Hələ də Trampın əsas prioriteti olduğunu başa düşmürlər “Bu, onun heç vecinə deyil...”

“O, bu dəfə xəyali ticarət dünyasını yaradır, sonra isə orada yaşayır...”

“Mən Tramp üçün işləmişəm və bu, onu başa düşməyin açarıdır. Tramp Amerikaya aid deyil və onun real dünya ilə heç bir əlaqəsi yoxdur”.

“AzPolitika” xəbər verir ki, Tramp administrasiyasının keçmiş milli təhlükəsizlik müşaviri Con Bolton “The Telegraph” qəzetinə deyib.

“Tramp həqiqətən nə istəyir? Onun heç bir milli təhlükəsizlik fəlsəfəsi və strategiyası olmadığı və çox vaxt əvvəlcədən müəyyən edilmiş məqsədlər güdmədiyi üçün hərəkətlərini müşahidə edənlər çox vaxt çaş-baş qalırlar. Onun qeyri-adi davranışını və həqiqətən beynində nə baş verdiyini qiymətləndirmək demək olar ki, qeyri-mümkün ola bilər. Media, siyasətçilər və iş adamları tez-tez özlərini Trampın sadəcə poza verdiyinə inandırsalar da, onun hərəkətlərindən daim təəccüblənirlər. Elə Ukraynanı, NATO-nu və tarifləri xatırlayaq”, - Bolton vurğulayıb.

Keçmiş müşavir davam edir: “Çoxları deyirdi ki, Tramp Ukrayna ilə bağlı Rusiyaya həddən artıq güzəştə gedəcək bir sövdələşməyə razı olaraq özünü heç vaxt yöndəmsiz vəziyyətə salmayacaq. 2024-cü il kampaniyası zamanı Tramp dəfələrlə deyib ki, prezident olsaydı, Ukraynadakı və Yaxın Şərqdəki müharibənin heç vaxt baş verməyəcəyi ilə öyünür və bununla da Baydenin zəifliyini tənqid edirdi. Bununla belə, nə Trampın tərəfdarları, nə də əleyhdarları onun Vladimir Putinlə şəxsi dostluğunu bərpa etmək vəsvəsəsini dərk etməyiblər. Trampın fikrincə, liderlər arasında yaxşı şəxsi münasibətlər ölkələri arasında yaxşı münasibətlərlə bərabərdir. Bu, dünyaya hədsiz dərəcədə sadələşdirilmiş baxış deməkdir.

Putin sülh istədiyini söylədi və Tramp buna inandı. Ona görə də o, Rusiyaya bu qədər güzəştə getdi və Zelenski haqlı olaraq özünü mühasirədə hiss edir. Bu, bir çox müşahidəçinin qaçırdığı şəxsi motivasiya məsələsidir. Bunun əvəzinə Tramp ABŞ-nin Ukrayna siyasətini dəyişdirməməsinin “siyasi” səbəbləri haqqında fərziyyələr irəli sürür. O, Ukraynanın azadlığına və müstəqilliyini müdafiə etmək arzusunda deyil. Özünü Çinin Tayvanla bağlı irredentizminin qarşısını almaq, Rusiyanın əsassız işğalına qarşı güc nümayiş etdirmək məcburiyyətində hiss etmir.

Üstəlik, ilk prezidentlik müddətində Tramp Nobel Sülh Mükafatını almaq istəyirdi. O, prezidentliyinin ilk ilində heç bir səbəb olmadan bu mükafatı alan Obamaya həsəd aparır və özünün də buna layiq olduğunu iddia edirdi. Buna uyğun olaraq, Tramp ikinci müddətinin ilk aylarında Ukrayna və ya Yaxın Şərqdəki problemlərin həllini Nobel mükafatını almağın mümkün yolları hesab edib. Buna görə də Tramp tez-tez lovğalanırdı ki, o, Ukrayna məsələsini vəzifəyə gəldiyi ilk gündə, ya da heç olmasa bir gün ərzində həll edə bilər. Onun mart ayında Konqresə müraciətində müharibəni “məntiqsiz” adlandırmasının səbəbi də bu idi. Aydındır ki, belə bir müharibə real müharibədən daha asan və tez başa çatır. O, Nobel almağa tələsən adamdır.

