Məxfi sənədlər açıqlandı: KQB Kennedinin öldürüləcəyindən xəbərdar olub?

Martın 18-də Donald Trampın qərarından sonra Milli Arxiv ABŞ-nin 35-ci prezidenti Con Kennediyə, həmçinin onun qardaşı Robert Kennediyə və afro-amerikalı vətəndaş hüquqları hərəkatının lideri Martin Lüter Kinqə qarşı sui-qəsd cəhdi ilə bağlı məxfi sənədləri açıqlayıb.

Dərc edilmiş sənədlər Kennedinin qətli ilə bağlı hadisələrdə SSRİ DTK və sovet diplomatlarının iştirakına, Amerika kəşfiyyat orqanlarının sui-qəsd cəhdi ilə bağlı sui-qəsd nəzəriyyələrinin ortaya çıxmasından niyə qorxduqlarına işıq salır.

Məxfiliyi ləğv edilən materialların dərci Qərbdə ajiotaj yaratmasa da, sənədlərdə istintaqın gedişi ilə bağlı müxtəlif təfərrüatlar var. Bunların da bir çoxu birbaşa “soyuq müharibə” faktoru və SSRİ ilə qarşıdurma ilə bağlıdır.

Kennedinin işi ilə bağlı hansı sənədlər açıqlanıb?

“Cebheinfo.az” xəbər verir ki, ABŞ Milli Arxivi sui-qəsd cəhdinin araşdırılması ilə bağlı 2000-dən çox sənədi açıqlayıb. Milli Kəşfiyyatın direktoru Tulsi Qabbardın qeyd etdiyi kimi, onların ümumi həcmi 80 min səhifədən çoxdur.

ABŞ Prezidenti Tramp ilk dəfə bu sənədləri hələ 2017-ci ildə dərc etmək istəmişdi, lakin Amerika kəşfiyyatının narahatlığına görə bəzi məlumatların məxfiliyi ləğv edilmədi. Hazırda iş üzrə ümumi arxivin 99 faizi ictimaiyyətə açıqdır və onların sayı 6 milyon nüsxəni ötür.

“Associated Press”-in (AP) məlumatına görə, təxminən 3000 fayl tam və ya qismən məxfi olaraq qalır. Həmçinin, son bir neçə ildə bu işlə bağlı daha 2,4 min sənəd aşkarlanıb. İndi onların gələcək nəşri ilə bağlı sual yaranır.

Kennedinin öldürülməsi işi ABŞ-nin mövcud casus əlaqələri və məlumat əldə etmək üsullarının ifşa olunacağı qorxusundan məxfi elan edilmişdi. Bununla belə, dərc edilmiş sənədlərin çoxu köhnəlib - onları oxumaq və onlardan məlumat çıxarmaq çətindir.

Dərc edilmiş məlumatlar heç bir şəkildə prezident Kennedinin təkbaşına hərəkət edən təqaüdçü  Osvald tərəfindən vurulması ilə bağlı rəsmi nəzəriyyəni təkzib etmir. “The New York Times”-ın (NYT) qeyd etdiyi kimi, bir sıra tarixçilər yeni sənədlərin hadisə ilə bağlı anlayışı kökündən dəyişəcəyinə əmin olmadığı üçün “gözlə-gör münasibəti”ni qəbul ediblər.

Bununla belə, bir sıra ekspertlər deyirlər ki, sənədləri təhlil etmək həftələr çəkəcək və onlar son nəticədə Amerika kəşfiyyat orqanlarının işi haqqında mühüm məlumatlar verə bilər.

SSRİ Kennedinin qatili haqqında ABŞ-yə məlumat verib 

“Lenta.ru”-nun nəzərdən keçirdiyi Milli Arxiv sənədlərinə görə, SSRİ Osvald haqqında məlumatları ABŞ-yə ötürüb ki, bu da həmin hadisələrin mənzərəsini tamamlamağa imkan verib.

Xüsusilə, söhbət 1990-cı illərin əvvəllərindən gedir, o zaman SSRİ ABŞ ilə  münasibətlərin istiləşməsi çərçivəsində Osvaldla bağlı əlində olan məlumatları təhvil vermək qərarına gəlib. Onlar açıq şəkildə bildirirlər ki, Amerika vətəndaşı 1959-1962-ci illərdə Sovet İttifaqında yaşayarkən KQB onun haqqında material toplayıb. Məlumata görə, Moskva Vaşinqtonu əmin edib ki, Osvald Sovet İttifaqının agenti deyil. Keçmiş dəniz piyadasının çətin xarakterə malik olduğu və ona nəzarət etməyin çətin olduğu bildirilir.

Bundan əlavə, sovet kəşfiyyatı amerikalı həmkarları ilə Osvaldın Minskdə yaşayarkən 1961-ci ildə evləndiyi rus arvadı Marina Nikolayevna Prusakova ilə münasibətləri haqqında məlumatları paylaşıb. Onların sözlərinə görə, onlar arasında münasibətlər çox gərgin olub.

