Neftin bahalaşması xeyli vaxt alacaq Ekspertlərdən bədbin PROQNOZ

ABŞ Prezidenti Donald Trampın idxala yönəlik qarşılıqlı tariflərin tətbiqini nəzərdə tutan sərəncam imzaladıqdan sonra "Brent" neftin qiyməti 70 dollaradək geriləyib.

ABŞ hakimiyyətinin bir çox ticarət tərəfdaşından idxal edilən mallara ən azı 10 faiz vergi tətbiq edəcəyini açıqlaması qlobal ticarət müharibələrinin dərinləşərək neft tələbatını məhdudlaşdıracağına dair narahatlıqları artırıb.

Bu qərarların və onların mümkün nəticələrinin yalnız neft bazarlarına deyil, ümumilikdə qlobal iqtisadiyyata və ticarətə mənfi təsir edəcəyi təhlükəsi var.

Modern.az-ın məlumatına görə, Trampın "qurtuluş günü" adlandırdığı 2 aprel tarixində verdiyi qərarlar nəticəsində aprel tarixində "Brent" nefti 5,4% dəyər itirərək 69,63 dollara düşdü. Bu 2023-cü ilin oktyabrından bəri ən böyük günlük itkidir. Eyni gündə WTI markalı neftin qiyməti 5,6% azalaraq 66,33 dollara enmişdi.

Müstəqil neft bazarı analisti Qaurav Şarma yeni tariflərin qlobal ticarətdə ciddi sarsıntılara səbəb olduğunu bildirib. Bazarlar bu vəziyyəti gözləsə də, belə böyük miqyaslı dəyişikliklər neft qiymətləri üzərində təzyiq yaradır," - deyə o qeyd edib. Lakin Şarma bu enişin davamlı olmayacağını vurğulayıb. Onun fikrincə, bazarda hələ də bol miqdarda xam neft mövcuddur və OPEC+ istehsalı artırmaqda davam edir. Buna görə də, qısa müddətdə neft bazarında aşağı yönlü hərəkətlər gözlənilsə də, bu enişin davamlı olacağı ehtimalı azdır. Şarma uzun müddət ərzində "Brent" neftinin qiymətinin yenidən 80 dollar səviyyəsinə qayıtmasının mümkün olduğunu bildirib.

Beynəlxalq məlumat şirkəti "Primary Vision Network"un enerji və iqtisadiyyat analitiki Osama Rizvi isə neft qiymətlərinin gələcəkdə 60 dolların altına düşürə biləcəyini söyləyib. Rizvi ABŞ hakimiyyətinin açıqladığı tariflərə əlavə olaraq OPEC+ ölkələrinin 1 aprel tarixindən etibarən gündəlik 2,2 milyon barellik könüllü istehsal azaldılmasını başa çatdıraraq may ayından  gündəlik 411 min barellik istehsal artımına gedəcəyi  neft qiymətlərinin daha da düşməsinə səbəb olduğunu vurğulayıb.

Rizvi qarşılıqlı tariflərin qlobal ticarət müharibələrinə yol açacağına və bu müharibələrin dünya iqtisadiyyatının bərpasına uzun müddətli təzyiq yaradacağına diqqət çəkib. O, bu vəziyyətin qlobal mərkəzi bankların inflyasiya ilə mübarizədə strategiyalarını yenidən nəzərdən keçirməsinə səbəb olacağını və nəticədə neft qiymətlərinin qısa müddətdə 60 dolların altına düşəcəyini proqnozlaşdırıb.

Londonda yerləşən enerji məlumatları şirkəti "Energy Intelligence Group"un neft bazarları iqtisadçısı Julien Mathonnier də qlobal neft tələbinin uzun müddət aşağı qalacağını və qiymətlərin 80 dollar səviyyəsinə qayıtmayacağını bildirib. Mathonnier Tramp və OPEC+ qrupunun verdiyi qərarların neft tələbinin zəifləməsinə səbəb olacağına diqqət çəkib: "OPEC+ qrupu bazara həddindən artıq neft tədarük etdiyi bir vaxtda qlobal ticarət müharibələri nəticəsində tələbin əhəmiyyətli dərəcədə artacağını gözləmirəm. Buna görə də, neft qiymətlərinin 80 dollara yüksələcəyini proqnozlaşdırmaq çətindir".

Mathonnier Hindistan kimi neft tələbatı artan ölkələrin də qlobal ticarət müharibələrinin iqtisadi təsirlərindən qaça bilməyəcəyini bildirib.