Tədqiqat: Təkcə iki amil Altsheymer xəstəliyini gecikdirməyə qadirdir

Bakı, 31 iyul, AZƏRTAC

Altsheymer kimi dəhşətli bir xəstəliyi gecikdirmək mümkündürmü? Aparılan son tədqiqatın nəticələrinə əsaslanan alimlər bu suala cavab veriblər.

AZƏRTAC “Huff Post” portalına istinadla xəbər verir ki, 2025-ci ilin iyun ayında molekulyar neyro-degenerasiya üzrə aparılan bir araşdırma bu mövzunu da tədqiq edib və belə bir nəticəyə gəlib ki, demensiya riskinin 45 faizə qədəri dəyişdirilə bilən risk faktorlarına, yəni idman və pəhrizə aid oluna bilər. Tədqiqat aydınlaşdırıb ki, bu iki amil BDNF və ya beyindən qaynaqlanan neyrotrofik faktoru artırır. BDNF neyrooplastikliyə və ya beynin uyğunlaşma, öyrənmə və yadda saxlamaq qabiliyyətinə kömək edən bir proteindir.

“HuffPost” tədqiqatın nəticələri haqqında bir həkimlə danışıb və o, bunların məntiqli olduğunu deyib. Belə ki, neyrodegenerativ pozulmalar və funksional tibb üzrə ixtisaslaşmış nevroloq və “1MD Nutrition” şirkətinin məsləhətçisi Aleksandr Zubkovun fikrincə, gəzinti və pəhriz beyin hüceyrələrinin böyüməsinə, bərpasına və ünsiyyətinə kömək edən əsas zülal olan BDNF-ni artırmaq üçün bildiyimiz ən sadə üsullardan ikisidir. “Daha yüksək BDNF səviyyələri daha yaxşı yaddaş və idrak qabiliyyətinin azalmasının gecikməsi ilə güclü şəkildə bağlıdır”, - deyə alim qeyd edib.

Tibb Elmləri Arxivində aparılan bir araşdırmaya görə, BDNF-də azalma tez-tez Altsheymer kimi nevroloji xəstəlikləri olan insanlarda müşahidə olunur. Gəzinti BDNF ifadəsini artırmaq üçün vacib bir yoldur. “Brain Sciences” nəşrində 2025-ci ildə aparılan bir araşdırma orta və yüksək intensivlikdə yerimənin BDNF səviyyələrini dərhal və 11 faiz artırdığını göstərib. Əksər məlumatlar gündəlik təxminən 7,000 ilə 8,000 addım atmağın beyin və ürək sağlamlığı üçün real faydası nöqtə olduğunu sübut edir. Burada sürət də önəmlidir. Maksimum fayda əldə etmək üçün danışa biləcəyiniz qədər çevik, amma oxuya bilməyəcək qədər sürətli tempi seçmək məsləhət görülür.

Qidalanma başqa bir əsas amildir. Əksər müasir tədqiqatlar təkcə pəhriz deyil, qida rasionunun zəngin olmasına da diqqət yetirir, çünki bu, beyin sağlamlığı üçün lazım olan maddələri təmin edir. Rasiona tünd və yarpaqlı yaşıl tərəvəzlər, qoz-fındıq, zeytun yağı, giləmeyvə, yaşıl çay və hətta qırmızı şərab daxil etmək, habelə “Omega-3” ilə zəngin balıq məhsullarına geniş yer ayırmaq xəstəliyi gecikdirə bilər.