Hormon pozğunluğu tüklənməyə səbəb ola bilər DİQQƏT

Qadınlarda tüklənmə problemləri adətən hormonal pozğunluqlarla əlaqələndirilir. Cəmiyyət daxilində qadınların 5-10 faizində hormonal pozğunluqlar müşahidə olunur. Hiperandrogenemi adlanan vəziyyətdə kişi hormonlarının artması nəticəsində tüklənmə, sızanaq, dəridə yağlanma və menstruasiya pozğunluqları baş verə bilər.

Pravda.az bildirir ki, yüngül hallarda tüklənmə problemi lokal üsullarla aradan qaldırıla bilər. Lakin geniş və ağır hallarda bu, utanma hissi, narahatlıq və hətta depressiyaya səbəb ola bilər. Belə qadınlar sosial mühitdən uzaqlaşa bilərlər. Bu səbəbdən problemin səbəbi müəyyənləşdirilməli və uyğun müalicə planı hazırlanmalıdır.

Tüklənmə necə təsnif edilir?

Yeni doğulan körpələrdə görünən lanugo və ya vellus adlanan incə tüklər zamanla yox olur. "Hipertrikozis" adlanan və əsasən qollarda və ayaqlarda rast gəlinən tüklənmə isə daha çox genetik xarakter daşıyır. Üzdə rast gəlinən, androgenə həssas olmayan nazik tüklər isə lokal üsullarla təmizlənə bilər.

Tüklənmə bəzi xəstəliklərin əlaməti ola bilərmi?

Bəzi xəstəliklərdə, xüsusilə hipertrikozis kimi hallarda tüklənmə artışı müşahidə edilə bilər. Bu vəziyyət porfiriya, qidalanma pozğunluqları, anoreksiya və bəzi dərmanların istifadəsi ilə də əlaqəli ola bilər.
 

Tüklənmə problemi necə dəyərləndirilir?

Ətraflı anamnez alınmalı, problemin nə vaxt başladığı və sürətli artım olub-olmadığı müəyyənləşdirilməlidir. Menstruasiya pozğunluğu, çəki artımı və istifadə olunan dərmanlar da nəzərə alınmalıdır. Ailədə bu cür halların olub-olmaması da araşdırılmalıdır.

Diaqnoz necə qoyulur?

Müayinə zamanı fiziki baxış və pelvik USM edilir. Tüklənmənin dərəcəsi Ferriman-Gallwey (FG) skorlaması ilə qiymətləndirilir. Skorlama bədən üzrə 9 hormon-həssas bölgədəki tüklərə əsaslanır və 0-4 bal arası verilir.

Əsas səbəblər nələrdir?

Qadınlarda tüklənmə artımının 75-80%-i polikistik over sindromu ilə bağlıdır. Bu qadınlarda ultrasəsdə çoxsaylı kiçik kistlər müşahidə edilir. Digər səbəblər arasında idiopatik hallar, Cushing xəstəliyi, akromeqaliya, konjenital adrenal hiperplaziya və bəzən yumurtalıq və böyrəküstü vəz şişləri yer alır.

Müalicə üsulları nələrdir?

Əgər menstruasiya pozğunluğu müşahidə edilirsə və pasiyent hamiləlik planlamırsa, oral kontraseptivlərlə hormonal balans tənzimlənə bilər. Müalicə 6 aydan artıq davam edə bilər. Ağırlıq dərəcəsi yüksək olan hallarda isə antiandrogen dərmanlar da müalicəyə əlavə oluna bilər.

Mütəxəssislər bu hallarda çəkinmədən həkimə müraciət etməyi, erkən diaqnoz və müalicəyə başlanmağın vacibliyini vurğulayır.
Əminə Bayramova