NATO-ya gəlincə, müşahidəçilərin fikrincə, Tramp hərbi xərclərini ÜDM-in 2%-i hədəfinə çatdırmayan Alyans üzvlərini ABŞ-nin müdafiə etməyəcəyini deyəndə, sadəcə bazarlıq edirdi. Onların sözlərinə görə, o, bu rəqəmi 5%-ə qaldıranda da da, sadəcə, bazarlıq niyyəti güdürdü. Amma Tramp dediklərini nəzərdə tutur. NATO ABŞ-nin geri çəkilməsindən sonra özünü qoruma immunitetə malik deyil. Alyans üzvləri ABŞ-nin qurumdan çıxma ehtimalının hələ də Trampın əsas prioriteti olduğunu başa düşmürlər.

Trampın Ukraynanı alt-üst etməyəcəyinə və ya daha da pisi, Putini dəstəkləmək üçün mövqeyini kəskin dəyişməyəcəyinə inananlar dəfələrlə təəccübləniblər. Məsələn, Tramp uzunmüddətli müşaviri Keyt Kelloqu sülh danışıqları üzrə nümayəndəsi təyin edəndə təsəlli tapdılar. Lakin Moskva onun daha çox “Ukraynapərəst” olduğuna etiraz etdi və o, kənara çəkildi. Deyə bilərik ki, hətta “təmizləndi”. Kelloq Trampa sarsılmaz sədaqət göstərdi. Lakin bu, həmişə olduğu kimi, Tramp üçün kifayət etmədi. Müəyyən bir işçi ilə bağlı qeydləri onun necə hərəkət edəcəyinə dair etibarlı proqnoz deyil.

Sonra Trampın tariflərə də heyranlığı var. Trampın Ukrayna və NATO-ya vurduğu zərər onun qoyduğu tariflərinin Amerika iqtisadiyyatına və bütün beynəlxalq iqtisadi sistemə verəcəyi təsiri üstələyir. Əgər Tramp bu qərarı aprelin 2-si əvəzinə aprelin 1-də versəydi, o, tez bir zamanda bunların hamısının “1 Aprel Günü” zarafatı olduğunu deyə bilərdi. Bununla da bazarlar açılmağa başlayanda qlobal iqtisadiyyatı trilyonlarla dollar zərərdən xilas edə bilərdi. Təəssüf ki, Tramp tamamilə ciddidir.

Burada da “ekspertlər” və narahat iş adamları Trampın lüğətin ən gözəl sözü olan “tarif” etiketinə məhəl qoymadılar. Dedilər ki, o, tezliklə sövdələşmələr edəcək. Xəzinədarlıq katibi Bessent 2024-cü ilin oktyabrında dedi ki, bütün bunlar bir sövdələşmə taktikasıdır: "eskalasiyanı azaltmaq üçün eskalasiya edin". Qlobal fond bazarları qaya kimi düşsə də, ekspertlər hələ də onun “strategiyasının” nə olduğunu rasionallaşdırırlar.

Yenə də səhv edirlər. Trampın ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı almaq ehtimalı sülh mükafatı almaq şansından daha çoxdur. Ukraynada olduğu kimi, Tramp başqalarını deyil, ilk növbədə özünü dinləyir. O, öz dünyasını, bu dəfə xəyali ticarət dünyasını yaradır, sonra isə orada yaşayır...”

C.Bolton sonda vurğulayır ki, Tramp ABŞ dostlarını düşmənlərindən istər siyasi-hərbi, istərsə də iqtisadi cəhətdən ayıra bilmir və deyəsən bu, onun heç vecinə deyil.

“Əhəmiyyətli olan Trampın dostları və düşmənləridir, onlar açıq şəkildə Amerikanıln maraqları ilə eyni deyil”, -keçmiş milli təhlükəsizlik müşaviri məqaləsində qeyd edib.

“AzPolitika.info”