Mərkəz rəisi: Səpinqabağı toxumların dərmanlanması yüksək məhsuldarlığa zəmanət verir

Şəki, 6 sentyabr, Mustafa Dadaşov, AZƏRTAC

Şəki respublikanın ən böyük taxılçılıq rayonlarındandır. Hər il respublikada istehsal olunan taxılın təxminən 15 faizə qədəri Şəki rayonunun payına düşür. Bu il rayonda 2026-cı ilin məhsulu üçün 60 min hektardan çox sahədə taxıl əkilməsi planlaşdırılır. Payız mövsüminin yaxınlaşması ilə əlaqədar hazırda dövlət və fermer təsərrüfatlarında taxıl toxumlarının təmizlənməsi, kondinsiyaya çatdırılması və dərmanlanması prosesi həyata keçirilir. Bu günədək rayonun fermerləri tərəfindən 1470 ton taxıl toxumu dərmanlanıb və proses davam etdirilir. Qlobal iqlim dəyişkənliyi şəraitində səpinqabağı toxumların genişspektrli insekto-fungisidlərlə dərmanlanması yüksək məhsuldarlığa zəmanət verir.

Bu sözləri AZƏRTAC-ın bölgə müxbirinə açıqlamasında Aqrar Xidmətlər Agentliyinin Bitki Mühafizəsi və Fumiqasiya (zərərsizləşdirmə) Mərkəzinin Şəki rayon Mərkəzinin rəisi, aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru Tələt Mehdiyev deyib.

Mərkəzin rəisi bildirib ki, toxumların genişspektrli preparatlarla dərmanlanmasının yüksək məhsul əldə edilməsində rolunu fermerlərə izah etmək üçün Mərkəz tərəfindən Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Əkinçilik İnstitutunun Şəki Dayaq Məntəqəsində məhsul istehsalçılarına elmi-praktiki təlim keçirilib. Təlim prosesində fermerlərə izah edilib ki, toxumun dərmanlanmasında insekto-fungisidlərdən istifadə edilməsi, yəni xəstəlik və zərərvericilərə qarşı olan preparatların tətbiqi nəticəsində vegetasiya ərzində kimyəvi çiləmələrin sayı xeyli azalır. Bu isə ətraf mühitin mühafizəsi, torpağın pestisid yükünün azaldılması ilə yanaşı, fermerləri izafi xərclərdən qoruyur. Eyni zamanda, fermerlər payız-qış dövründə torpaq zərərvericilərinin (məftil qurdu, taxıl böcəyi sürfələri) taxıl əkinlərinə ziyanlıq vurmayacağından əmin olurlar.

Mərkəzin rəisi deyib: “Torpaqda saysız-hesabsız patogen mikroorqanizmlər var. Bunlara fuzarium və helmintasporiummənşəli kök çürüməsi xəstəliklərinin törədicilərini misal göstərmək olar. Dərmanlanmamış toxum səpdikdə qeyd etdiyimiz patogen mikroorqanizmlər toxuma nüfuz edir və yeni əmələ gələn cücərtilərin xəstələnərək məhv olmaqla sahədə seyrəkliyin əmələ gəlməsinə, torpaq zərərvericiləri tərəfindən cücərtilərin yeyilməsinə səbəb olur. Odur ki, səpinqabağı bütün toxumlar (buğda, arpa , qarğıdalı, günəbaxan, kartof, soğan, sarımsaq, soya, qarpız, yemiş, xiyar, pomidor və sair) mütləq dərmanlanmalıdır. Toxumların dərmanlanması nəinki onları torpaq infeksiyalarından mühafizə edir, eyni zamanda, vegetasiya müddətində əmələ gələn aerogen infeksiyalardan da qismən mühafizə edir. Xüsusilə pas xəstəliklərinin əmələgəlmə riskini 25-30 faiz aşağı salır”.

Tələt Mehdiyevin sözlərinə görə, toxumların dərmanlanmasında bioloji aktiv preparatlardan (biostim, biostim zernovoy, qumat, izabion, fulcan, evrofun, biocib, humik asit və sair) istifadə olunması toxumun cücərmə enerjisini yüksəldir, sahədə çıxış alındıqdan sonra məhsuldar zoğların sayını artırır, kollanma düyünlərində şəkərin daha çox toplanmasına səbəb olur. Nəticədə belə cücərtilər qışı normal keçirir, xəstəliklərə qarşı davamlılıq artır, mühit amillərinin təsirindən yarana biləcək stres faktorlarının qarşısı alınır və məhsuldar zoğların hesabına yüksək məhsuldarlıq əldə edilir.