İranın paytaxtı köçürülür: Tehranı rahatsız edən əsas səbəb bəlli oldu

"İran paytaxtının Tehrandan köçürülməsi ilə bağlı söhbətlər yeni deyil. Sadəcə olaraq Məsud Pezeşkian prezident seçiləndən sonra bu məsələ yenidən gündəmə gəlib".

Bu sözləri "Cebheinfo.az"-a açıqlamasında Güney Azərbaycan üzrə araşdırmaçı jurnalist Elman Cəfərli deyib. 

Onun sözlərinə görə, bu dəfə ideya reallaşa və yaxın gələcəkdə paytaxt İranın başqa şəhərinə köçürülə bilər:

"İran paytaxtının Tehrandan köçürülməsi ideyası bir neçə səbəbdən ortaya gəlib. Əvvəla, İranın iri şəhərlərində ekoloji çirklənmə normadan artıqdır. İran Meteorologiya Təşkilatının bu günlərdə yaydığı məlumata görə, atmosfer kirlənməsi ilə əlaqədar İsfahan, Təbriz, Kərəc, Əhvaz və Məşhəd şəhərləri üçün narıncı həyəcan siqnalı verilib.

Tehran hava çirkliliyinə görə ön sırada yer alır. Hava çirkliliyi ən əvvəl insan sağlamlığına zərərdir və əhalisinin sayı milyonu ötən şəhərlərin təhlükəsizliyini təhdid edir. İranın səhiyyə nazirinin müavini Əlirza Rəisi bildirib ki, son 1 il ərzində İranda hava çirkliliyi səbəbindən təxminən 58 975 nəfər ölüb".
O qeyd edib ki, eyni dövrdə hava çirkliliyi səbəbindən ölkəyə 17 milyard dollar ziyan dəyib:

"Bütün bunlar ilk növbədə əhalinin təhlükəsizliyi ilə bağlıdır və ən azı rəsmi qurumların, ali məktəblərin, beyin mərkəzlərinin ekoloji cəhətdən sağlam şəhərlərə köçürülməsini zəruri edir. İkinci səbəb Tehranda su çatışmazlığıdır. İran yaxın gələcəkdə su stressi yaşayacaq ölkələrdəndir. 

Hətta bu yay yağıntı az düşdüyündən Tehranı qidalandıran su anbarlarında su kəskin azalıb. Görünür, İran hökuməti su çatışmazlığı səbəbindən rəsmi qurumların fəaliyyətində problemlər yaranmaması üçün paytaxtı daha bol sulu, ən azı su təminatı normal olan şəhərə köçürmək istəyir".Həmsöhbətimiz diqqətə çatdırıb ki, üçüncü səbəb təhlükəsizliklə bağlıdır:

"İsraillə 12 günlük müharibə göstərdi ki, əhalisinin sayı 7 milyonu ötən Tehran şəhəri xarici xüsusi xidmət orqanlarının poliqonuna çevrilib. Günün günorta çağı bu şəhərdə İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (SEPAH) generalları, İranın rəsmi qonaqları, nüvə alimləri öldürülür. Xüsusilə MOSSAD agentləri Tehranda yuva saldığından hökumət daha təhlükəsiz şəhərdə mənzillənmək istəyir".

Elman Cəfərli hesab edir ki, paytaxtı dəyişməklə İran sadalanan problemləri tam həll edə bilməyəcək:

"Söhbət Tehranın köçürülməsindən deyil, paytaxtın köçürülməsindən gedir. Yaxşı, nazirliklər köçürüləcək, məmurlar su problem yaşamayacaq, bəs qalan əhalinin aqibəti necə olacaq?

Hökumət su qıtlığı yaşayan əhalini taleyin ümidinə buraxacaq? İkincisi, tutaq ki, paytaxt Bəndər Abbasa köçürüldü, ora xarici ölkələrin xüsusi xidmət orqanları ayaq aça bilməcəyək? 
Bundansa İran hökuməti problem kökündən həll etməyi düşünməlidir. Öncə, iri şəhərlərdə nəqliyyat infrastrukturu yaşıl texnologiyalara əsaslanmaqla yenidən qurulmalı, Tehranın yükü azaldılmalıdır.

Bunun üçün bir sıra qurumlar, ali məktəblər başqa şəhərlərə köçürülə bilər. İkincisi, "ağıllı su" idarəetməsi tətbiq olunmalı, su əyalətlər arasında bərabər və ədalətli bölüşdürülməlidir”.
Ekspert paytaxtın dəyişdirilməsi ilə bağlı "etnik versiya"nı da istisna etməyib: 

"Tehran əhalisinin əksəriyyəti türklərdir. Tehran bazarında əsas işlək dil türk dilidir. Azərbaycan vilayətlərinə yaxın olduğundan paytaxtdakı əmək miqrantlarının əksəriyyəti türkdür. Şovinist dairələr ola bilsin ki, bu amili də nəzərdən qaçırmır və “paytaxtın büsbütün türkləşməsi” təhlükəsi onları qorxudur".

Elmir Mustafa
"Cebheinfo.az"

Problemlərinizi bizə yazın, şahidi olduğunuz hadisələri çəkib göndərin