Monqolustandan gələn ət və irqçi zehniyyət

"Monqol əti" ifadəsinə ənənəvi və sosial mediada tez-tez rast gəlirəm. Doğru ifadə belədir: "Monqolustandan gətirilmiş ət". "İdxal olunmuş" da deyə bilərsiniz.

Monqolustandan idxal olunmuş ətlə bağlı paylaşıma bir nəfərin şərhi diqqətimi cəlb etdi. Məzmunu təxminən belə idi: biz birini aşağılamaq istəyəndə ona "monqol" deyirik, amma onlardan ət alıb yeyirik.

Doğrudan, axı biz niyə birini aşağılamağı sevirik və bunu edərkən də bəzən aşağılamaq istədiyimiz adama "monqol" deyirik?! Üstəlik də mediada. Halbuki həm qanun, həm əxlaq bu cür irqçi ifadələr işlətməyi qadağan edir.

Qədim tarixi və zəngin mədəniyyəti olan bir xalqın adını təhqir kimi işlətmək tarixə hörmətsizlik və mədəniyyətsizlikdir. O da ayrı.

Tarixdəki faktlarla oxucunu yormaq istəmirəm; kim istəyir, Qızıl Orda, Çingiz xan, onun qanunları haqda özü araşdırma aparsın. İnternetdə kifayət qədər materiallar var. Təkcə bir faktı demək istərdim: indiki Çini, Rusiyanı, İranı, Orta Asiyanı, Avropanın bir hissəsini öz nəzarətində saxlamış İmperiya yüz illərlə heç bir xalqın dini inancını qadağan etməmişdi. Çingiz xan: "Allah hər kəsə fərqli səslənir" demişdi. Ancaq Rusiyanın imperiyalarında fərqli din daşıyıcılarına qarşı diskriminativ yanaşma vardı, Sovet hakimiyyəti isə konkret olaraq müsəlman toplumların inancını təqib edirdi, "müttəfiq" adlandırdığı respublikalarda "Allahsızlar cəmiyyəti" yaratmağa çalışırdı. Monqol xalqının adını təhqiramiz ifadə kimi işlətmək də bizə Rusiyadan keçib. Qızıl Ordanın hakimiyyəti altında yaşamağın heyfini belə çıxırlar; bununla öz emosiyalarını təmin etməyə çalışıblar.

İndiki çağa qayıtsaq və Rusiya ilə Monqolustanı müqayisə etsək, çox maraqlı mənzərə alınar. Prezident respublikası olan Rusiyada artıq 25 ildir tək adamın - Vladimir Putinin şəriksiz hakimiyyəti var. Amma Monqolustan parlament respublikasıdır; BMT-nin və ATƏT-in müşahidə missiyalarının da hesabatlarında təsdiq olunduğu kimi, Monqolustanda azad seçkilər keçirilir, çoxpartiyalı demokratiya var. Heç kim hakimiyyəti qəsb edib, şəriksiz hökmranlıq eşqinə və hakimiyyəti varisinə ötürmək fikrinə düşməyib; xalq buna imkan vermir. Hətta məhdud səlahiyyətləri olan prezident postuna da bir adam cəmi bir dəfə seçilə bilər. Bu, ölkədə xalqın siyasi idarəetmə potensialından tam yararlanmağa imkan verir. Media azadlığının səviyyəsinə görə də Monqolustan həm bizdən, həm Rusiyadan xeyli öndədir.

Belə olduğu halda bu xalqın adını təhqir kimi işlədənlər, yumşaq desək, səhv edirlər...

Rusiyadan gəlmə klişelərdən qurtulmağın zamanı çoxdan çatıb. Nikol Paşinyan belə etiraf edir ki, ermənilərdə türkə nifrəti Rusiya körükləyib, amma bizdə bəziləri hələ də Rusiyanın dili ilə, jarqonları ilə danışır, öz millətimizi və başqa xalqları Rusiyadan alınma leksikonla aşağılayırlar.

Bəs deyilmi?!

Seyid Əhmədli, bizimyol.info