Eyni aqibət Mehdini də gözləyir! Hekayə müzakirəsi

Kulis.az Mehdi Dostəlizadənin "Şamda yanğın gecəsi" hekayəsi haqqında yazıçıların fikirlərini təqdim edir.

Şərif Ağayar:

"Hekayə üslubuna görə mənə daha çox qədim əhvalatları xatırlatdı. Bir yandan da süjetin didaktik məzmunu mətnə əhvalat xarakteri verir. Məncə, müəllif janrın klassik tələblərini nəzərə almaqla daha yeni atmosferli və daha orijinal məzmunlu hekayələrdə qələmini sınasın, bacaracaq, hiss olunur".

Mirmehdi Ağaoğlu:

"Şamda yanğın gecəsi" mürəkkəb süjeti olmayan sadə hekayə olsa da, atmosferi olan mətndir. Mehdi mətnə mistik ab-hava verə bilib. Ümumiyyətlə, Mehdinin şeirlərini də sevirəm. Oxuyanda, fikirləşirsən, bu gənc yaşda necə belə dərin mətləblərə bələd olmaq mümkündür? "Şamda yanğın gecəsi" də, əslində, özündə dərin dini məsələləri ehtiva edir. Müəllifi bu uğurlu hekayəyə görə təbrik edirəm".

Sevinc Elsevər:

"Əyləncəli nağıl kimi oxudum. Bu cür süjetlər çoxdur. "Toral və Zəri" animasiya filmində ovçu Qobustan qayalarına rəsm çəkən rəssamı ittiham edir ki, hansı heyvanın rəsmini çəkirsən, yoxa çıxır. Belə magik, sehrli əhvalatları uşaqlıqda oxumağı daha çox sevirdim. Kaş yenə də inanaydım nağıllara. Müəllif qəşəng yazıb. Amma hekayəyə gərək inanasan oxuyanda. Bilmədim, yazıçı inandıra bilmədi, yoxsa mən artıq səmimi oxucu deyiləm?

Yanvarın 5-i "Gecəyarı uşaqları"nı oxumağa başladığımın bir ili tamam olacaq, sağlıq olsun. Həyatımda ən gec, ən uzun zamanda oxuduğum kitabdır. Orda da belə söhbətlərdir. Kitabın 70 faizini oxumuşam. Tam atmıram da. İndiyə kimi çəkdiyim əziyyətimə heyfim gəlir. Tərcümə də incidir, deməzdim, dili su kimidir.

Bu hekayədə də başlanğıcda yaman lənglik vardı. Sonlara doğru babat sürətləndi. Nağıl dili yüyrək olsa yaxşıdır. Daha səbrim azdır. Yəqin bunun da günahı yazarda yox, özümdədir. Bilmirəm".

Alpay Azər:

"Mehdi Dostəlizadənin "Şamda yanğın gecəsi" hekayəsi orta əsrlərdə Şam vilayətinin mistik, həm də realist aurasını yarada bilməsi baxımından mənə uğurlu gəldi. Hekayənin ideyasına uyğun süjet xətti maraqlı alınıb".

Babək Məmmədli:

"Müəllifi təbrik edirəm! Ondan oxuduğum ilk hekayə idi. Xoşuma gəldi. "Min bir gecə" nağıllarındakı kimi mistik atmosferi var. Mən də bu düşüncədəyəm ki, hekayə nə qədər sirli sonluqla bitərsə, oxucunu da bir o qədər ovsunlayıb öz toruna salmış olar, yazıçını yerin deşiyindən də olsa, dartıb-çıxarıb "filan hekayənizdəki o sirli qonaq kim idi?" sualını verməkdən özünü saxlaya bilməz. Necə ki, yazıçı Anar hələ də "Spartakın maşınındakı Təhminə idi?" sualından əziyyət çəkir, çox güman eyni aqibət Mehdini də gözləyir.

Hekayədə verilən açar sözləri görməzdən gəlsək, mizan-tərəzi mövzusuna sadiq ibrətamiz pritça zənn etmək olar. Ancaq məsələ o qədər də sadə deyil deyə düşünürəm. Məncə, müəllif hər iki qəhrəmanının "Seyyid" deyə müraciət olunan dəftərxana işçisi İbn Müqtədir və sirli qonaq Səid İbn Mizanın (mizan-tərəzi) vasitəsilə sünnilərin (Şam şəhərində sünnilər böyük çoxluq təşkil edir) "bostanını daşlamaqla" şiə təəssübkeşliyi nümayiş etdirib. Bircə bunu ayırd edə bilmədim ki, Səid İbn Mizanla onun işarə etdiyi adını bilmədiyimiz ikinci sirli adamdan hansı biridir İmam Mehdi - şiələrin təbirincə desək: gəlişi ilə dünyaya ədalət gətirəcək Sahib əz-Zaman? Belə suallar qarşısında müdam məni piyada qoyan məhdud dini biliklərimə görə (oxu:bilgisizlik) sizdən üzr istəyib böyük təəssüf hissi ilə bu mövzuda bundan artıq danışa bilməyəcəyimi etiraf edir, müəllifin isə əlini sıxıram".