Lerikin 35 kəndinə cəmi bir həkim var Həkimlər bölgələrə niyə getmir?

Azərbaycanda tibbi ixtisaslar üzrə ali təhsil müəssisələri tərəfindən hazırlanan mütəxəssislərin sayı azalır. 

Bu barədə "Azərbaycanda səhiyyə, sosial müdafiə və mənzil şəraiti" statistik məcmuəsində qeyd olunub.

Məlumata görə, 2024-cü ildə tibbi ixtisaslar üzrə ali təhsil müəssisələri tərəfindən 1 354 mütəxəssis hazırlanıb. 2023-cü ildə bu rəqəm 1 444, 2022-ci ildə 1 695, 2021-ci ildə 1 543, 2020-ci ildə isə 1 487 nəfər olub. 

2020-ci illə müqayisədə 2024-cü ildə müalicə işi üzrə hazırlanan mütəxəssislərin sayı 1 013-dən 961-ə düşüb. Stomatologiya üzrə hazırlanan kadrların sayı isə 2020-ci illə müqayisədə 174-dən 96-a enib. Qeyd edək ki, bu gün ölkənin bir sıra rayonlarında həkim çatışmazlığı özünü göstərir. 

Nəinki həkim, hətta bir çox kənddə heç xəstəxana, həkim məntəqəsi belə, yoxdur. Onu da vurğulayaq ki, bugünlərdə Azərbaycan Tibb Universitetinin bir sıra fakültələrində ödəniş haqları da artırılıb. Bu gün həkimləri bölgələrdən, kəndlərdən uzaq salan səbəb nədir? 

Məsələ ilə bağlı təhsil üzrə ekspert Elşən Qafarov “Cebheinfo.az”-a bildirib ki, dövlət ali təhsil müəssisələrində təhsil haqqını Nazirlər Kabineti müəyyən edir və əslində ildən-ilə, xüsusilə də tibb sahəsində təhsil haqqının artırılması qorxulu deyil: 

“Çünki tibb təhsili dünyada ən bahalı təhsildir. Bu, o demək deyil ki, təhsilalanların hamısı ödənişli təhsil alır. Təhsil Tələbə Krediti Fondu ödənişlə təhsil alanların təhsil haqqını qarşılayır. Məsələnin digər bir tərəfi ondan ibarətdir ki, artıq son 4-5 ildə ödənişli təhsil alanların sayı 2 dəfədən çox azalıb”. 

Ekspertin sözlərinə görə, reallıq budur ki, ali təhsil müəssisələri əmək bazarının tələblərinə uyun kadr hazırlaya bilmir: 

“Ən böyük problem isə bu sahədə elmi-pedaqoji kadrların olmamasıdır. Çünki biz elmi-pedoqoji kadrlara lazım olan əmək haqqını verə bilmirik. Bizim ali təhsil müəssislərində çalışan təhsilverənlərin və elmi pedaqoji kadrların əməkhaqqı 700 manatdan 1500 manata qədərdir. 

Bu faciədir. Ona görə bu gün bütün elmi-pedaqoji kadrlar xaricə axır. Fikrimcə, ATU-da qiymətlər 10 dəfə də artırılmalıdır ki, ən azı orta səviyyəli tibb işçisini hazırlaya bilək. Dünyanın bütün ölkələrində tibb sahəsində kadrların hazırlığı ən bahalı hazırlıqdır. Bu gün kadr hazırlaya bilmirik, çünki vəsait ayrılmır. Yaxşı kadr üçün yaxşı da vəsait ayırmalıyıq. Təsəvvür edə bilmirəm ki, hansısa bir ölkədə tibb üzrə kadr hazırlığına bu qədər cüzi vəsait ayrılsın”. 

Ekspert deyir ki, kadrların xaricdə əlavə təhsil alırlar: 

“Ona görə ki, burada həkimlərin maaşı çox aşağıdır. Son illərdə TƏBİB-in apardığı islahatlar nəticəsində bu sistemdə işləyən həkimlərin maaşındaa bir qədər fərq var. Ancaq ümumiyyətlə, ölkədə həkim çatışmazlığı var. Məsələn, mən Lerik rayonunda anadan olmuşam. Həmin rayonun 35 kəndində bir həkim var ki, o da artıq pensiya yaşı həddinə çatmaq üzrədir. Həkimlərin maaşı o qədər aşağıdır ki, onlar gedib ucqarlarda işləmək istəmirlər. Hamı özəl klinikalarda işləmək istəyir və yaxud da xaricə köçüb gedir. 

Bu da məsələnin bir qədər problemli tərəfidir. Bu gün xüsusilə də rayonlarda, kəndlərdə, ucqarlarda həkim çatışmazlığı hiss olunur. Azərbaycanda bu gün xüsusilə də kəndlərdə olan həkim çatışmazlığı 100 il bundan əvvəlki vəziyyətə gəlib düşüb. Ona görə də tibb sahəsində olan problemləri yoluna qoymaq istəyiriksə, ilk növbədə bu istiqamətdə kadr hazırlığına indikindən 10 dəfə çox vəsait ayırmalıyıq. 

Eyni zamanda, həkimlərin sosial müdafiəsi elə təşkil olunmalıdır ki, gənc həkimlər gedib ucqarlarda işləyə bilsinlər. Bu sahədə problemlər həll olunmadığına görə kəndlərdən insanların kütləvi axınına səbəb olur. Bir çox kəndlərimiz boşalıb və bunun bir səbəbi də ucqarlarda tibbi xidmətin olmamasıdır”. 

Nigar Abdullayeva 
“Cebheinfo.az”

Açar sözlər: bölgə həkimElşən Qafarov