Paytaxtla regionlarda uşaq hüquqları ilə bağlı fərqlər: Balansı necə qorumaq olar?

(Yazı "İnsan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi, vətəndaşların hüquqi, siyasi mədəniyyət səviyyəsinin yüksəldilməsi, sosial və siyasi fəallığının artırılması" mövzusu üzrə hazırlanıb)

İnsan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsində ən vacib məqamlardan biri də uşaq hüquqlarının müdafiəsidir. Azərbaycanda da bu sahədə son illər bir sıra mühüm işlər görülüb. 

Ölkəmizdə uşaq hüquqlarının müdafiəsi, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) Uşaq Hüquqları Konvensiyası və ölkənin milli qanunları ilə təsbit olunur. 1998-ci ildə qəbul edilən "Uşaq hüquqları haqqında" qanunu Konvensiyanın prinsiplərinə uyğun olaraq hazırlanıb.

Bu müdafiəyə uşaqların yaşamaq, inkişaf etmək (təhsil, oyun, istirahət), zorakılıqdan qorunmaq və cəmiyyətdə iştirak etmək hüquqları daxildir. Azərbaycanda bu sahədə fəaliyyət göstərən İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkilin Uşaq hüquqlarının müdafiəsi sektoru və digər müvafiq qurumlar uşaqların hüquqlarının təmin edilməsinə çalışır. 

Aydın məsələdir ki, uşaq hüquqlarının təmin edilməsində valideynlər də aktiv iştirak etməlidir. Onların prosesdə iştirakı uşaq hüquqlarının qorunmasına əsaslı töhfə verə bilər.

Azərbaycanda uşaq hüquqlarının müdafiəsi, onların təhsil, sağlamlıq, asudə vaxtlarının keçirilməsinin təşkili ilə bağlı paytaxt Bakı və regionlar arasında hansı fərqlər var?

Mövzu ilə bağlı Qaynarinfo-ya açıqlamasında "Təmiz Dünya" Qadınlara Yardım İctimai Birliyinin sədri Mehriban Zeynalova bildirir ki, ümumən Azərbaycan ailəsi uşağayönümlü ailədir:

"Yəni uşağın mənafeyi, maraqları baxımından ona doğru gedən ailədir. Uşaq hüquqları, onların maraqları, mənafeləri, müasir üslubda təlim-tərbiyyəsi bölgələrimizdən daha çox paytaxt Bakıda tətbiq olunur. Təbii ki, rayonlarda da valideynlər tərəfindən uşaqların müdafiəsinə, təhlükəsizliyinə önəm verirlər. Amma bununla belə, uşağın müasir mühitdə inkişafı məsələsində rayonlarda paytaxtla müqayisədə imkanlar kifayət qədər əlçatan deyil".

Bu isə həmsöhbətimizə görə, əsasən ailənin maddi və intelektual səviyyəsilə bağlıdır:

"Həm də rayonlarda uşaq hüquqlarının inkişafına xidmət edəcək kifayət qədər mövcud xidmətlər, pulsuz paketlər o qədər də çox deyil. Bəzi rayonlarda günərzi mərkəzləri var ki, validenylər övladlarını ora qoya bilir və burada onlara inkişafyönümlü tədbirlər keçirlər. Lakin rayonların əksəriyyəti bu imkanlardan da məhrumdur. Uşaqların təhsil, sağlamlıq hüququ, bunların da maddi xərcləri var. Amma bununla paralel müəyyən xərclər var ki, valideynlər onu bəzi hallarda tam qarşılaya bilmir. Məsələn, uşaqların asudə vaxtının keçirilməsinin təşkilində problemlər yaranır". 

Birlik sədri qeyd edir ki, ölkədə uşaqların asudə vaxtı kifayət qədər təmin olunmur: 

"Eyni zamanda, təmin olunması üçün imkanlar da lazımi səviyyədə deyil. Çünki xidmətlər olduqca bahadır. Ona görə də inkişaf perspektivi baxımından yaxşı olardı ki, daha əlçatan imkanlar yaradılsın. Əhalinin müəyyən təbəqəsini nəzərə alaraq prosesin pulsuz olması vacibdir. 

Bakı şəhəri üzrə uşaqların hüquqlarının müdafiəsi istiqamətində vəziyyət yaxşıdır. Lakin ümumən götürəndə ucqar kəndlər, rayonlarda bu istiqamətdə müəyyən məhdudiyyətlərə rast gəlirik. Bölgələrdə inkişafyönümlü mərkəzlər olduqca azdır. Ona görə də uşaq hüquqlarının müdafiəsi sahəsində paytaxtla rayonlar arasında balans bir qədər pozulur".

Rüfət Sultan

Material Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanmışdır.