Qadın sərnişinlərə əxlaqsız təkliflər edən sürücülər, indi də qızları qaçırır Taksi DƏRDİMİZ

 

Ölkəmizdə, daha dəqiq Bakının Maştağa qəsəbəsində itkin düşən yetkinlik yaşına çatmayan qızları taleyi əksəriyyətimizi ciddi narahat etdi. Məlum oldu ki, qızları evində gizlədən, axtarışı aparılmasını bilə-bilə polisi məlumatlandırmayan taksi sürücüsü olub. Bu məsələ Azərbaycanda taksilər və onların sürücüləri ilə bağlı problemi bir daha aktuallaşdırdı.

Lent.az-ın əməkdaşının bu istiqamətdə apardığı geniş araşdırmanı təqdim edirik: Azərbaycanda Taksi Sürücüləri ilə Bağlı Əsas Problemlər

Azərbaycanda taksi xidməti son illərdə geniş vüsət alıb və istər Bakı, istərsə də digər şəhər və rayonlarda çox populyardır. Böyük şəhərlərdə minlərlə taksi sürücüsü fəaliyyət göstərir, ümumilikdə ölkə üzrə on minlərlə insan taksi sürücülüyündən çörək qazanır.

Bu qədər geniş yayılan taksi xidməti ilə bağlı mediada, sosial şəbəkələrdə və ictimaiyyət arasında müxtəlif problemlər müzakirə olunur.

Yüksək taksi qiymətləri

Taksi xidmətinin qiymətləri Azərbaycanda daim müzakirə mövzusu olub. Xüsusilə Bakı şəhərində taksi tariflərinin gah çox aşağı, gah da sərnişinlər üçün gözlənilməz dərəcədə yüksək olması barədə şikayətlər var. Rəqabət çox olduğu üçün adi günlərdə və normal şəraitdə paytaxtdakı taksi gedişhaqları nisbətən ucuz sayıla bilər. Hətta bəzən qısa məsafələrə taksi ilə getmək avtobusdan belə az xərc tələb edir. Lakin bu vəziyyət stabil deyil və müəyyən hallar qiymətlərin kəskin artmasına səbəb olur.

Məsələn, pis hava şəraitində (leysan yağış, qar) və ya pik saatlarda onlayn taksi tətbiqləri dinamik qiymətləndirmə tətbiq edir. Nəticədə adi vaxt 3-4 manata gedilən məsafə yağışlı axşam saatlarında 10-15 manata qalxa bilir. Sosial şəbəkələrdə istifadəçilər tez-tez “Bolt” və ya “Uber” tətbiqində gördükləri “astronomik tariflərin” ekran görüntülərini paylaşaraq narazılıqlarını ifadə edirlər. Bundan başqa, gecə saatlarında, bayram günlərində və ya tələbatın yüksək olduğu digər vaxtlarda da sərnişinlər yüksək qiymətlər ilə üzləşə bilir.

Ənənəvi taksi sürücüləri (yol kənarında müştəri götürənlər) ilə bağlı da qiymət problemi var. Sayğac (taksometr) olmadan fəaliyyət göstərən bəzi sürücülər, xüsusən əcnəbi turistlərə və şəhəri yaxşı tanımayan sərnişinlərə həddən artıq məbləğ deyə bilirlər. Məsələn, hava limanından şəhər mərkəzinə gediş üçün normalda 15-20 manat kifayət etməli ikən, bəzən turistlərdən 50 manata yaxın pul istənildiyi hallara rast gəlinib. Rayon və bölgələrdə də vəziyyət bənzərdir: paytaxtdan kənar şəhərlərdə taksi xidməti üçün alternativlər az olduğu üçün sürücülər qiyməti öz istədikləri kimi müəyyən edirlər və bu da yüksək qiymət şikayətlərinə yol açır. Ümumiyyətlə, taksi sektorunda qiymətlərin tənzimlənməsi ilə bağlı iki fikir mövcuddur: sərnişinlər münasib və stabil tariflər tələb edir, sürücülər isə artan xərcləri (yanacaq, avtomobil təmiri, aqreqator komissiyası və s.) qarşılamaq üçün gedişhaqlarının qalxmasını istəyirlər. Balansı tapmaq çətindir, çünki taksi qiymətlərinin inzibati qaydada artırılması ictimaiyyət tərəfindən yaxşı qarşılanmır, əksinə, sərbəst bazar rəqabəti şəraitində qiymətlərin formalaşması məsləhət görülür.