Sürücü telefonda nə deyib?

Mətndə Kennediyə sui-qəsd cəhdindən bir neçə gün sonra Avstraliyanın Kanberra şəhərindəki Amerika səfirliyinə anonim zəng gəldiyi qeyd edilir.
Zəng edən şəxs özünü SSRİ səfirliyində işləyən polşalı sürücü kimi təqdim edib. Onun sözlərinə görə, sovet hökuməti prezidentə sui-qəsd cəhdini maliyyələşdirib və bunun üçün 100 min dollar mükafat təklif edib. Amerika və Avstraliya kəşfiyyat rəsmiləri zəng edənin ruhi xəstə olması ilə bağlı razılığa gəliblər.

Bundan əlavə, dərc olunmuş məlumata görə, Sovet İttifaqı Osvaldın Kennedini öldürmək planları barədə ABŞ-yə xəbərdarlıq etmiş ola bilər.
Xüsusilə,  Sergey Çernoxon adlı şəxs gözlənilən  cinayət barədə xəbərdarlıq edib, bu şəxsin kim olduğu sənədlərdə göstərilmir. Arxivdə onun 1977 və 1978-ci illərdə Vaşinqtondakı Sovet və Böyük Britaniya səfirliklərinə göndərdiyi bir sıra məktublar var. Onlarda o, xüsusilə, 1963-cü ilin avqustunda Bolqarıstandakı Sovet konsulunun göstərişi ilə ABŞ-nin vitse-konsulu Tom Blakçirlə necə əlaqə saxladığını deyir.

Çernoxonun Vaşinqtona göstərilən ünvana gəldiyi və orada Dövlət Departamentinin xüsusi müşaviri ofisinin soyadı Kippingan olan direktoru tərəfindən dindirildiyi bildirilir. Söhbət zamanı Çernoxon qeyd edib ki, afro-amerikalı hüquq müdafiə hərəkatının lideri Martin Lüter Kinqə qarşı da sui-qəsd hazırlana bilər.

Başqa bir sənəddə Çernoxon Kaliforniyanın Sakramento vilayətinin prokuroru Con Praysdan da şikayət edir ki, o, 1976-cı ildən polis nəzarəti və şantaj obyekti olub. Xüsusilə, o, hüquq-mühafizə orqanlarının ona təzyiq göstərdiyini, ABŞ-nin Fransadakı keçmiş səfiri və Con Kennedinin bacısı Yunis Kennedinin əri Sargent Şrayverə qarşı sui-qəsd cəhdini onun üzərinə yıxmağa çalışdığını bildirib.

“Wall Street Journal” (WSJ) yazır ki, MKİ-nin KQB agenti Yuri Nosenko ilə “The Washington Post” jurnalistləri arasında “körpü” yaradıb və Osvaldın SSRİ-dəki həyatı haqqında danışdığı müsahibəni təşkil edib. 

“The Washington Post” qəzeti Nosenkoya xərclərini ödəyib və məsləhətləşmələri üçün ona 250 dollar ödəyib. Bundan əlavə, Nosenko 1963-cü ildə, ABŞ prezidentinə hücumdan bir neçə ay əvvəl DTK-nın Osvaldla təmasları barədə ABŞ-yə məlumat verib. Onun sözlərinə görə, təqaüdçü dəniz piyadası sui-qəsd cəhdindən sonra qaçmağın yolları üzərində işləyirdi və Sovet vizası almağa çalışırdı. Amerika tərəfi Osvaldın sovet kəşfiyyatçılarından biri ilə söhbətinin dinlənilməsini də təşkil edib.

Mənbələrə görə, Osvald 1963-cü ilin sentyabrından noyabr ayına qədər Meksikada olub və Sovet vizası almağa çalışırmış. Şübhəsiz ki, KQB onunla maraqlanırdı, ammabu maraq daha çox təhlükəsizlik baxımından idi.

Onun 1961-1965-ci illərdə Mexikoda konsulluq şöbəsində işləyən sovet diplomatı Valeri Kostikovla əlaqə saxladığı güman edilir. Amerika kəşfiyyatının məlumatına görə, o, həm də KQB zabiti olub və Moskvanın Mərkəzi Amerika kommunistləri ilə təmaslarına nəzarət edib.

ABŞ niyə sui-qəsd nəzəriyyələrindən qorxdu?

Nəşr edilmiş məlumatlara görə, Amerika kəşfiyyatı Kennedyyə sui-qəsd cəhdindən sonra ABŞ-nin beynəlxalq reputasiyası üçün qorxurdu. Buna görə də o, hadisə ilə bağlı sui-qəsd nəzəriyyələri barədə yayılan bütün məlumatları diqqətlə izləyib.

Xəzər
“Cebheinfo.az”

Açar sözlər: məxfi Kennedi KQB