Icma.az
close
up
RU
“Pezeşkian ŞƏT sammitində fərqlənib: ABŞ dollarına qarşı “ağıllı gediş“ və gözlənilməz jest“ “Tasnim“ agentliyi

“Pezeşkian ŞƏT sammitində fərqlənib: ABŞ dollarına qarşı “ağıllı gediş“ və gözlənilməz jest“ “Tasnim“ agentliyi

Icma.az bildirir, Moderator.az saytına əsaslanaraq.

"İran prezidentinin təşəbbüsləri, Çabahar limanı planları və birgə fotodakı yoxluq diqqət çəkib..."

Çində keçirilən Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının (ŞƏT) sammitində İran prezidenti Məsud Pezeşkian çıxışı ilə fərqlənib. O, üzv ölkələri ABŞ dollarından asılılığı azaltmağa çağırıb və "ŞƏT hesablar və ödənişlər mexanizmi" adlı yeni təşəbbüs irəli sürüb.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "tasnimnews.com" nəşri məlumat yayıb.

Məlumatda deyilir ki, Pezeşkianın məqsədi Qərb sanksiyalarının təsirini minimuma endirmək və milli valyutalar əsasında alternativ maliyyə kanalı qurmaqdır.

Dollar sonrası dünyaya doğru

Pezeşkianın təklifi təsadüfi deyil. İran illərdir ABŞ sanksiyalarının ağırlığı altında çıxış yolları axtarır. Dollarsızlaşdırma ideyası isə təkcə Tehran üçün yox, Moskva, Pekin və hətta Hindistan kimi paytaxtlar üçün də cəlbedici görünür. Çünki dolların qlobal hegemonluğu bu ölkələrin iqtisadi və siyasi manevr imkanlarını məhdudlaşdırır.

Ancaq reallıq daha mürəkkəbdir. Dollar hələ də beynəlxalq ticarətdə dominantdır, SWIFT sisteminin alternativi tam formalaşmayıb. Yəni, Pezeşkianın təşəbbüsü prinsipial baxımdan cəsarətli olsa da, praktiki müstəvidə uzun və çətin bir prosesə işarə edir.

Çabahar - İranın "geosiyasi qapısı"

Pezeşkianın vurğuladığı Çabahar limanı isə ayrı bir strateji hekayədir. Hind okeanına açılan bu liman yaxın illərdə İran dəmir yolu şəbəkəsinə birləşdiriləcək. Bu, yalnız Tehran üçün deyil, Çin və Mərkəzi Asiya ölkələri üçün də yeni "tənəffüs yolu" deməkdir. Əgər layihə tam reallaşsa, Pekinin "Bir kəmər, bir yol" təşəbbüsündə Çabahar mühüm rol oynaya bilər.

ŞƏT-in sülh mesajı və sərt ittihamlar

Pezeşkian çıxışında ŞƏT-i "böhranlarla üzləşən dünyanın sülh rəmzi" adlandırıb. O, ABŞ və İsraili "qanunsuz təcavüzdə" ittiham edib, Qəzzada baş verənləri isə "davam edən qırğın" kimi səciyyələndirib. Bununla yanaşı, o, ŞƏT daxilində böhranlara daha çevik reaksiya vermək üçün "xarici işlər nazirləri komitəsi"nin yaradılmasını təklif edib.

Pezeşkian birgə fotoda yoxdur

Sammitin qrup fotosunda Pezeşkianın görünməməsi isə ayrıca diqqət çəkib. İran mediası bunu texniki səbəblərlə izah etsə də, qeyri-rəsmi məlumatlara görə, ziyafətdə spirtli içki təqdim olunması səbəbindən prezidentin iştirak etmədiyi bildirilir. Tehran üçün bu, sadəcə etik məsələ deyil, ölkənin ideoloji xəttinə sadiqliyin nümayişi hesab oluna bilər.

İran nə qazanmaq istəyir?

Pezeşkianın təşəbbüsləri həm rəmzi, həm də praktik mesaj daşıyır. Rəmzi tərəfi  İranın Qərbə meydan oxumaq, özünü Şərq blokunun təbii üzvü kimi göstərmək niyyətidir. Praktiki tərəfi isə dollarsızlaşdırmanın və Çabahar limanının gələcəkdə Tehranın əlini gücləndirə biləcəyidir.

Burada böyük bir "amma" qalır: ŞƏT-in daxilində Çin və Hindistan kimi rəqib maraqlar toqquşur. Bu səbəbdən təşkilat hələlik iqtisadi blokdan çox siyasi platforma rolunu oynayır. İran isə bu platformadan maksimum faydalanaraq həm Qərbin sanksiyalarını yumşaltmaq, həm də öz tranzit üstünlüyünü satmaq istəyir.

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:147
embedMənbə:https://moderator.az
archiveBu xəbər 01 Sentyabr 2025 22:57 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see182

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see149

“Ağır çantalar uşaqlarda onurğa əyriliyinə gətirib çıxarır” EKSPERT DANIŞDI

17 Oktyabr 2025 11:50see140

Kreml Tramp Putin danışıqlarını dəyərləndirib

16 Oktyabr 2025 23:31see137

Bakıda bal yarmarkası fəaliyyətə başlayır

17 Oktyabr 2025 13:46see135

Finlandiyalı aktyor İsa Məsih obrazını canlandıracaq...

16 Oktyabr 2025 22:45see131

“Trampla 2 saatlıq danışıq zamanı Putin Moskvanın sülhün əldə edilməsində maraqlı olduğunu vurğulayıb” Uşakov

16 Oktyabr 2025 23:19see131

Tramp: Hazırda Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların tətbiqi üçün ən münasib vaxt deyil

17 Oktyabr 2025 03:21see131

Tramp: ABŞ Tomahawk raketlərinin ehtiyatlarını tükədə bilməz

17 Oktyabr 2025 01:09see128

Orban Putin Tramp görüşü barədə: Biz hazırıq!

17 Oktyabr 2025 04:35see127

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see127

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see126

Xaçmaz Rayon Prokurorluğunda “Açıq Qapı” Günü Keçirilib

17 Oktyabr 2025 11:35see126

DNT testi bütün həyatını dəyişdi: Uşağının əsl atası məlum oldu

17 Oktyabr 2025 14:24see123

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see123

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see123

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see122

Ramiz Mehdiyev İlham Əliyevə qarşı sui qəsd PLANLAŞDIRIB Sensasion iddia

17 Oktyabr 2025 22:34see122

Rusiya 4 bölgə üzərində 23 Ukrayna PUA sını vurub

17 Oktyabr 2025 04:22see121

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see120
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri