Ortaq keçmişdən strateji tərəfdaşlığa doğru

Məşhur Məmmədov
Milli Məclisin deputatı
İran İslam Respublikasının Prezidenti Məsud Pezeşkian 2025-ci il aprelin 28-də Azərbaycana rəsmi səfər etdi.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin də qeyd etdiyi kimi, Azərbaycan ilə İran arasında mövcud olan münasibətlər əsrlər boyu mehriban qonşuluq, qarşılıqlı hörmət və qardaşlıq dəyərləri üzərində qurulmuşdur. Bu tarixi zəmin, bu gün də iki ölkə arasında dövlətlərarası əlaqələrin inkişafında əsaslı rol oynayır.
İran İslam Respublikasının Prezidenti Məsud Pezeşkianın Azərbaycana rəsmi səfəri, məhz bu möhkəm təmələ söykənən münasibətlərin yeni mərhələyə keçidinin bariz nümunəsidir. Səfər çərçivəsində aparılan danışıqlar, fikir mübadiləsi və imzalanan mühüm sənədlər iki ölkənin strateji tərəfdaşlığa sadiqliyinin və bu istiqamətdə iradəsinin güclü olduğunun göstəricisidir.
Bu səfər çərçivəsində Azərbaycan və İran arasında beş əsas sənəd imzalanmışdır ki, bunlar nəqliyyat, diplomatik məsləhətləşmələr, mədəniyyət və media sahəsində əməkdaşlığı əhatə edir. Xüsusilə, “Şimal-Cənub” nəqliyyat dəhlizinin inkişafına dair müzakirələr və görülən infrastruktur layihələri, regionda tranzit potensialının artırılmasına xidmət etməklə yanaşı, eyni zamanda, regional əməkdaşlığın mühüm tərkib hissəsidir.
Prezident İlham Əliyevin çıxışında qeyd etdiyi kimi, Azərbaycan və İran beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində də bir-birini daim dəstəkləyir. Bu, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı, İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı, Qoşulmama Hərəkatı və digər regional və beynəlxalq platformalarda özünü göstərməkdədir. İkitərəfli yanaşı, üçtərəfli və çoxtərəfli formatlarda da əməkdaşlıq genişlənməkdədir. Azərbaycan-İran-Rusiya və Azərbaycan-İran-Türkiyə əməkdaşlıq formatları regional sabitlik və iqtisadi əlaqələrin dərinləşməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Mədəni və humanitar sahələrdə də əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi qarşılıqlı anlayışın və xalqlar arasında dostluğun möhkəmləndirilməsi üçün mühüm addımdır. Xalqlarımızın ortaq tarixi və mədəni kökləri, gələcəkdə qarşılıqlı mədəniyyət günlərinin keçirilməsi ilə daha da gücləndiriləcək.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti səfər zamanı bəyan etdi ki, bölgədə sülh və əmin-amanlığın bərqərar olması hər iki ölkənin siyasətinin əsas istiqamətidir. Ərazi bütövlüyünə hörmət, daxili işlərə qarışmamaq kimi beynəlxalq hüququn fundamental prinsipləri əsasında ikitərəfli münasibətlər daha da möhkəmlənir.
Tarixi perspektivdən baxdıqda da dövlət başçılarının və digər yüksək səviyyəli nümayəndələrin qarşılıqlı səfərləri ikitərəfli münasibətlərin dinamik inkişafına şərait yaratmışdır. Bu səfərlər zaman-zaman tərəflər arasında yaranmış anlaşılmazlıqların aradan qaldırılmasında və əməkdaşlıq gündəliyinin zənginləşdirilməsində mühüm rol oynamışdır.
Nəticə etibarilə, İran Prezidentinin cari səfəri Azərbaycan-İran münasibətlərində yeni mərhələnin başlanğıcı kimi dəyərləndirilə bilər. Bu səfər, təkcə imzalanmış sənədlərlə deyil, eyni zamanda ikitərəfli siyasi dialoqun, qarşılıqlı etimadın və strateji əməkdaşlığın dərinləşməsi ilə də əlamətdardır. Azərbaycan və İranın qarşılıqlı iradəsi və ortaq maraqları, gələcəkdə əlaqələrin yüksələn xətt üzrə inkişafını təmin edəcək əsas faktorlardır.
Qeyd etmək istəyirəm ki, Azərbaycan ilə İran arasında münasibətlərin tarixi dərinliyi və bu gün əldə edilən siyasi uğurlar ölkəmizin xarici siyasət strategiyasının düzgünlüyünü bir daha təsdiqləyir. Prezident İlham Əliyevin qətiyyətli, uzaqgörən və milli maraqlara əsaslanan siyasəti nəticəsində Azərbaycanın regionda nüfuzu artmaqda, qonşularla əməkdaşlıq daha möhkəm təməllər üzərində qurulmaqdadır.
Dövlət başçımızın İran İslam Respublikasının Prezidenti ilə keçirdiyi görüşdə sərgilədiyi konstruktiv mövqeyini və diplomatik incəliyi yüksək qiymətləndirir, bu münasibətlərin dərinləşməsini regionda sabitliyin və rifahın təmin olunması baxımından vacib hesab edirəm.
Azərbaycan-İran münasibətlərinin strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlməsi, təkcə iki ölkənin deyil, bütün Cənubi Qafqaz və Yaxın Şərq bölgəsinin gələcəyi üçün ümidverici bir zəmin yaradır. Biz parlament səviyyəsində bu əməkdaşlığın qanunvericilik müstəvisində dəstəklənməsi üçün daim hazırıq.