Sürücü davranışı və peşəkarlığı

Taksi sürücülərinin davranışı və müştəriyə münasibəti barədə çoxlu müzakirələr gedir. Bir çox sərnişin sürücülərin qeyri-peşəkar və etikasız davranışından şikayətlənir. Xüsusilə sosial şəbəkələrdə paylaşılan real hekayələr bu mövzunu aktuallaşdırır. Azərbaycanda taksi sürücülərinin davranışı ilə bağlı ən çox rast gəlinən problemlərə aşağıdakılar daxildir:

Kobud rəftar və qeyri-etik ünsiyyət: Bəzi sürücülər müştərilərlə danışıqda kobud tonla danışır, mübahisə edir və ya müştərinin iradlarına hörmətsiz yanaşırlar. Xidmət sektorunda çalışdıqlarını unudaraq, sanki şəxsi münasibət qururmuş kimi kobudluq edən sürücülər sərnişinləri narazı salır. Avtomobildə natəmizlik və qeyri-qənaətbəxş şərait: Bir çox taksidə təmizlik standartı ödənilmir – oturacaqların kirli, salonun siqaret qoxulu olması, kondisionerin ya işləməməsi, ya da sürücünün istəyi üzrə idarə olunması kimi hallarla qarşılaşırıq. Hətta elə sürücülər olur ki, sərnişinə heç bir söz demədən yolda siqaret yandırır və bu da haqlı narazılıq doğurur. Ödəniş üsulu və marşrutla bağlı anlaşılmazlıq: Sürücülərin bir qismi nağdsız ödənişdən imtina edir – yəni, əgər müştəri gedişhaqqını kartla ödəmək istəyirsə, bəhanə ilə həmin sifarişi ləğv edirlər. Bu, xüsusilə mobil tətbiq vasitəsilə taksi sifarişlərində tez-tez baş verir. Digər tərəfdən, bəzi sürücülər qəsdən yolu uzadaraq artıq pul yazdırmağa çalışır, yaxud da ənənəvi taksilərdə gediş sonunda əvvəlcədən danışılmamış əlavə məbləğ tələb edir. Sərnişinlərə qarşı nalayiq hərəkətlər: Təəssüf ki, bir sıra hallarda sürücülərin sərnişinlərlə davranışı yalnız kobudluqla bitmir. Mətbuatda və polis hesabatlarında qadın sərnişinlərə qarşı əxlaqsız təkliflər, və ya hətta cinayət xarakterli hərəkətlər edən taksi sürücüləri barədə məlumatlar yayılıb. Məsələn, paytaxtda bir taksi sürücüsünün gənc qadını şəhərdən kənara aparıb ona qeyri-etik təkliflər etməsi və rədd cavabı aldıqdan sonra qadını təhqir edərək buraxması kimi olaylar cəmiyyətdə ciddi rezonans doğurub.

Yuxarıda sadalananlar göstərir ki, bəzi sürücülərin davranış mədəniyyəti və peşəkarlığı çox aşağı səviyyədədir. Əlbəttə, bütün sürücülərə bunu şamil etmək olmaz – işini vicdanla görən, müştərilərlə nəzakətli davranan çoxlu sürücülər də var. Lakin “bir pis alma bütün səbəti korlayar” misalında olduğu kimi, bu cür neqativ hallar ümumilikdə taksi xidmətinin imicinə xələl gətirir. Nəticədə, sərnişinlər arasında taksi sürücülərinə inamsızlıq yaranır. Problemin həlli üçün mütəxəssislər sürücülərə davranış qaydaları üzrə təlimlər keçməyi, şikayət mexanizmlərini gücləndirməyi və sürücülərin reytinq sistemi ilə qiymətləndirilib yaxşıları saxlayıb, qaydaları pozanların uzaqlaşdırılmasını təklif edirlər.

