Hansı balığa üstünlük verək?
Balıq ürək-damar xəstəliklərinə qarşı qoruyucu təsirə malikdir. Həmçinin, sümüklərin əriməsinin qarşısını alır və zehni açaraq unutqanlığa təsir edir. Balığın faydaları, əslində, sonsuzdur. Sağlamlığımızda bu qədər əhəmiyyətli rol oynadığı üçün mütəxəssislər həftənin ən az 2 günü balıqların süfrəmizdə olması lazım olduğuna diqqət çəkirlər. Ancaq balıqların bu xüsusiyyətlərindən ən təsirli şəkildə faydalana bilmək üçün bişirmə üsuluna, istehlak edilməli olanlardan nələrdən qaçınılmasına qədər bir çox məqama diqqət yetirmək lazımdır.
SİA mövzu ilə bağlı araşdırma aparıb.
Balıq omeqa 3 yağ turşuları ilə zəngin bir qidadır. Omeqa 3 yağ turşuları da ürək-damar xəstəliklərinə qarşı qoruyucu təsir göstərir. O qədər ki, 85 min postmenopozal qadın üzərində edilən bir araşdırmada həftədə 5 və ya daha çox dəfə balıq yeyən insanların infarkt riski ümumiyyətlə balıq istehlak etməyənlərə nisbətən 30 faiz azdır. Balıq tərkibindəki omeqa 3 sayəsində zehni açır, üstünlük itkisinin və unutqanlığın qarşısını alır. Omeqa 3 beyin və sinir sisteminə də müsbət təsir göstərir. Fosfor və A vitamini ilə zəngin olması gözün degenerasiyasının qarşısını alır. Balıq tərkibindəki kalsiumla sümük itkisinin qarşısını alır. Yaxşı bir zülal qaynağı olan balıq sizə toxluq hissi verir.
Balığın yanında nələr yeyilməli və yeyilməməlidir?
Balıq ilə rukkola yeməyin
Xalq arasında "sümük itkisi" kimi tanınan osteoporoz müalicə edilmədikdə onurğa, bud və biləklərdə ciddi qırıqlara və şiddətli ağrılara səbəb ola bilər. Buna görə də sümük itkisinə səbəb olan amillərdən qaçınmaq çox vacibdir. Bunun bir yolu balıqla rukkola yeməməkdir!
Üzərinə limon sıxın
Limonun tərkibindəki antioksidantlar və C vitamini orqanizmin balıqda omeqa 3 istifadəsini artırır. Balığın üzərinə bir neçə damcı limon sıxmaq balıq zəhərlidirsə, onun orqanizmə toksik təsirini azaldır.
Balıq və qatığı birlikdə yeyə bilərsiniz
Balıq köhnədirsə, zülal strukturunda histaminin miqdarı artır. Həddindən artıq histamin də orqanizmə zəhərli təsir göstərir. Qatıq zülalında da olan histamin bayat balıq istehlak edildikdə histamin miqdarını artırır. Bu səbəbdən “qatığı balıqla yemək olmaz” deyilir. Özkahya, qatıq və südlü qidaların balıqla birlikdə əvvəl və ya sonra istehlak edilməsinin heç bir zərəri olmadığını, təzə olduqları təqdirdə toksik təsir yaratmayacağını söyləyir.
Balığın təzə olduğunu necə anlayaq?
Balığın gözlərinə baxın: Gözlər canlı və çıxıntılı olmalıdır.
Pullarına toxunun: Pul canlı və parlaq olmalıdır. Sikkə toxunduqda düşməməlidir.
Cazibə qüvvəsinə qarşı tutun: Balığı əlinizlə qaldırdığınız zaman quyruğu sallanmadan dik dayanırsa, balıq təzədir.
Gilləri yoxlayın: Qırmızı qəlpələr balığın təzə olduğunu göstərir.
Qoxu: Balığın dəniz qoxusu təzə olmasının göstəricisidir.
Basma: Filetolu balığın üzərinə əlinizlə basdığınız zaman dəri geriyə doğru hərəkət edirsə, təzədir.
Necə bişirək?
Zülallar ölənə qədər bişirməyin
Zülallar istiliklə denatürasiya olunur. Yəni balıqdakı zülalın orqanizmə heç bir faydası yoxdur. Buna görə də, qril və ya çörək bişirmə kimi daha sağlam bişirmə üsullarından istifadə edərkən, balığı çox qızartmadan bir az suli saxlamaqla bişirmə prosesini bitirin.
Şəkərli, qaymaqlı və ya soya souslarından istifadə etməyin.
Balıq özlüyündə dadlı yeməkdir. Şəkərli, qaymaqlı və soya sousları yerinə limon və tərəvəz qarnirləri ilə soba torbasında bişirilən balıqlar daha sağlam və dadlı olacaq.
Buxar üsulunu seçin
Balıqları buxar üsulu ilə bişirin, çünki yüksək temperaturdan itirilən zülallar, vitaminlər və minerallar yemək suyuna keçmir və balıqda qalır. Kiçik balıqlara üstünlük verildikdə, daha çox yayılmış yemək üsulu olan qızartma istifadə edilir. Bu səbəbdən kiçik balıq yerinə böyük balıq seçə bilərsiniz.
Hansı balığa üstünlük verək?
Omega 3 ilə zəngin balıq
Balıq deyildikdə qidalanma baxımından ağlımıza iki şey gəlir: zülal və omeqa 3. Buna görə daha yüksək protein keyfiyyətinə və omeqa 3 miqdarına malik balıqları seçmək sağlamlığınız üçün daha faydalı olacaq. Skumbriya, tuna, sardina, qızılbalıq, kilkə və mavi balıq omeqa 3 ilə zəngin balıqlardır.
Kalsiumla zəngin balıq
Kalsium və D vitamini bir-birinin udulmasına müsbət təsir göstərir. Balıq təbii olaraq D vitamini ehtiva edir. Bu səbəbdən balıqdan aldığımız kalsium bizim üçün dəyərlidir. Sardina, qızılbalıq, skumbriya, kilkə, treska, pike, siyənək və levrek kalsiumla zəngin balıqlardandır.
Tərkibində yüksək dəmir olan balıq
Dəmir çatışmazlığı çəkiyə nəzarət üçün böyük maneə yaradır.
Ayşən Vəli