“Şəbihicran yanar canım...”

Dünyada insanın içdiyi şirin su tükənir..? Kritik vəziyyət Braziliyanın şimalında və mərkəzi hissəsində genişmiqyaslı quraqlıqdan sonra başlayıb.

...Son on ildə Yer kürəsində şirin suyun həcmi 1200 kub kilometr azalıb.

SİA-nın məlumatına görə, bunu ABŞ, Böyük Britaniya, İsveçrə və Fransadan olan beynəlxalq alimlər qrupunun araşdırması sübut edir.

Bu fenomen planetdə quraq iqlimin yeni sabit mərhələsinin başlanğıcından xəbər verə bilər.

Qeyd edək ki, işin nəticələri “Surveys in Geophysics” jurnalında dərc olunub.

Təhlil 2015-2023-cü illər arasında NASA orbitalları və peykləri tərəfindən toplanmış məlumatlara əsaslanır.

Bu dövrdə şirin suyun səviyyəsi 2002-2014-cü illər arasında toplanmış məlumatlarla müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə aşağı düşüb.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının verdiyi məlumata görə, içməli suyun çatışmazlığı aclıq, yoxsulluq, xəstəliklərin yayılması və su ehtiyatları üzərində hərbi münaqişələr kimi nəticələrə səbəb ola bilər.

Kritik su vəziyyəti Braziliyanın şimalında və mərkəzi hissəsində geniş yayılmış quraqlıqdan sonra Asiya, Avstraliya, Cənubi və Şimali Amerika, Avropa və Afrika kimi bölgələrdə uzun sürən quraqlıqlarla başladı.

…Gəlin, 1950-ci ildən bəri atmosfer axınlarının dəyişməsi səbəbindən planetimizdə hava şəraitini və yağıntı modellərini dəyişən bir iqlim hadisəsi olan El Nino-nun təsirini unutmayaq.

Xatırladaq ki, bu hadisədən sonra şirin su təchizatı heç vaxt bərpa olunmadı.

Tədqiqatçıların vurğuladığı kimi, yağıntıların xarakterində və həcmində ciddi dəyişikliklər olmasa da, uzun müddət davam edən quraqlıq torpağın ciddi şəkildə qurumasına və sıxlaşmasına səbəb olub, nəticədə onun suyu udmaq qabiliyyəti azalıb.

Onu da xatırladaq ki, 2015-ci ildən bəri ən güclü 30 quraqlıqdan 13-ü baş verib.

Alimlər bildirirlər ki, vəziyyət dəyişməsə, qlobal istiləşmə Yer səthində olan şirin suyun tükənməsinə səbəb ola bilər.

Əli Babayev