Təhlükəsizlik məsələləri

Taksi sektorunda təhlükəsizlik həm yol hərəkəti təhlükəsizliyini, həm də sərnişinlərin şəxsi təhlükəsizliyini əhatə edir. Azərbaycanda son illərdə baş verən bir sıra hadisələr taksilərlə bağlı təhlükəsizlik məsələsini gündəmə gətirib. Başlıca narahatlıq doğuran məqamlar bunlardır:

Yol hərəkəti və qəzalar: Taksi sürücülərinin bəziləri daha çox müştəri götürmək naminə yüksək sürətlə sürməkdən, yol hərəkəti qaydalarını pozmaqdan çəkinmirlər. Bu isə qəzalarla nəticələnir. Ölkə mediasında tez-tez “taksi qəzası” başlıqlı xəbərlər görünür. Məsələn, yüksək sürətlə gedən taksi sürücüsünün idarəetməni itirərək avtomobili aşırması və ya piyada vurması kimi faciəvi hadisələr qeydə alınıb. Belə qəzaların bir səbəbi də çox zaman taksi kimi istifadə olunan avtomobillərin köhnə və texniki baxımdan nasaz olmasıdır; tormoz sistemində problem, köhnəlmiş təkərlər kimi faktorlar qəzaya zəmin yaradır. Sürücülərin yorğunluğu və sağlamlıq problemləri: Gündə 10-12 saat sükan arxasında olan sürücülərdə təbii ki, yorğunluq yaranır. Nəticədə diqqət azalır və yol nəqliyyat hadisəsi riski artır. Yadda qalan bir misal – yuxusuz qalan taksi sürücüsünün yolda mürgüləməsi və hətta sükanı bir neçə dəqiqəlik sərnişinə təhvil verməsi halıdır; bu qəribə hadisənin videosu 2023-cü ildə sosial şəbəkələrdə yayılaraq müzakirələrə səbəb olmuşdu. Digər bir hadisədə isə “Bolt” taksi sürücüsü sükan arxasında səhhətində problem (ayaqlarında qıcolma tutması) yaşadığı üçün qəza törətmiş, bu da sürücülərin mütəmadi tibbi yoxlanışdan keçməsinin zəruriliyini göstərmişdi. Təəssüf ki, bəzi sürücülərin sağlamlıq durumu ciddi problemlidir – ürək-qan damar xəstəliyi, epilepsiya və s. kimi risklər daşıyan şəxslər də taksi sürür və bu, həm özləri, həm də sərnişinlər üçün təhlükədir. Sərxoş və ya narkotik təsiri altında sürücülük: Hüquq-mühafizə orqanları vaxtaşırı reydlər keçirərək alkoqollu içki və ya narkotik vasitə qəbul etmiş taksi sürücülərini aşkarlayır. Belə sürücülər ciddi cəzalansa da, bunun baş verməsi özü təhlükənin mövcudluğunu göstərir. Məsələn, Daxili İşlər Nazirliyinin məlumatına görə, paytaxtda narkotik vasitənin təsiri altında qanunsuz taksi fəaliyyəti ilə məşğul olan sürücülər saxlanılaraq həbs edilib. Sərnişinlərin şəxsi təhlükəsizliyi: Bəzi hallarda taksi sürücüləri yalnız yol təhlükəsizliyi deyil, birbaşa sərnişinlərin can və mal təhlükəsizliyi üçün də təhdid yaradırlar. Yuxarıda qeyd olunan qarət və yaxud qadın sərnişinə təcavüz cəhdləri bunun nümunəsidir. Xüsusən gecə vaxtı tək səyahət edən sərnişinlər (xüsusilə qadınlar) bəzən sürücüyə tam güvənmədiklərini, ehtiyatlı olduqlarını bildirirlər. Taksi avtomobillərində daxili müşahidə kameralarının olmaması da bu problemi artırır – nə sürücünün, nə də sərnişinin davranışı yazıya alınmır. Bu da sonradan baş verən hər hansı hadisədə sübut tapmağı çətinləşdirir. Bir çox ölkədə taksilərdə kamera standart olsa da, Azərbaycanda hələ ki, belə bir tələb geniş tətbiq olunmur.

Yekunda, həm sürücülərin, həm də sərnişinlərin təhlükəsizliyi taksi xidmətində ən prioritet məsələdir. Bu sahədəki problemlər həll olunmadıqca, ictimaiyyətin taksidən istifadəyə inamı azalır. Mütəxəssislər çıxış yolu kimi sürücülərin ciddi tibbi yoxlamadan keçirilməsini, uzun iş saatlarına məhdudiyyət qoyulmasını, avtomobillərin müntəzəm texniki baxışının təmin edilməsini və təhlükəsizlik qaydalarına əməl etməyən sürücülərə qarşı həm platformaların, həm də dövlətin sərt ölçü götürməsini təklif edirlər.

Sığorta və məsuliyyət məsələləri

Taksi fəaliyyəti ilə bağlı az rast gəlinməyən problemlərdən biri də sığorta və məsuliyyət mövzusudur. Söhbət həm avtomobil sığortasından, həm də sərnişinlərin mümkün hadisələr zamanı hüquqlarının qorunmasından gedir. Azərbaycanda qanunvericiliyə görə hər bir nəqliyyat vasitəsi üçün icbari məsuliyyət sığortası olmalıdır. Lakin reallıqda taksi kimi istifadə edilən minik avtomobillərinin sığorta məsələsində bir neçə problem mövcuddur:

Sərnişinlərin sığortalanması: İcbari avtomobil sığortası yol qəzası zamanı üçüncü şəxslərə dəymiş ziyanı qarşılayır. Lakin taksidəki sərnişin “üçüncü şəxs” sayılırmı? Bu sualın cavabı tam aydın deyil və praktikada mübahisəli vəziyyətlər yaranır. Əgər sürücü rəsmi qaydada fərdi sahibkar kimi qeydiyyatdan keçib taksi fəaliyyəti göstərirsə, o halda sərnişin də sığorta hadisəsi zamanı zərərçəkmiş qismində mütləq təzminat almalıdır. Ancaq çox vaxt taksi sürücüləri qeyri-rəsmi işlədiyindən, sərnişinlər bir qəza anında sığorta ödənişi ala bilməyəcəklərindən narahatdırlar. Mətbuatda bəzi sərnişinlərin qəzadan sonra heç bir təzminat ala bilmədiyi hallara dair xəbərlər dərc olunub. Bu, sərnişinlərin hüquqlarının tam qorunmadığını göstərir. Sürücülərin sığortalanması: Taksi sürücülərinin özlərinin də iş başında həyat və sağlamlıq sığortası olmur. Məsələn, bir taksi sürücüsü qəza zamanı xəsarət alsa, onun müalicə xərclərini qarşılayacaq xüsusi bir sığorta sistemi yoxdur. Əgər sürücü hansısa şirkətin rəsmi əməkdaşı deyilsə (əksər hallarda taksi sürücüləri müstəqil fəaliyyət göstərir), onda istehsalat zədəsi və s. anlayışlar tətbiq olunmur. Beləliklə, sürücülər riskli şəraitdə işlədikləri halda, başlarına bir iş gələrsə, özləri tək qalırlar. Bu da taksi sürücülüyünü sosial təminat baxımından təhlükəli peşə kateqoriyasına salır. Sığorta mədəniyyəti və könüllü sığorta: İnkişaf etmiş ölkələrdə taksi şirkətləri əlavə könüllü sığorta paketləri əldə etməklə həm sürücünü, həm sərnişini, həm də avtomobili daha geniş şəkildə sığortalayırlar. Azərbaycanda isə hələ ki, belə təcrübə nadirdir. Nəqliyyat ekspertləri vurğulayırlar ki, böyük taksi platformaları (Uber, Bolt və s.) hər reys üçün sığorta təminatı yaratmalıdır. Yəni, tətbiq üzərindən sifariş edilən hər bir taksi səfəri zamanı həm sürücü, həm sərnişin müəyyən məbləğə qədər sığortalı olmalıdır. Bu cür mexanizmlər dünya praktikasında var və ölkəmizdə də tətbiq olunarsa, həm şirkətlərin, həm də sürücülərin məsuliyyət hissini artırar, sərnişinlərin inamını möhkəmləndirər.

Sığorta məsələləri taksi xidmətinin az görünən, amma çox vacib tərəfidir. Bir-iki uğursuz hadisə olsa, həm sürücü, həm sərnişin ciddi maddi və mənəvi zərər görə bilər. Odur ki, həm dövlətdən, həm də taksi şirkətlərindən tələb olunur ki, bu məsələyə diqqət yetirsinlər. İcbari sığorta qanunvericiliyinin taksi fəaliyyətinə uyğun təkmilləşdirilməsi, sürücülərin fərdi qaydada həyat sığortası etdirməsinin təşviqi və şirkətlərin müştərilər üçün əlavə sığorta təminatı yaratması kimi addımlar bu problemin həllinə xidmət edə bilər.

