Rasim Balayev yeniliyin qarşıdan gələn düşmənidir Orxan Saffari yazır…

Rasim Balayevi çıxmaq şərti ilə, Allahın verdiyi hər günün səhəri hər bir sənət adamı üçün fərqli açılır. Ancaq Rasim Balayev üçün hər səhər ona görə eyni açılır ki, onun özünün sənətdə heç bir fərqliliyi yoxdur. Sənətdə heç bir fərqliliyi olmayan Rasim Balayev üçün isə səhərlər məhz bu cür açılır:

“Görəsən, bu gün nədən narazı olum?”

Olur, bəzən belə də olur ki, insanlar zəhmətin, istedadın hesabına yox, zamanın şərtlərinin, təsadüfün nəticəsində meydana çıxır.

Bu mənada, Rasim Balayev bir az da təsadüflərin sənət adamıdır. Ancaq bu təsadüfün zərurətlə əlaqəsi yoxdur.

Maraqlıdır, görəsən, Rasim Balayev özünə sual verirmi ki, mən niyə belə oldum?

Ümumiyyətlə, kim oldum, nə etdim bu sənətdə? Mənə nə ehtiyac var idi, olmasaydım, necə olacaqdı?

Ömür uzunu təkcə “Nəsiminin çörəyi” yeyən Rasim Balayev, çox təəssüf ki, sənətlə məşğul olsa da, heç vaxt sənətkar ola bilmədi. Az-çox çəkisi var idisə, onu da hər dəfə ağzını açıb danışanda itirdi.

Beləcə, Rasim Balayevin sənətinin dərisi öz-özünə soyuldu, yerdə isə heç sümük də qalmadı.

Ümumiyyətlə, Rasim Balayev obrazında həqiqi aktyor, yenilikçi sənətkar adına da heç nə yoxdur.

O, ən yaxşı halda orta-statistik, mental bir məhlə dayısıdır.

Doğrudan da, kimdir Rasim Balayev? Bu əsəbi, çatmaqaş, narazı əminin sənət üçün hansı zəhməti var? Azərbaycan səhnəsinə nə qatdı, hansı yolu cızdı?

Ən ortabab aktyor belə xeyli adamın kumiri olduğu halda, Rasim Balayevin adını heç kim tutmur.

Bu, qocaman bir aktyorun faciəsi deyilmi həm də?

Bu illər ərzində kino dəyişdi, tamaşaçı dəyişdi, aktyorlar dəyişdi, amma onun hələ də “köhnə məktəb” deyilən o böyük daş kitabın üstündə əyləşib, hamıya “siz hara, sənət hara?” baxışı dəyişmədi.

Rasim Balayevin üzünə baxanda oxunan sözlər var:

“Ay bala, o kino deyil”.
“Ay qadan alım, teatr ölüb”.
“Vallah, gənclər heç nə bilmir”.
“Başına dönüm, bizim dövrdə hər şey başqa idi”.

Ümumiyyətlə, Rasim Balayev müasir kinoya belə yanaşır:

“Bizim vaxtımızda belə şey yox idi”.

Kin, küdurət, heç nə qəbul etməmək üstünə elə yapışıb, məsələn, onun bir gənc rejissorla dialoqunu belə təsvir etmək olar.

Gənc rejissor yaxınlaşır:

-“Rasim müəllim, yeni film çəkmişəm…”

Rasim Balayev: – “Niyə çəkdin?”

Yaxud, Rasim Balayevə yeni çəkilən filmlərdən sual verilsə, cavab belə olar:

-Rasim müəllim, bu il çəkilən filmlər haqqında nə düşünürsünüz?”

-O nədir? Film? Mən heç nə görməmişəm. Görmüşəmsə də bəyənməmişəm.

Əgər öz mövcudluğunu diri saxlamaq üçün müsabiqə keçirilsə, qaliblər belə müəyyənləşər:

1-ci yer – Rasim Balayev
2-ci yer – heç kim
3-cü yer – yenə Rasim Balayev

Rasim Balayevin sənət haqqında verdiyi müsahibələr isə belədir:

Jurnalist: Rasim müəllim, son filmlər…

Rasim Balayev: Filmlər? Onlara film desək, adamın vicdanı sızıldayar.

Jurnalisr: Teatrlarımız…

Rasim Balayev: Hansılar? O oynanan şeylər teatr deyil!

Jurnalist: Gənclər…

Rasim Balayev: Nə gənclər? Kamera tutan hamı rejissor deyil.

Jurnalist: Necəsiniz?

Rasim Balayev: Yaxşı deyiləm. Heç nə yaxşı deyil.

Bəli, Rasim Balayev hələ də elə bilir ki, sərt baxışlar, köhnə kişi danışığı, hərəkətləri onu daha da ucaldacaq, sənətin zirvəsinə qaldıracaq.

Ancaq Rasim Balayevin tək bir obrazı var, o da yeniliyin qarşıdan gələn düşməni olmağıdır.

Orxan Saffari

Gununsesi.info