Tədqiqat: Autizm Parkinson xəstəliyi riskini artıra bilər

Stokholm, 31 may, Nərgiz Cəfərli, AZƏRTAC

Autizmli insanlarda Parkinson xəstəliyinə yüksək tutulma riski ola bilər. Belə bir qənaətə İsveçdəki Karolina İnstitutunun və Nyu-Yorkdakı Maunt-Sinay hospitalının alimləri genişmiqyaslı araşdırmanın nəticələrinə görə gəliblər.

AZƏRTAC xəbər verir ki, tədqiqatçılar 1974-1999-cu illərdə İsveçdə anadan olmuş iki milyondan çox insanın məlumatlarını təhlil ediblər. Onlar 20 yaşından 2022-ci ilə qədər müşahidə olunub. Alimlər müxtəlif milli reyestrlərin məlumatlarından faydalanaraq autizm spektrinin pozulması ilə Parkinson xəstəliyi arasında mümkün əlaqəni tədqiq ediblər.

Parkinson xəstəliyi hərəkətetmə fəaliyyətinin tənzimlənməsində əsas rol oynayan neyromediator olan dofamin istehsal edən sinir hüceyrələrinin məhv edilməsi ilə əlaqələndirilir. Bundan əvvəl dofaminin autizmlə əlaqəli mexanizmlərdə də iştirak edə biləcəyi ehtimal olunub.

İrsiyyət, depressiya və antipsikotik preparatların qəbulu kimi risk amillərini nəzərə aldıqdan sonra belə araşdırma göstərib ki, autizm diaqnozu qoyulmuş insanların Parkinson xəstəliyinə tutulma riski belə diaqnozu olmayanlara nisbətən təxminən iki dəfə yüksəkdir.

“Xatırlamaq vacibdir ki, bu vəziyyətlərin hər ikisi olduqca nadir haldır və söhbət azsaylı hallardan gedir, buna görə narahatlıq üçün heç bir səbəb yoxdur”, - deyə Karolina İnstitutunun epidemioloqları vurğulayırlar.

Tədqiqatçıların fikrincə, “JAMA Neurology” jurnalında dərc olunan nəticələr o demək deyil ki, autizmli bütün insanlar Parkinson xəstəliyinə görə yoxlanılmalıdır. Əksinə, məlumatlar hər iki vəziyyətin əsasında olan mümkün ümumi bioloji mexanizmlərə işarə edir.

Tədqiqat iştirakçıları 50 yaşına çatanadək müşahidə olunub, buna görə də nəticələr yalnız erkən mərhələdə Parkinson xəstəliyi hallarına aiddir.

“Əlbəttə ki, riskin yaşla artıb-artmadığını öyrənmək üçün bu qrupun monitorinqini davam etdirmək maraqlı olardı. Bununla belə, 50 yaşa qədər Parkinson xəstəliyinin inkişafı hətta autizmli insanlar arasında da olduqca nadir kimi qalır”, - deyə alimlər qeyd edirlər.