Hüquqi problemlər və tənzimləmə boşluqları

Azərbaycanda taksi sahəsindəki problemlərin bir qismi də hüquqi tənzimləmələrin yetərsizliyi və ya icrasındakı boşluqlarla bağlıdır. Uzun müddət taksi xidməti sanki qanundan kənar bir rejimdə fəaliyyət göstərib – yəni qaydalar var idi, amma onlara əməl olunmurdu. Bu isə bir çox hüquqi mübahisələrə və nizamsızlığa yol açıb.

Əvvəla, lisenziya və icazə məsələsi. Qanuna görə, taksi ilə sərnişindaşıma fəaliyyəti göstərmək üçün müvafiq icazə (lisenziya və ya fərqlənmə nişanı) alınmalıdır. Bakı şəhərində illər öncə rəsmi taksi fəaliyyəti üçün xüsusi fərqlənmə nişanları verilirdi və “London taksiləri” adlanan bənövşəyi avtomobillər bu işin rəsmi daşıyıcısı sayılırdı. Ancaq mobil tətbiqlərin gəlişi və fərdi avtomobili olan hər kəsin rahatlıqla taksi sürücüsü kimi işləməyə başlaması ilə bu qaydalara riayət edən olmadı. On minlərlə sürücü heç bir rəsmi qeydiyyat və lisenziya olmadan şəxsi maşını ilə taksiçilik edir. Bu isə qanunsuz fəaliyyət sayılır və dövrü olaraq Daxili İşlər Nazirliyi belə sürücülərə qarşı reydlər keçirir. Məsələn, 2020-ci ilin sonunda Bakıda bir gündə icazəsiz sərnişindaşıma ilə məşğul olan 7 taksi sürücüsü aşkarlanaraq inzibati həbs edilmişdi. Lakin bu kimi tədbirlər lokal xarakter daşıyır; ümumən götürdükdə, paytaxt yollarında gəzən taksilərin çox böyük qismi hələ də qeyri-qanuni statusdadır.

Digər bir hüquqi problem taksi şirkətlərinin (aqreqatorların) statusu və öhdəlikləri ilə bağlıdır. Ölkədə fəaliyyət göstərən Uber, Bolt, Yango kimi xarici platformalar rəsmi olaraq “informasiya xidmətləri” göstərdiklərini bildirir, özləri sərnişin daşıması həyata keçirmədiklərini əsas gətirirlər. Belə olan halda, onların fəaliyyəti tam olaraq nəqliyyat qanunvericiliyinə tabe olmur. Məsələn, qanun tələb edir ki, taksi fəaliyyətinə cəlb olunan avtomobilin damında sarı taksi fənəri (işarəsi) olsun, lakin bu platformaların əksər sürücüləri belə işarələrdən istifadə etmir. Şirkətlər də bunu tələb etmirlər və nəticədə qanun tələbi kağız üzərində qalır. Bundan əlavə, ortaya çıxan yeni problem fərdi məlumatların mühafizəsi ilə bağlıdır: bu tətbiqlər istifadəçilərin şəxsi məlumatlarını xarici serverlərdə saxlayır ki, bu da Azərbaycan qanunvericiliyinə ziddir (qanuna görə, ölkə vətəndaşlarının məlumat bazaları ölkə daxilində yerləşməlidir). Bu istiqamətdə hökumət tənzimləyici orqanları taksi operatorlarına xəbərdarlıq etməyə başlayıblar ki, qanuna əməl etsinlər.

Qanunvericilik boşluqları da illərdir müzakirə mövzusudur. Məsələn, taksi sürücülərinin peşə standartları rəsmən müəyyən edilməmişdi: nə minimum sürücülük təcrübəsi tələbi vardı, nə xüsusi davranış qaydaları. Nəticədə, 18 yaşını təzə keçmiş bir gənc də, heç şəhər yollarını tanımayan təcrübəsiz biri də, hətta əvvəllər məhkumluğu olmuş şəxslər də rahatlıqla taksi sürücüsü kimi fəaliyyət göstərə bilirdilər. Son dövrlərdə bu sahədə müəyyən yeni qaydalar hazırlanır. Məsələn, Milli Məclis üzvləri təklif edirlər ki, taksi sürücüləri hər səhər işə çıxmazdan öncə tibbi müayinədən keçsin, bütün taksilərdə taksometr quraşdırılması məcburi olsun, ödəniş seçimində mütləq kartla ödəməyə şərait yaradılsın və s. Belə tələblər dünya praktikasında çoxdan mövcuddur, lakin bizdə indi-indi gündəmə gəlir. Lakin qanunların qəbulundan daha önəmli məqam onların tətbiqidir. Hal-hazırda nəzarətin zəif olması ucbatından bir sıra xoşagəlməz hallar davam edir (deputatların da qeyd etdiyi kimi). İndi həm nəqliyyat agentlikləri, həm də polis bu sahədə nəzarəti gücləndirməyi planlaşdırır.

