Icma.az
close
up
RU
Kimyagərlərin arzusu gerçəkləşir: qurğuşun qızıla çevrilir..?

Kimyagərlərin arzusu gerçəkləşir: qurğuşun qızıla çevrilir..?

Sia Az saytından verilən məlumata görə, SonTurkHaber.com xəbər verir.

İndi fiziklər qurğuşun atomlarının nüvələrinin toqquşması ilə transmutasiyanı, yəni qurğuşunun qızıla çevrilməsini müşahidə ediblər.

...Alimlər dünyanın ən güclü hissəcik sürətləndiricisində qurğuşun atomlarının qızıl atomlarına çevrilməsini aşkar etmək üçün Böyük Adron Kollayderində ALICE detektorundan istifadə ediblər. Bu detektor qurğuşun atomları toqquşduqda nə baş verdiyini öyrənir. Əsasən Böyük Partlayışdan sonrakı ilk anlarda mövcud olmuş kvark-qluon plazmasını öyrənmək üçün istifadə olunur. Lakin qurğuşun atomlarının toqquşması onları qızıl atomlarına çevirə bilər. SİA-nın məlumatına görə, araşdırma Physical Review C jurnalında dərc olunub.

Qeyd edək ki, qurğuşunu qızıla çevirmək orta əsr kimyagərlərinin arzusu olub. Çox sonra elm adamları bunların tamamilə fərqli iki kimyəvi element olduğunu və kimyəvi çevrilmələrdən istifadə edərək qurğuşunu qızıla çevirməyin mümkün olmadığını kəşf ediblər.

20-ci əsrin əvvəllərində fiziklər ağır kimyəvi elementlərin protonlarla bombardman edilərək başqa kimyəvi elementlərə çevrilə biləcəyini kəşf ediblər.

İndi fiziklər qurğuşun atomlarının nüvələrinin toqquşması ilə transmutasiyanı, yəni qurğuşunun qızıla çevrilməsini müşahidə ediblər.

Qurğuşunun nüvəsində 82 proton və 126 neytron var. Qızılın 79 protonu var.

Transmutasiya hər qurğuşun atomundan üç protonun çıxarılmasını tələb edir. Qurğuşun atomlarını təxminən işıq sürəti ilə toqquşdurmaqla bəzi maraqlı məhsullar əldə etmək olar. Bütün atomlar bir-biri ilə toqquşmayacaq, buna görə də sürətlənməyə davam edən qurğuşun atomları olacaq. Güclü elektromaqnit sahəsi qısa, lakin güclü işıq impulsları yarada bilər və məhz bu impulslar qurğuşundan üç protonu qoparıb qızıla çevirə bilər. Təcrübə zamanı fiziklər məhz bunu müşahidə ediblər.

Alimlər həmçinin yüksək enerjili işıq və qurğuşun atomlarının nüvələri arasındakı qarşılıqlı əlaqəni ölçüblər. Onlar neytron itkisi ilə müşayiət olunan bir, iki və üç protonun emissiyasını görmək istəyirdilər.

Fiziklər müəyyən ediblər ki, qarşılıqlı təsirlər daha az neytron, eyni zamanda tallium, civə və qızıl olan qurğuşun yaradır.

Alimlər 174 milyard qurğuşun atomundan saniyədə 89.000 qızıl atom nüvəsinin yaradıldığını kəşf ediblər. Lakin qızıl yalnız saniyənin kiçik bir hissəsi üçün mövcuddur, çünki atomlar çox tez parçalanır.

Qızılın miqdarı çox azdır: qramın mənfi 11-ci gücünə cəmi 2,9 dəfə 10, bu da zərgərlik məmulatının hazırlanması üçün tələb olunandan trilyonlarla dəfə azdır.

Kimyagərlərin arzusu texniki olaraq gerçəkləşsə də, bu, şübhəsiz ki, sizi daha zəngin etməyəcək. Alimlər hesab edirlər ki, Yerin bağırsaqlarında hələ də 50.000 tondan çox qızıl var, lakin bu, bütün qızılın 70 faizindən çoxunun artıq insanlar tərəfindən hasil edildiyi deməkdir.

Əli Babayev

Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün SonTurkHaber.com saytını izləyin.
seeBaxış sayı:27
embedMənbə:https://sia.az
archiveBu xəbər 11 May 2025 01:08 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Orta məktəbdə bıçaqlanma Yaralı var KONKRET

09 May 2025 14:11see205

Rusiya və ABŞ arasında yeni görüş planlaşdırır

09 May 2025 13:55see136

Başqa variant yoxdur, böyük müharibə başlayır Pakistan

10 May 2025 00:36see133

Nadir Qafarzadə toyda Aşıqla əlbəyaxa olub İDDİA

09 May 2025 12:02see129

El Klasiko nun hakimi Barselona azarkeşi imiş

09 May 2025 07:44see122

FIFA qadınlar arasında dünya çempionatının iştirakçılarının sayını artırdı

10 May 2025 06:48see121

Çex Respublikasında Heydər Əliyevin büstü açıldı

10 May 2025 00:59see121

300 dən çox sərnişini olan təyyarə pilotun səhvi səbəbindən yanıb

09 May 2025 18:20see120

Başqa variant yoxdur, böyük müharibə başlayır

10 May 2025 08:10see118

Heydər Əliyevin müəyyən etdiyi yol Azərbaycanın qüdrətli dövlətə çevrilməsi yoludur

09 May 2025 13:34see118

Yol kənarında park edən avtomobillər zədələndikdə kim məsuliyyət daşıyır?

09 May 2025 11:50see117

Türkiyədə müəllim şagirdin həyatını xilas edib

10 May 2025 06:12see116

Kobaxidze avropalı məmurları ittiham edib

09 May 2025 13:34see115

Premyer Liqa: ilin ən yaxşısı futbolçusu seçildi

09 May 2025 16:16see114

Bill Qeyts bütün sərvətini xeyriyyəçilik üçün xərcləyəcək

09 May 2025 09:10see112

Nüvə ölkələri arasında gərginlik artır

09 May 2025 13:00see112

Azərbaycanla Müqəddəs Taxt Tac arasında əməkdaşlıq bundan sonra da davam edəcək

09 May 2025 10:55see111

Pilotun bu səhvi faciə ilə nəticələndi KONKRET

09 May 2025 19:03see110

İlham Əliyev şəhid atalarının dəstəyindən danışarkən kövrəldi

11 May 2025 01:02see110

DEM dən PKK ilə bağlı açıqlama: An məsələsidir

09 May 2025 13:51see109
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri