Həkimdən xəbərdarlıq: “İnfark zamanı insan həyatını 70 faiz xilas edən cihaz...” Hər yerdə olmalıdır!

Dünən Əməkdar artist Cabir İmanovun qəfil infarkt nəticəsində vəfatı ictimaiyyətdə həm kədər, həm də təəccüb doğurdu. İddialara görə, hadisə zamanı vaxtında və düzgün ilkin tibbi yardım göstərilsəydi, onun həyatını xilas etmək mümkün ola bilərdi.

Bu isə cəmiyyətdə vacib bir sualı gündəmə gətirir: infarkt zamanı ilkin tibbi yardım nə dərəcədə təsirli ola bilər və düzgün müdaxilə necə həyata keçirilməlidir?

Məsələ barəsində “Yeni Sabah”a açıqlama verən kardioloq Ülvi Mirzəyev infarkt zamanı ilkin tibbi yardımın rolundan danışıb: Dördpendirli pizza

“Mən də çox kədərləndim, Cabir müəllim həm sənətimiz, həm də cəmiyyət üçün dəyərli bir insan idi. Şəxsən tanıdığım, çox hörmət etdiyim insan idi. Allah rəhmət eləsin.

Sualınıza gəlincə, infarkt (kəskin miokard infarktı) zamanı hər dəqiqə həyati əhəmiyyət daşıyır. Əsas ölüm səbəbi ürəyin qəfil dayanması və ya çox təhlükəli ritm pozğunluqlarıdır. Belə halda dərhal ilkin tibbi yardım göstərilsə, insanın sağ qalma şansı bir neçə dəfə artır. Çox vaxt problem odur ki, ətrafdakı insanlar nə edəcəyini bilmir və təcili yardım gələnə qədər vaxt itirilir”.

Həkim əsas ilkin yardım addımlarını belə sadalayıb:

“Təcili yardıma zəng edin (103 və ya 113). Hər saniyə vacibdir. Xəstəni sakit uzadın, nəfəsini və nəbzini yoxlayın. Əgər nəfəs və nəbz yoxdursa → dərhal CPR (ürək-ağciyər reanimasiyası) başlayın:

      •   Sinə sümüyünün ortasında hərəkət: dəqiqədə ~100–120 dəfə, təxminən 5–6 sm dərinlikdə bası.

      •   30 sinə basısı → 2 süni nəfəs (əgər bacarırsınızsa).

AED (Avtomatlaşdırılmış Xarici Defibrilyator) varsa, ondan mütləq istifadə edin”.

Müsahibimiz AED barədə də ətraflı izah verib:

AED nədir və niyə vacibdir? AED kiçik, portativ cihazdır. Təyyarələrdə, böyük ticarət mərkəzlərində, stadionlarda çox vaxt olur. Qurğu öz-özünə ürəyin ritmini oxuyur və yalnız lazım olanda şok verir. İstifadəsi çox asandır, cihaz səsi ilə addım-addım təlimat verir, yəni həkim olmaq lazım deyil. İnfarkt və ürək dayanması zamanı AED-nin vaxtında tətbiqi insanın həyatını 70%-ə qədər xilas edə bilir.

İctimai sağlamlıq baxımından bu cür hadisələrin qarşısını almaq üçün CPR təlimləri geniş yayılmalıdır – məktəblərdə, universitetlərdə, iş yerlərində. AED cihazları bütün iri ictimai məkanlarda – teatr, metro, idman zalı, aeroport və s. yerlərdə mütləq olmalıdır. İnsanlar bu cihazların istifadəsindən qorxmamalıdır, çünki səhv basmaq mümkün deyil – AED yalnız lazım olanda işləyir.

Əgər Cabir müəllim kimi insanların yanında ilk yardım bilən birisi və AED olsaydı, bəlkə də nəticə fərqli ola bilərdi. Buna görə də ən böyük dərs odur ki, cəmiyyət CPR öyrənməli, ictimai yerlər AED ilə təchiz olunmalı və təcili yardım çağırışına qədər ilk dəqiqələr düzgün dəyərləndirilməlidir”.

Aytac Əliyeva