İsrailin Qətərə hücumu: Gərginlik yeni mərhələyə keçir

İsrailin Qətərə hücumu Yaxın Şərqdə gərginliyi yeni səviyyəyə qaldırıb. Bildirilir ki, Dohaya hücumlar bütün region üçün ciddi fəsadlar doğura bilər. Bu insidentlər həmçinin diqqətləri yenidən İran üzərinə yönəltmək riski daşıyır və bölgədəki güc oyunlarının mürəkkəbliyini artırır.

İsrail bu hücumlarla sadəcə regionu qanla boyayır, yoxsa buranı öz komissarı kimi idarə etməyi hədəfləyir?

Globalinfo.az-a danışan Yaxın Şərq üzrə ekspert Vüqar Zifəroğlu deyib ki, Doha hücumu təkcə “qana boyanma” deyil, həm də regionda səlahiyyət və təsir göstərməyə yönəlmiş siyasi-məqsədli addım kimi oxuna bilər:

Nəticələri isə həm dərhal, həm də orta müddətdə olduqca təhlükəlidir. İsrail özünü “təhdidi uzaqda saxlamaq” və düşmən liderlərini “təhlükəsiz sığınacaqlarda” vurmaqla göstərmək istəyir. Bu taktika həm dərin vuruş, həm də qarşı tərəfi qəbul edilmiş vasitələrlə neytrallașdırmağa çalışmaqdır. Yəni mediatordan (Qətər) “həmkarlığını” sındırmaqla digər aktorlara mesaj göndərmək. Amma bunun “komissar olmaq” kimi formal idarəçilikdən fərqi var: İsrail istəsə də, ərəb dövlətlərinin suverenliyinə birbaşa müdaxilə davamlı regional idarəçilik hüququ yaratmaz, əksinə, diplomatik təcrid və qarşılıqlı təzyiqlər doğura bilər, necə ki, doğurur.

Doha hücumunun nəticələri isə özünü ciddi fəsadlarla göstərməkdədir. Məsələn, Qətərin vasitəçilik nüfuzu ciddi şəkildə zəifləyir. Bu, girovların azad edilməsi və atəşkəs səyləri üçün böyük itkidir. Qətər rəsmi şəkildə hücumu pisləyib.

Bu hücumun digər fəsadı doğurmuș olduğu diplomatik gərginlikdədir. ABŞ, Avropa və Rusiyanın tənqidləri, Qətərin BMT-yə müraciəti və birgə regional reaksiyalar İsrail üçün siyasi qiymətə çevrilə bilər. Bu isə faktiki olaraq beynəlxalq təcridə aparan yoldur”.

Vüqar Zifəroğlu

Ekspert deyib ki, bu hücum nəticəsində Körfəz və digər ölkələrdə İsrailə qarşı ictimai qəzəb arta, həmçinin turist, iqtisadi təhlükəsizlik problemləri yüksələ bilər:

“Təbii ki, orta və uzunmüddətli fəsadlar sırasında ilk növbədə münaqișənin regional genişlənmə riskini vurğulamaq lazımdır.

İran və ya onun nəzarətində olan proksi qüvvələrin təkrar aktivləșməsi mümkündür. Bu da təxribatçı, qisas çağırışlarını gücləndirə bilər ki, nəticədə hibrid konfrontasiyaya raket, silahlı proksi hücumları, dənizdə qarşıdurmalar, kiberaksiya səbəb ola bilər.

Unutmaq olmaz ki, Qətərin vasitəçiliyi zəiflədikcə, danışıqlar üçün yeni etibarlı kanal tapmaq çətinləşir. Bu isə konfliktin daha uzun sürməsinə gətirib çıxara bilər. Müzakirə kanallarının itirilməsi proksilər üzərindən zəncirvari eskalasiyanın başlamasına təkan verə bilər. Bu da “oxların İrana yönəlməsi” ehtimalını artırır, amma birbaşa və dərhal mütləq nəticə deyil, daha çox dolayısı və mərhələli risk artımıdır”.

Turan Rzayev
Globalinfo.az