bir dayım, xalamın oğlu və ərini həmin vaxt itirmişdik. Mənim çox dostum ölkəni 2013-2014-də tərk etmişdilər. Amma həmin dönəmdə ailəm ölkədən çıxmağıma icazə vermədi. Sonra insanların həlak olmasından demək olar ki, mənim psixologiyam tamamilə məhv olmuşdu. Hər gün növbəti qurbanın kim olacağını gözləyirdik. Sonra anam bir gün gəldi dedi ki, hazırlaş, gedirsən. Mən də hara olduğunu soruşanda o cavab verdi ki, hara istəyirsən get, təki ölkədən çıx. Artıq səkkiz ildir ki, ailəmi görə bilmirəm. Suriyaya qayıda bilmirdim, çünki qayıtsam məni ya edam, ya həbs, ya da ömürlük əsgərlik gözləyirdi. Əsgər olsaydım, ilk olaraq bizi ön cəbhəyə atacaqdılar ki, tez ölək.

Suriya höküməti belə bir qayda çıxarmışdı ki, 8 500 dollar qarşılığında əsgərlikdən azad ola bilər və ölkədə bir ay ərzində ailəni görə bilərsən. Amma üzərində heç bir məhbus həyatı, cinayət olmalı deyildi. Amma bir müddət sonra məlum oldu ki, geri qayıdan insanların da üzərinə şər atıb həbs edirlər.

Ailəm də bu dönəmdə qorxu içində yaşayırdı, indi onlara qovuşacağım günləri sayıram. Ötən gün yemək hazırlayarkən onlarla birlikdə yemək yeməyi xəyal elədim və ağlamağa başladım”.

Suriya vətəndaşı deyir ki, həmin dövrdə universitetdə də vəziyyət gərgin idi:

"Bir gün məni də həbs edəcəkdilər. Bir dostumuzu apardıqlarını gördükdə biz onların arxasınca gedirdik. Sonra bizi görüb apardılar. Mənim telefonumda Əsədə qarşı fotolar vardı, onları silirdim, məni gördülər. Telefonuma baxanda Türkiyədə olan qohumlarımla türkcə yazışdığımı görüb xarici agentlərlə danışıramış kimi məni hədələdilər”.

Abdonun Suriyadakı tələbə qardaşı Mohamed Şmali də hadisələrə sevindiyini deyir. 

“Bu Suriya xalqı üçün böyük qələbədir. Əsəd rejimində səsini çıxarmaq olmazdı. Həmişə Əsədin adamlarının qarşısında başı aşağı gəzməli idin, nəyisə desəydin, səni həbs edə bilərdilər. İçində həmişə qorxu ilə gəzirdin. Təsəvvür edin bu rejimdə hər bir ailənin adına sənədlər var, kimlər səhər namazına gəlmədi, kim hansə sözü işlətdi və s. Əgər mən universitetə qəbul olmasaydım, məni əsgərliyə aparacaqdılar və bilinməyəcəkdi ki, nə vaxt çıxacam”.