Məhəllə avtomagistral yol deyil! Sürətlə böyüyən Bakı küçələrində təhlükəli dəyişiklik

Bakı sürətlə böyüyür. Bu inkişaf özlüyündə təkcə yeni binalar və yollar deyil, eyni zamanda gündəlik həyatımıza birbaşa təsir edən dəyişikliklər də gətirir.

Son illərdə şəhərdə avtomobil sıxlığı kəskin şəkildə artıb. Əsas magistral yollarda hərəkət demək olar ki, günün böyük hissəsində iflic olur. Nəticədə, naviqatorlar, təcrübəli sürücülər, hətta taksi xidmətləri belə çıxış yolu kimi ara küçələrə, məhəllə yollarına üz tutur. Bəli, artıq bir çoxumuzun yaşadığı küçə, həyət, qapının ağzı bir növ magistral xəttə çevrilib.

Təsəvvür edin ki, səhər-səhər uşağını məktəbə yola salırsan, qapını açırsan və birbaşa “trasa” çıxırsan. Küçənin əvvəlki sakitliyi, uşaq səsi, yaşıl ağaclar altında dinc istirahət bitib. Onun yerini toz-torpaq, səs-küy və dayanmadan ötüb keçən avtomobillər alıb. Sürücülər bu yolları müvəqqəti rahatlıq kimi seçsə də, sakinlər üçün bu, daimi narahatlıq, təhlükə və əsəbdir.

Axı bu yollar bu qədər avtomobil yükü üçün nəzərdə tutulmayıb. Sıxlıq nəticəsində dar küçələrdə tıxaclar da yaranır, bəzən sürücülər bir-birinə yol vermək üçün qalmaqal salır. Bütün bunlar sakinləri evlərində belə gərgin saxlayır.

Bu vəziyyətin tək bizdə yaşanmadığını bilmək bir qədər təsəlli verir. Dünyanın böyük şəhərlərində də oxşar problemlər yaşanıb və maraqlısı budur ki, bir çox ölkələr bu vəziyyətdən uğurla çıxmağı bacarıb. Məsələn, Londonda “Aşağı Nəqliyyat Məhəllələri” adlanan sistem tətbiq olunur. Belə ərazilərdə avtomobil axını fiziki maneələrlə və xüsusi nişanlarla məhdudlaşdırılır. Sakinlərin girişi qorunur, lakin ərazi tranzit yol kimi istifadə edilə bilmir. Nəticədə, məhəllələr uşaqlar, velosiped sürənlər və yaşlılar üçün yenidən təhlükəsiz məkana çevrilir.

Barselonada “Superblocks” adlı model var. Burada 3×3 blokdan ibarət ərazilərdə daxili küçələrdə avtomobil hərəkəti məhdudlaşdırılır, ictimai məkanlar genişləndirilir. Niderlandda isə “woonerf” deyilən bir sistem tətbiq olunur. Burada piyada avtomobildən üstündür və küçədə hərəkət edən sürücü piyada sürəti ilə getməlidir.

Bütün bu təcrübələr göstərir ki, həll yolları var. Sadəcə olaraq, məsələni düzgün görmək və şəhər planlamasında sakinlərin rahatlığını prioritet etmək lazımdır.

Bəs bizdə nə etmək olar?

İlk növbədə bu küçələrdə sürət limiti endirilməli, yol nişanları və fiziki maneələr quraşdırılmalıdır. Həyətyanı küçələrdə avtomobilin rahat keçməsini yox, piyada təhlükəsizliyini təmin edən planlamaya üstünlük verilməlidir. Naviqasiya sistemləri ilə əməkdaşlıq edilərək bu məhəllə yollarının sürücülərə alternativ marşrut kimi göstərilməsi məhdudlaşdırıla bilər. Ən əsası isə sakinlərin səsi eşidilməlidir. Çünki şəhər bina və asfalt deyil, insandır. Əgər bir şəhərdə insan öz qapısından çıxanda qorxursa, uşağını küçəyə buraxanda narahatdırsa, orada real inkişafdan danışmaq çətindir.

Məhəllələrimizi avtomagistral yola çevirməyək. Sakit küçələr, təhlükəsiz həyətyanı sahələr və rahat nəfəs alan insanlar əsl şəhər budur.

Leyla Mirzə, Bizimyol.info