“Mədəni irs abidələrində arxeoloji tədqiqatlar” mövzusunda seminar keçirilib

“Miras” Mədəni İrsin Öyrənilməsinə Kömək İctimai Birliyi “Mədəni İrs Beynəlxalq Ustad Məktəbinin yaradılması və kursların keçirilməsi” layihəsi çərçivəsində fəaliyyətini davam etdirir.

18 iyun 2025-ci il tarixində Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi yanında Peşə Təhsili üzrə Dövlət Agentliyinin Tikinti və Quraşdırma İşləri üzrə Bakı Dövlət Peşə Təhsili Mərkəzində “Mədəni irs abidələrində arxeoloji tədqiqatlar” mövzusunda seminar təşkil olunub. Tədbirdə Mərkəzin 60-a yaxın müəllim və tələbəsi, direktor müavini Orxan Vəliyev, “Miras” İctimai Birliyinin İdarə Heyətinin sədri, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Fariz Xəlilli iştirak edib.

Seminarı giriş sözü ilə açan Orxan Vəliyev Fariz Xəlillini təqdim edib, Birliyin Bakı şəhərindən kənarda yerləşən peşə təhsili müəssisəsində seminar keçirmək təşəbbüsünü yüksək qiymətləndirib. O, tələbələrin tikinti və quraşdırma sahəsində təhsil aldıqlarını və təcrübi fəaliyyətlərə cəlb olunduqlarını qeyd edib.

Fariz Xəlilli çıxışında mədəni irs abidələrində bərpa işlərindən əvvəl və sonra aparılan arxeoloji tədqiqatların elmi əhəmiyyətindən danışıb, O qeyd edib ki, Ümummilli lider Heydər Əliyev 1999-cu ildə “Arxeoloji irsin qorunması haqqında” Avropa Konvensiyasını imzalayıb. Eyni zamanda, bu sahədə tətbiq edilən “Venesiya Xartiyası” bərpa, tikinti və quraşdırma işlərinə elmi yanaşmanı zəruri hesab edir. Məruzəçi, ilkin olaraq Qax rayonundakı Kürmük kilsəsinin vəziyyəti barədə məlumat verib, xristian irsinə aid bəzi abidələrin qonşu dövlətlər tərəfindən siyasi vasitəyə çevrildiyini bildirib. O, bu abidələrin daha qədim məbədlərin üzərində inşa edilməklə orijinal tarixi qatların korlandığını vurğulayıb. Ardınca Şamaxı rayonunun Dəmirçi kəndində yerləşən məscidin bərpa adı altında sökülərək başqa yerdə və başqa layihə əsasında yenidən tikilməsindən, 2017-ci ildə tikilməsinə baxmayaraq ona 755-ci il tarixi verilməsindən bəhs edib. Bu kimi hallar tarixi-mədəni mühitin saxtalaşdırılması kimi qiymətləndirilib. Fariz Xəlilli bildirib ki, arxeoloji tədqiqatlar təkcə qazıntı deyil, həm də mövcud tikililərin divarlarında, daxili strukturlarında və hətta sualtı mühitdə aparılmalıdır. O, tələbələrin diqqətinə çatdırıb ki, arxeoloji metodologiya yalnız qazıntı ilə məhdudlaşmır. Kələxana türbələri, Basqal qəsəbəsindəki Şeyx Məhəmməd məscidi, Hacı Bədəl məscidi, Bakı şəhəri Bayırşəhərdə yerləşən Zərgərpalan hamamı, Ağdaş şəhərindəki Hacı Bədəl Əfəndi məscidi, İsmayıllı rayonundakı Sulut məscidi kimi nümunələrdə aparılan arxeoloji tədqiqatlar bərpa öncəsi və sonrası elmi araşdırmaların zəruriliyini ortaya qoyur. O, tələbələri öz sahələrinin peşəkarı olmağa çağıraraq, müəllimlərə də praktik işlərdə tarixi abidələri seçim mövzusu olaraq tövsiyə edib.

Ardınca layihə rəhbəri Fariz Xəlilli “Mədəni İrs Beynəlxalq Ustad Məktəbinin yaradılması və kursların keçirilməsi” layihəsinin əsas məqsədini təqdim edib. Layihənin məqsədi “MİM – Mədəni İrs Beynəlxalq Ustad Məktəbi” vasitəsilə cəmiyyətin mədəni irs sahəsində maarifləndirilməsini təmin etməkdir. Layihə çərçivəsində ali, orta ixtisas və ümumtəhsil müəssisələrinin, eləcə də elmi qurumların nümayəndələri bu prosesə cəlb ediləcək, mədəni irs sahəsində savadlılıq təşviq olunacaq. Bu məqsədlə yerli və beynəlxalq səviyyədə tanınmış ekspertlərin iştirakı ilə tədris proqramı və vəsaitlər hazırlanacaq, qruplar üzrə sertifikatlı kurslar, praktiki təlimlər təşkil olunacaq, həmçinin seminarlar keçiriləcəkdir.

Seminar interaktiv şəkildə davam etdirilmiş, Mərkəzin müəllim və tələbələrinə “Miras” İctimai Birliyinin nəşrləri hədiyyə edilmişdir.

Layihənin icrası Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirilir.