TDT nin Baş katibi: Budapeştdəki Zirvə görüşü türk əməkdaşlığının artan rolunu nümayiş etdirirdi

İstanbul, 23 may, Günel Karatepe, AZƏRTAC

Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) Baş katibi Kubanıçbek Ömüralıyev mayın 21-də Macarıstanın paytaxtı Budapeştdə keçirilən təşkilatın Dövlət başçılarının qeyri-rəsmi Zirvə görüşünün nəticələri ilə bağlı mətbuata açıqlama verib.

AZƏRTAC xəbər verir ki, Baş katib açıqlamasında TDT-nin üzv dövlətlərinin uzun müddətdir ortaq mədəni və tarixi irslə bir-birinə bağlı olduğunu bildirib. O qeyd edib ki, türk əməkdaşlığının müasir institutlaşması rəsmi olaraq 2009-cu ildə Naxçıvan Sazişinin imzalanması ilə başlasa da, bu əməkdaşlığın təməli hələ 1990-cı illərin əvvəllərində, türkdilli dövlətlərin ilk zirvə görüşlərində qoyulub. Həmin zirvə görüşü gələcək inteqrasiyanın əsasını təşkil edib.

Ötən ilin oktyabr ayında təşkilatın 15 illik yubileyinin Ankarada qeyd edildiyini xatırladan Baş katib bildirib ki, bu qısa, lakin dinamik dövrdə ölkələrarası əməkdaşlıq xarici siyasət və ticarətdən tutmuş rəqəmsal transformasiya, süni intellekt və dayanıqlı inkişafa qədər 35-dən çox sahəni əhatə edəcək qədər genişlənib.

“Həmin dövrə qədər türk əməkdaşlığı çərçivəsində altı əsas qurum fəaliyyət göstərirdi. Bunlar Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı – TÜRKSOY, Türk Dövlətləri Parlament Assambleyası (TÜRKPA), Türk Akademiyası, Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu (TMİF), Türk Ticarət və Sənaye Palataları Birliyi (TTSB) və yeni yaradılmış Türk İnvestisiya Fondudur. Dövr müddətində BMT, İƏT, ICESCO və digər qurumlarla anlaşma memorandumları imzalanmaqla beynəlxalq təşkilatlarla tərəfdaşlıqlar da fəal şəkildə inkişaf edirdi. Sonuncu, Bişkek Zirvəsində dövlət başçıları bir sıra mühüm qərarlar qəbul etdilər ki, bunların əsaslarından biri də o təşkilatın yeni bayrağının təsdiqi oldu.

Təşkilatın dövlət başçılarının sonuncu qeyri-rəsmi Zirvə görüşü mayın 20 və 21-də Macarıstanın Budapeşt şəhərində baş tutdu. İlk dəfə idi ki, müşahidəçi statusuna malik bir dövlət - Macarıstan TDT zirvəsinə ev sahibliyi edirdi. Bu fakt Macarıstanın türk əməkdaşlığında artan rolunu nümayiş etdirirdi. “Şərq və Qərbin görüş nöqtəsi” şüarı altında üzv və müşahidəçi dövlətlərin liderləri əsas prioritet sahələr üzrə əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi strategiyalarını müzakirə etdilər. Görüşdə, həmçinin regional və qlobal əhəmiyyətli ortaq məsələlərə toxunuldu”, - deyə Kubanıçbek Ömüralıyev bildirib.

Zirvə görüşünün Budapeşt Bəyannaməsinin imzalanması ilə yekunlaşdıgını xatırladan Baş katib sözlərinə belə davam edib: “Bu sənəd TDT-nin strateji istiqamətini və regional inteqrasiyaya sadiqliyini bir daha təsdiqlədi. Bundan əlavə, liderlər “Özbəkistan Respublikasının Türk Mədəniyyəti və İrsi Fonduna qoşulması haqqında Qərar”ı imzaladılar. Bu, Türk dünyasında mədəni əməkdaşlıq və həmrəyliyin daha da dərinləşməsi baxımından əhəmiyyətli addım oldu. Həmçinin Əfqanıstanla bağlı Bəyanat qəbul edildi ki, bu da üzv dövlətlərin bu məsələdə vahid mövqeyini və koordinasiyalı yanaşmasını nümayiş etdirdi. Eyni zamanda, Təşkilat ölkələrinin xarici işlər nazirləri TDT-nin Macarıstandakı nümayəndəliyinin icraçı direktorunun təyin edilməsi barədə qərar qəbul etdilər. Bu qərar TDT-nin Avropadakı institutlaşmış mövcudluğunu və fəaliyyətini daha da gücləndirdi. Xarici işlər nazirləri, həmçinin “Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətinə Türk Akademiyasında müşahidəçi statusunun verilməsi” qərarını da imzaladılar”.

Bildirilib ki, Zirvə görüşü çərçivəsində dünya şöhrətli alim və Nobel mükafatı laureatı professor Aziz Sancara Türk Dövlətləri Təşkilatının “Əlişir Nəvai” adına Beynəlxalq Mükafatı təqdim edilib. Bu mükafat onun elmə verdiyi böyük töhfələri, Türk dünyasının birliyi və kimliyinə sarsılmaz bağlılığını təqdir etmək məqsədilə təqdim olunub.