Kiçik davranışların arxasında dərin psixoloji amillər gizlənə bilər İZAH EDİLDİ

"Bəzən dodaqlarımızı və yanaqlarımızın içini dişləməyə meyilli oluruq və bu davranışın arxasında sadəcə vərdiş deyil, həm də dərin psixoloji səbəblər dayanır". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında psixoloq, psixoterapevt Orxan Şəfizadə deyib.

O bildirib ki, bu hal, tibbdə Morsicatio buccarum adlanır: "Adətən şüursuz şəkildə baş verir.

Stress və Anksiyetenin Rolu

Dodaq və yanaq dişləmə əksər hallarda stress və anksiyete ilə əlaqəlidir. İnsanlar narahat olduqda, bədən avtomatik olaraq bəzi özünütənzimləmə mexanizmlərinə əl atır. Bu mexanizmlərdən biri də dişləmə kimi təkrarlanan hərəkətlərdir. Belə davranışlar beynin kortizol səviyyəsini nisbətən tənzimləməyə kömək edir və qısamüddətli rahatlama yaradır.

Obsesif-Kompulsiv Davranışın Bir Forması?

Bəzi hallarda bu vərdiş bədənə zərər verən kateqoriyasına aid edilə bilər. Eyni qrupda saç yolma (trikotillomaniya) və dırnaq yemə vərdişləri də mövcuddur. Bu kimi davranışlar obsesif-kompulsiv xüsusiyyətlər daşıya bilər və nəzarət olunmadıqda güclənə bilər.

Diqqət Yetirilməli Olan Siqnal

Əgər bu vərdiş tez-tez və şiddətli şəkildə təkrarlanırsa, dodaqlarda və yanaq daxilində yaralar əmələ gəlirsə, artıq bu bir xəbərdarlıq siqnalı ola bilər. Bu vəziyyət emosional gərginliyin və ya daxili narahatlığın bədənə refleksiv şəkildə ötürülməsinə işarə edə bilər.

Necə Dayandırmaq Olar?

1. Şüurlu fərqindəlik (Mindfulness): Vərdişi tanımaq və nə vaxt baş verdiyini müəyyənləşdirmək ilk addımdır.

2. Stress idarəetməsi: Meditasiya, nəfəs texnikaları və fiziki fəaliyyət daxili gərginliyi azaltmağa kömək edə bilər.

3. Əl və ağız məşğuliyyəti: Saqqız çeynəmək və ya əllər üçün stres topu istifadə etmək alternativ stimulyasiya yarada bilər.

4. Davranış terapiyası: Əgər vərdiş nəzarətdən çıxırsa, mütəxəssis dəstəyi almaq faydalı ola bilər.

Bu kiçik, lakin təkrarlanan davranışların arxasında dərin psixoloji amillər gizlənə bilər. Onları görməzlikdən gəlmək əvəzinə, dərk edib idarə etmək emosional sağlamlıq üçün vacibdir".