Ev bazarında “makler” özbaşınalığı: Nə zaman son qoyulacaq?

Son vaxtlar daşınmaz əmlak bazarında alqı-satqı və kirayə əməliyyatlarında maklerlərlə bağlı problemlər diqqət çəkir. 

Yeni tədris ilinin yaxınlaşmasıyla tələbələrin ev axtarışı üçün Bakıya axını başlayıb. İstər behdən sonra qiymətlərin artırılması, istərsə də evi bir neçə şəxsə satmaq kimi hallarla bağlı narazılıqlar artır. Yaxın gələcəkdə sahədə şəffaflığı təmin etmək, vətəndaşların hüquqlarını qorumaq məqsədilə, maklerlərin fəaliyyətinin lisenziyalaşdırılması əsas müzakirə olunan məsələlərdəndir.

Məsələ ilə bağlı Azərbaycan Qiymətləndiricilər Cəmiyyətinin sədri Vüqar Oruc “Cümhuriyət” – in suallarını cavablandırıb:

-Maklerlərin fəaliyyətinin lisenziyalaşdırılması daşınmaz əmlak bazarındakı problemləri azalda bilərmi?

- Bu, çox aktual mövzudur. Vaxtilə Azərbaycan Qiymətləndiricilər Cəmiyyəti müvafiq dövlət qrumlarının qarşısında belə bir təkliflə çıxış etmişdir ki, Azərbaycanda qiymətləndirmə fəaliyyətinin tənzimlənməsi məqsədilə Qiymətləndiricilər Palatası yaradılsın. Bu və başqa adla elə qurum olsun ki, onun vasitəsilə fəaliyyətə lisenziya icazəsi verilsin, imtahan keçirmək yolu ilə şəhadətnamə əldə olunsun və yalnız bu şəhadətnamə əldə edildikdən sonra qiymətləndirmə fəaliyyətinin göstərilməsinə icazə verilsin. 

Bu təklifimiz nəzərə alındı və Azərbaycan Respublikasının qiymətləndirmə fəaliyyəti haqqında yeni qanun 2023 – cü ilin 8 dekabrında Milli Məclisdə, həmin ilin 30 dekabrda isə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən imzalanıb qüvvəyə mindi. Eyni təklifi, əmlakçıların fəaliyyətinin tənzimlənməsi istiqamətində də təklif etməyi düşünürük. Çünki bu istiqamətdə də fəaliyyətin lisenziyalaşdırılmasına çox böyük ehtiyac var.

-Əmlak bazarında vəziyyəti yaxşılaşdırmaq üçün hansı addımlar atılmalıdır?

-Əmlakçıların bəzilərini istisna etmək şərti ilə, əksəriyyəti ya qiymətləndiricidir, yəni əlavə fəaliyyət kimi, ya da digər sahələrdə fəaliyyət göstərə bilmirlər. Müvafiq xüsusiyyətlərə malik deyillər, sadəcə bu sahəni bazar fəaliyyəti kimi qəbul edirlər, ona görə də bu fəaliyyət pərakəndə fəaliyyətdir. Bir çox problemlərin ortaya çıxması bununla bağlıdır. Əmlakçılara maarifləndirən seminarlar keçirilməli, peşənin sirləri daha dərindən öyrədilməlidir. 

-Əmlak bazarında qaydasızlığa birdəfəlik necə son qoymaq olar?

-Bu sahədə lisenziyalaşma tətbiq olunmalıdır. Əmlakçılarında öz palatası olmalıdır ki, bir sıra məsələləri müəyyənləşdirsinlər. Taksi sürücüləri imtahandan keçirilir, sertifikatlar verilir. Bu sahədə də imtahanlar keçirilməlidir. Bu sahədə qanunun çərçivəsində fəaliyyət olarsa, sözügedən qeyri-qanuni problemlər yaranmayacaq. Vətəndaşlarımız əsasən ev kirayəsində, onlayn ödənişlərin tələb olunmasında aldadılır. 

Buna görə vətəndaşlara tövsiyə olunur ki, müqavilə ilə bu proses həyata keçirilsin. Ən əsas bu müqavilə rəsmi şəkildə fəaliyyət göstərən şirkətlərlə, fiziki şəxslərlə bağlansın. Bütün dünya dövlətləri hüquqi fəaliyyətə əsaslandığı, fəaliyyəti lisenziyalaşdırıldığı üçün bu sahədə sözügedən problemlərlə qarşılaşmaq olmur. Bizdə isə əksinə bu sahə nəzarətdən kənar qalıb, bu səbəbdən çox ciddi problemlər var. Güman edirəm ki, zaman keçdikcə bu problemlərin aradan qaldırılması mümkün olacaq. 

Gülər
"Cebheinfo.az" 

Açar sözlər: makler daşınmaz əmlak Vüqar Oruc