Hüquqi müstəvidə diqqət çəkən bir məsələ də taksi sürücülərinin işçi-müştəri münasibətlərindəki hüquqlarıdır. Əgər sərnişin taksidə hər hansı problem yaşasa (məsələn, əşyası itdisə, yaxud sürücü tərəfindən zərər gördüsə), şikayətini hansı instansiyaya etməlidir? Bu sualın cavabı da birmənalı olmayıb; çox vaxt müştəri birbaşa taksi şirkətinə (mobil tətbiqin dəstək xidmətinə) müraciət edir, bəzən isə polisə şikayət olunur. Platformalar daxili intizam tədbiri olaraq sürücünü bloklamaqla kifayətlənir, hüquqi məsuliyyətə gəldikdə isə bu, yenə də dövlət orqanlarının (polis və məhkəmə) işidir. Yəni sistem elə qurulub ki, şirkətlər özlərini vasitəçi kimi göstərərək bir çox məsuliyyətdən yayınırlar. Gələcəkdə qanunvericilik bu boşluqları aradan qaldırmağa yönəlməlidir ki, taksi xidmətinin hüquqi çərçivəsi aydın olsun və həm sürücü, həm sərnişin, həm də şirkət hansı hüquq və öhdəliklərə malik olduğunu dəqiq bilsin.

Uber və Bolt kimi platformalarda rast gəlinən şikayətlər

Azərbaycanda taksi sektorunun dəyişməsində Uber, Bolt, Yango kimi onlayn platformaların rolu böyükdür. Bu tətbiqlər taksi sifarişini asanlaşdırsa da, özləri ilə bir sıra yeni problemlər və şikayətlər gətiriblər. Həm sərnişinlər, həm də sürücülər bu platformaların fəaliyyəti ilə bağlı müxtəlif narazılıqlarını ifadə edirlər:

