Icma.az
close
up
RU
Tənhalıq idrak inkişafına əngəl ola bilər ARAŞDIRMA

Tənhalıq idrak inkişafına əngəl ola bilər ARAŞDIRMA

Azertag portalından verilən məlumata görə, Icma.az xəbər yayır.

Bakı, 30 may, AZƏRTAC

Penn Dövlət Universitetinin İnsan İnkişafı və Ailə Tədqiqatları Departamentinin tədqiqatçılarının apardığı yeni araşdırma gənc və orta yaşlı yetkinlər arasında xroniki tənhalığın erkən idrak geriləməsi riskini artıra biləcəyini ortaya qoyub.

AZƏRTAC “MedicalXpress” portalına istinadla xəbər verir ki, tədqiqat nəticələri nüfuzlu “BMC Public Health” jurnalında dərc olunub.

Araşdırmanın aparıcı müəllifi, Penn Dövlət Sağlam Qocalıq Mərkəzində postdoktoral alim olan Jee Eun Kanq tənhalığın hər kəsin yaşaya biləcəyi təbii bir təcrübə olduğunu, lakin bu halın xroniki xarakter almasının idrak sağlamlığı üçün mənfi nəticələr doğura biləcəyini vurğulayıb: “Tənhalıq təbii və universal bir təcrübədir, lakin xroniki hala gəldikdə idrak sağlamlığınıza zərər verə bilər”.

ESCAPE layihəsi çərçivəsində 25-65 yaş arası 172 nəfər üzərində aparılan uzunmüddətli araşdırma zamanı iştirakçıların tənhalıq səviyyəsi, iş yaddaşı, emal sürəti və məkan yaddaşı üç dəfə – bir illik fasilələrlə ölçülüb. İdrak bacarıqları mobil tətbiq vasitəsilə gündə beş dəfə oynanılan “beyin oyunları” ilə qiymətləndirilib. Tənhalıq iştirakçıların özlərini sosial baxımdan təcrid olunmuş hiss etmə dərəcəsi əsasında ölçülmüş və ən azı iki ardıcıl ölçümdə yüksək bal toplayan şəxslər “xroniki tənha” kimi müəyyən edilib. Bu kateqoriyaya daxil olan şəxslərin idrak bacarıqlarında təkmilləşmə müşahidə olunmayıb, əksinə xroniki tənhalıq yaşamayan həmyaşıdları zamanla əhəmiyyətli irəliləyişlər nümayiş etdiriblər.

Tədqiqatın həmmüəllifi və Penn Dövlət Sağlam Qocalıq Mərkəzinin direktoru Martin Slivinski idrak bacarıqlarının təkrar ölçülməsi zamanı, ümumiyyətlə, iştirakçıların performansında müsbət dəyişikliklərin gözlənildiyini, lakin bu tədqiqatda xroniki tənhalığı olan şəxslərdə bu inkişafın baş vermədiyini qeyd edib: “Təcrübə ilə bağlı təkmilləşmənin olmaması, xroniki tənhalığın idrak zəifliyinin erkən xəbərçisi ola biləcəyini göstərir”.

Slivinski əlavə edib ki, yaşlı insanlarda idrak testlərində təkmilləşmə müşahidə olunmaması, erkən neyrodegenerativ pozuntuların əlaməti ola bilər. Bu səbəbdən gənc yaşda idrak və sosial sağlamlığa sərmayə qoymaq uzunmüddətli müsbət nəticələrə səbəb ola bilər: “70 yaşında pensiya üçün qənaət etməyə başlasanız, gənc yaşda başladığınız qədər effektiv olmayacaq. Bu, idrak sağlamlığına edilən investisiyalar üçün də keçərlidir”.

Tədqiqat, həmçinin göstərib ki, sosial əlaqə və qarşılıqlı münasibətlərin təşviqi, məsələn, aktiv sosial planlamalar və qarşılıqlı sosial iştirak xroniki tənhalığın aradan qaldırılmasında mühüm rol oynaya bilər. Kanq tənhalığın bəzən daha çox sosial əlaqə qurmağa ehtiyac duyulduğunun siqnalı ola biləcəyini bildirərək, sosial dəstəyə yönəlməyin idrak sağlamlığını qorumaq üçün həyati əhəmiyyət daşıdığını vurğulayıb: “Tənha insanlar üçün başqalarına müraciət etmək çətin ola bilər, lakin bu, həyat keyfiyyətini və idrak sağlamlığını yaxşılaşdırmaq üçün vacib bir həyat bacarığıdır”.

Bu tədqiqat gənc və orta yaşlı yetkinlərdə tənhalığın idrak sağlamlığına uzunmüddətli təsirini araşdıran ilk uzununa araşdırmalardan biri olaraq gələcək elmi işlər üçün mühüm əsas yaradır və ictimai sağlamlıq strategiyalarında sosial əlaqələrin təşviqinə diqqət ayrılmasının vacibliyini bir daha gündəmə gətirir.

Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün Icma.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
seeBaxış sayı:85
embedMənbə:https://azertag.az
archiveBu xəbər 30 May 2025 08:16 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see249

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see238

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see200

“Azərkosmos” peyk istehsalına hazırlaşır kosmik sənayenin inkişafında yeni mərhələ

21 Oktyabr 2025 19:12see199

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see195

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see187

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see177

Azərbaycan ötən ay genişzolaqlı internetin orta sürətinə görə Cənubi Qafqazda liderliyini saxlayıb

21 Oktyabr 2025 13:54see168

Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 23:40see167

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see162

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see161

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see141

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see134

Ruslar Çin avtomobillərindən narazılıq edirlər...

21 Oktyabr 2025 23:06see134

Türkiyə XİN: Knessetin İordan çayının Qərb sahili ilə bağlı qərarı beynəlxalq hüquqa ziddir

22 Oktyabr 2025 23:42see134

Daha 8 məsələ parlamentin plenar iclasına tövsiyə edilib

21 Oktyabr 2025 17:38see133

VK sədri Dünya Məktəbinin şagirdləri ilə görüşüb FOTOLAR

22 Oktyabr 2025 10:52see130

Özünü maşın vurub öldürdü, xəbəri alan atasının da ürəyi dayandı Foto

22 Oktyabr 2025 07:17see130

170 saylı marşrutda tıxac kabusu: Daşıyıcı şirkət açıqlama verdi

22 Oktyabr 2025 23:38see125

Cahangir Babayev Dünya Karate Federasiyası tərəfindən təltif olunub

21 Oktyabr 2025 19:39see124
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri