Maaş azlığı əmək dəyərinin unudulduğu cəmiyyətin səssiz ağrısı

Hər səhər eyni mənzərə. İnsanlar tələsik avtobuslara, metroya, maşınlara doluşur. Hər kəsin bir məqsədi var: dolanmaq, ailəsini saxlamaq, ayın sonuna qədər birtəhər çıxmaq. Amma bu tələsikliyin, bu səssiz mübarizənin arxasında bir acı həqiqət gizlənir — maaş azlığı, daha doğrusu, əməyin dəyərsizləşdirilməsi.

Cəmiyyətdə ən çox işləyən, ən çox zəhmət çəkən insanların çoxu ən az qazananlardır. Müəllim, həkim, jurnalist, poçt işçisi, satıcı, fəhlə — fərq etmir. Hər kəs eyni şikayəti dilə gətirir: “Maaşım dolanmağa çatmır”. Və bu sadəcə bir narazılıq deyil, artıq insan ləyaqətinin zədələndiyi sosial problemə çevrilib.

Əgər bir insan 30 gün işləyib qazandığı pulla 10 gün yaşaya bilirsə, burada problem təkcə iqtisadiyyatla deyil, ədalətsizliklə bağlıdır. İnsanlar çalışır, amma o əməyin qarşılığını ala bilmirlər. Həyat bahalaşır, qiymətlər qalxır, amma maaşlar yerində sayır. Sanki işçi təbəqənin səbrindən sınaq götürülür.

Bəzi rəsmi rəqəmlər maaş artımını göstərir, amma real həyat başqa mənzərəni təqdim edir. İnsanlar sadəcə “yaşamaq üçün” işləyir, “yaşamaqdan zövq almaq üçün” yox. Bu fərq bəzən statistikadan da, siyasətdən də böyükdür. Çünki insanın ruhu burada tükənir. Bir çoxları artıq əlavə iş axtarır, bəziləri ölkəni tərk etməyi düşünür. “Əmək miqrasiyası” deyilən anlayış əslində çörək miqrasiyasıdır - insanlar sadəcə yaşamaq üçün gedirlər.

Cəmiyyətin ən ağrılı tərəfi isə odur ki, artıq insanlar az maaşa öyrəşib. Sanki bu, taledir, dəyişməzdir, “hamı belə yaşayır” düşüncəsi hakimdir. Halbuki, heç kim az maaşa, kasıblığa, dəyərsizlik hissinə öyrəşməməlidir.
Əmək dəyərli olanda, insan da dəyərli olur. Maaş təkcə pul deyil, əməyin qiymətidir, insanın özünü qiymətli hiss etməsinin göstəricisidir. Əgər cəmiyyət bu dəyəri itirirsə, orada nə motivasiya qalır, nə də gələcəyə inam.

Bəzən hökumət orqanları maaş artımını müsbət göstərici kimi təqdim edir. Amma artan 10 faiz maaş, 40 faiz bahalaşma qarşısında sadəcə rəqəmdə gözəl görünür. Reallıqda isə dəyişən bir şey yoxdur.
Sanki hər kəs bu dövrəni qəbul edib: bahalaşma, səbr, yenə bahalaşma, yenə səbr... Amma səbrin də bir həddi var. İnsanlar yalnız iqtisadi yox, emosional və mənəvi cəhətdən də yorulurlar.

Hər bir dövlətin inkişafı, təmtəraqlı binalarla, yollarla deyil, vətəndaşın maaşı ilə ölçülür. Əgər vətəndaş maaşını sayaraq yaşamaq məcburiyyətindədirsə, deməli, o dövlətin iqtisadi siyasətində bir şeylər düzgün getmir.
Əsl rifah, sadə insanın rahat yaşaması ilə başlayır — kirayə, ərzaq, dərman, geyim, uşaq təhsili... Bunları düşünmədən yaşamaq azadlığını heç kim ondan əsirgəməməlidir.

Bəli, maaş azlığı bir çoxlarının həyatında sadəcə maddi yox, ruhi böhran yaradıb. İnsan öz dəyərini maaşında tapırsa, bu sistemdə dəyərini itirən təkcə insan deyil — bütün cəmiyyət olur.

Müəllif: İlkin Məmmədkərimov