Sərnişinlərin şikayətləri: Ən çox eşidilən şikayət, sürücülərin kartla ödənişli sifarişləri qəbul etməməsidir. Məsələn, çox vaxt Bolt və ya Uber vasitəsilə taksi çağırdıqda sürücü əvvəlcə müştəri ilə əlaqə saxlayıb ödənişin necə ediləcəyini soruşur; əgər müştəri “kartla” desə, sürücü ya bəhanə ilə gəlmir, ya da sifarişi ləğv etməsini xahiş edir. Bunun səbəbi sürücünün pulu dərhal nağd almaq istəməsidir (kartla ödəniş isə banka yatıb daha sonra komissiya tutulandan sonra sürücüyə çatır). Bu durum sərnişinləri çox narazı salır, çünki kartla ödəmə imkanı onlara rahatlıq üçün verilib, amma reallıqda istifadə edə bilmirlər. Digər bir tez-tez rastlanan problem – sürücünün sifarişi ləğv etməsi və ya ümumiyyətlə gəlməməsidir. Bəzən uzun müddət gözləyən sərnişinə yaxınlaşanda sürücü soruşur ki, “gedəcəyiniz yer haradır?”, əgər məsafə qısa yaxud sürücüyə sərf etməyən bir istiqamətdirsə, o, sifarişi qəbul etmədən gedir. Bu kimi hallar Uber/Bolt istifadəçilərinin forum və qruplarında hər gün müzakirə olunur. Sərnişinləri narahat edən digər məqam dinamik tariflərdir – yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, tələbat artanda qiymətlərin avtomatik qalxması bir çox istifadəçiyə ədalətsiz görünür. Həmçinin, bəzi sürücülərin marşrutu qəsdən uzatması (tətbiqdə yeni olan turistləri dolandırmaq cəhdləri) da qeyd olunur. Ümumilikdə, sərnişinlər onlayn platformaların müştəri şikayətlərinə bəzən laqeyd yanaşdığını düşünürlər; sürücü barədə tətbiqdə şikayət etsələr belə, konkret nəticə (kompensasiya, sürücünün cəzalanması və s.) görmədiklərini deyənlər var. Bununla belə, ədalət naminə qeyd edilməlidir ki, ənənəvi taksi ilə müqayisədə Uber/Bolt taksilərində sərnişinlər özlərini bir qədər daha güvənli hiss edir, çünki ən azından gedişin izi sistemdə qalır, sürücünün kimliyi məlumdur və mübahisəli vəziyyətdə şirkətə müraciət imkanı var. Sürücülərin şikayətləri: Onlayn taksi platformalarında çalışan sürücülər də tez-tez öz narazılıqlarını dilə gətirirlər. Birinci narazılıq komissiya dərəcəsinin yüksək olmasıdır – adətən Bolt 20%, Uber isə 25%-ə qədər hər gedişin ödənişindən özünə götürür. Sürücülər hesab edir ki, bu qədər yüksək komissiya ədalətsizdir, çünki bütün xərcləri onlar çəkir (yanacaq, maşın təmiri, amortizasiya və s.), şirkət isə sadəcə vasitəçi kimi proqram təminatı təqdim edir. İkinci ciddi şikayət reytinq və cəza sistemində şəffaflığın olmamasıdır. Məsələn, bir sərnişin sürücü haqqında şikayət etsə və ya aşağı ulduz versə, sürücü əvvəlcədən dinlənilmədən bloklana bilər. Bir çox sürücü bildirir ki, haqsız yerə platformadan uzaqlaşdırılıb və özünü müdafiə etmək imkanı belə verilməyib. Həmçinin, sifarişlərin bölgüsü zamanı ədalətsizlik olduğundan gileylənirlər – bəzən sistem yeni sürücülərə üstünlük verir, bəzən isə səbəbsiz yerə müəyyən sürücüyə sifariş düşmür. Minimum tariflər və bonuslar məsələsi də mübahisəlidir: sürücülər deyir ki, tətbiqlər müştərini cəlb etmək üçün gedişhaqlarını çox aşağı qoyur (xüsusən qısa məsafələr üçün), bu da onları zərərə salır. Onlar tələb edir ki, hər bir sifarişin minimum məbləği artırılsın ki, heç olmasa benzin pulu ödənilsin. Platformaların iş prinsipi ilə bağlı problemlər: Bəzi texniki və sistem problemləri də həm sürücü, həm sərnişin üçün çətinlik yaradır. Məsələn, xəritədəki dəqiqlik səhvləri ucbatından sürücü müştərini tapmaya bilir və ya ünvanı dolaşır. “Bolt”un sürücü proqramında vaxtı uzatmaq üçün bilərəkdən gec getmək, süni gecikdirmə etməklə bağlı iddialar da olub (çünki bəzən tıxacda qaldıqda və ya gözlədikdə əlavə ödəniş yazılır). Bundan əlavə, bəzi bölgələrdə (məsələn, kiçik rayon mərkəzlərində) bu tətbiqlər hələ yaxşı yayılmadığından, orada sifariş verən sərnişin uzun müddət maşın tapa bilmir – yəni, platforma hamı üçün eyni dərəcədə əlçatan deyil. Sürücülər tərəfindən isə əlavə olaraq qeyd olunur ki, dəstək xidməti çox ləngdir, hər hansı problem (məsələn, ödənişin karta oturmaması və s.) olanda günlərlə cavab gözləməli olurlar. Bu da onların şirkətlərə inamını azaldır.

Göründüyü kimi, Azərbaycanda taksi sektoru çoxşaxəli problemlərlə üz-üzədir. Son dövrlərdə həm dövlət qurumları, həm də taksi şirkətləri bəzi addımlar atmağa başlayıblar. Yeni qaydalar hazırlanır, sürücülərin reytinq sistemi təkmilləşdirilir, ictimai rəy nəzərə alınır. Gözlənilir ki, nəqliyyat agentlikləri və digər aidiyyəti qurumlar islahatlar paketi ilə çıxış edəcək, burada həm taksi fəaliyyətinin lisenziyalaşdırılması, həm vergi-sığorta, həm də xidmət keyfiyyəti məsələləri əhatə olunacaq. Uzun müddət spontan inkişaf edən bu sahə yavaş-yavaş bir çərçivəyə salınma mərhələsindədir. Ümid edilir ki, düzgün tənzimləmə və bazarın sağlamlaşdırılması nəticəsində həm sürücülər normal qazana biləcək, həm sərnişinlər keyfiyyətli və təhlükəsiz xidmət alacaq, həm də şəhər nəqliyyatında indiki kimi nizamsızlıq olmayacaq.