Marsın buz qapağının yaşı alimləri təəccübləndirir...

Almaniya Aerokosmik Mərkəzindən bir qrup elm adamı Marsın Şimal Qütbündəki buz örtüyünün əvvəllər düşünüldüyündən daha gənc olduğunu aşkar ediblər.

SİA-nın məlumatına görə, araşdırma "Nature" elmi jurnalında dərc olunub.

Marsın 1000 kilometr eni və üç kilometr qalınlığında olan şimal qütb qapağı planetin səthinə təzyiq edərək onun çökməsinə səbəb olur.

Yerdəki buz təbəqələrini öyrənmək üçün istifadə olunan metodlara bənzər üsullardan istifadə edərək, komanda buzlaq izostatik tənzimlənməsi kimi tanınan bu prosesin sürətini ölçüb. Məlum olub ki, buz örtüyünün altındakı səth ildə 0,13 millimetrə qədər sürətlə batır.

Buzlaqların izostatik tənzimlənməsi planetin səthinin buzun ağırlığı ilə deformasiyaya uğradığı və əridikdən sonra "geri sıçradığı" bir prosesdir.

Yer üzündə bu təsir, məsələn, son buz dövründən sonra səthin hələ də yüksəldiyi Skandinaviyada müşahidə olunur. Deformasiyanın sürəti alimlərə mantiyanın xassələrini, o cümlədən onun özlülüyünü və temperaturunu öyrənməyə imkan verir.

Marsda bu cür ölçmələr ilk dəfə olaraq planetin daxili quruluşunu qiymətləndirməyə imkan verib.

Məlum olub ki, Marsın yuxarı mantiyası Yerdən qat-qat soyuq və sərtdir. Bu, şimal qütbünün qapağının nisbətən gənc olduğunu təsdiqləyir - onun yaşı 2 ilə 12 milyon il arasında qiymətləndirilir.

Tədqiqat ilk dəfə başqa qayalı planetdə buzlaqların izostatik tənzimlənməsinin aşkar edildiyini qeyd edir. Elmi iş Marsın daxili hissəsinin vahid olmadığını da göstərib. Şimal qütbünün altındakı mantiya soyuq və viskozdursa, ekvator bölgələrində yerli ərimə zonaları mövcud ola bilər.

Bu məlumatlar Marsın geoloji fəaliyyətini, o cümlədən onun vulkanik tarixini və planetin daxili hissəsində baş verən prosesləri daha yaxşı başa düşməyə kömək edir.

Nazlı Almuradova