Icma.az
close
up
RU
Tənhalıq idrak inkişafına əngəl ola bilər ARAŞDIRMA

Tənhalıq idrak inkişafına əngəl ola bilər ARAŞDIRMA

Azertag portalından verilən məlumata görə, Icma.az xəbər yayır.

Bakı, 30 may, AZƏRTAC

Penn Dövlət Universitetinin İnsan İnkişafı və Ailə Tədqiqatları Departamentinin tədqiqatçılarının apardığı yeni araşdırma gənc və orta yaşlı yetkinlər arasında xroniki tənhalığın erkən idrak geriləməsi riskini artıra biləcəyini ortaya qoyub.

AZƏRTAC “MedicalXpress” portalına istinadla xəbər verir ki, tədqiqat nəticələri nüfuzlu “BMC Public Health” jurnalında dərc olunub.

Araşdırmanın aparıcı müəllifi, Penn Dövlət Sağlam Qocalıq Mərkəzində postdoktoral alim olan Jee Eun Kanq tənhalığın hər kəsin yaşaya biləcəyi təbii bir təcrübə olduğunu, lakin bu halın xroniki xarakter almasının idrak sağlamlığı üçün mənfi nəticələr doğura biləcəyini vurğulayıb: “Tənhalıq təbii və universal bir təcrübədir, lakin xroniki hala gəldikdə idrak sağlamlığınıza zərər verə bilər”.

ESCAPE layihəsi çərçivəsində 25-65 yaş arası 172 nəfər üzərində aparılan uzunmüddətli araşdırma zamanı iştirakçıların tənhalıq səviyyəsi, iş yaddaşı, emal sürəti və məkan yaddaşı üç dəfə – bir illik fasilələrlə ölçülüb. İdrak bacarıqları mobil tətbiq vasitəsilə gündə beş dəfə oynanılan “beyin oyunları” ilə qiymətləndirilib. Tənhalıq iştirakçıların özlərini sosial baxımdan təcrid olunmuş hiss etmə dərəcəsi əsasında ölçülmüş və ən azı iki ardıcıl ölçümdə yüksək bal toplayan şəxslər “xroniki tənha” kimi müəyyən edilib. Bu kateqoriyaya daxil olan şəxslərin idrak bacarıqlarında təkmilləşmə müşahidə olunmayıb, əksinə xroniki tənhalıq yaşamayan həmyaşıdları zamanla əhəmiyyətli irəliləyişlər nümayiş etdiriblər.

Tədqiqatın həmmüəllifi və Penn Dövlət Sağlam Qocalıq Mərkəzinin direktoru Martin Slivinski idrak bacarıqlarının təkrar ölçülməsi zamanı, ümumiyyətlə, iştirakçıların performansında müsbət dəyişikliklərin gözlənildiyini, lakin bu tədqiqatda xroniki tənhalığı olan şəxslərdə bu inkişafın baş vermədiyini qeyd edib: “Təcrübə ilə bağlı təkmilləşmənin olmaması, xroniki tənhalığın idrak zəifliyinin erkən xəbərçisi ola biləcəyini göstərir”.

Slivinski əlavə edib ki, yaşlı insanlarda idrak testlərində təkmilləşmə müşahidə olunmaması, erkən neyrodegenerativ pozuntuların əlaməti ola bilər. Bu səbəbdən gənc yaşda idrak və sosial sağlamlığa sərmayə qoymaq uzunmüddətli müsbət nəticələrə səbəb ola bilər: “70 yaşında pensiya üçün qənaət etməyə başlasanız, gənc yaşda başladığınız qədər effektiv olmayacaq. Bu, idrak sağlamlığına edilən investisiyalar üçün də keçərlidir”.

Tədqiqat, həmçinin göstərib ki, sosial əlaqə və qarşılıqlı münasibətlərin təşviqi, məsələn, aktiv sosial planlamalar və qarşılıqlı sosial iştirak xroniki tənhalığın aradan qaldırılmasında mühüm rol oynaya bilər. Kanq tənhalığın bəzən daha çox sosial əlaqə qurmağa ehtiyac duyulduğunun siqnalı ola biləcəyini bildirərək, sosial dəstəyə yönəlməyin idrak sağlamlığını qorumaq üçün həyati əhəmiyyət daşıdığını vurğulayıb: “Tənha insanlar üçün başqalarına müraciət etmək çətin ola bilər, lakin bu, həyat keyfiyyətini və idrak sağlamlığını yaxşılaşdırmaq üçün vacib bir həyat bacarığıdır”.

Bu tədqiqat gənc və orta yaşlı yetkinlərdə tənhalığın idrak sağlamlığına uzunmüddətli təsirini araşdıran ilk uzununa araşdırmalardan biri olaraq gələcək elmi işlər üçün mühüm əsas yaradır və ictimai sağlamlıq strategiyalarında sosial əlaqələrin təşviqinə diqqət ayrılmasının vacibliyini bir daha gündəmə gətirir.

Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün Icma.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
seeBaxış sayı:81
embedMənbə:https://azertag.az
archiveBu xəbər 30 May 2025 08:16 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see195

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see187

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see154

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see145

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see142

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see141

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see139

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see135

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see132

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see131

Körpələrdə genetik xəstəliklərin aşkarlanması üçün ölkəyə 300 mindən çox test gətiriləcək

19 Oktyabr 2025 20:14see131

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see130

“Mən ABŞ ı təhlükəyə ata bilmərəm...”

19 Oktyabr 2025 19:18see128

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see128

Rıbin və həyat yoldaşı öləcəkləri halda tək oğul övladlarına təlimatlar tərtib ediblər...

20 Oktyabr 2025 00:18see127

Əməkdar artist Yadigar Muradovun vəziyyəti stabilləşib

19 Oktyabr 2025 18:49see127

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see126

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see126

Elmar Məmmədyarovdan açıqlama: “Kimin qarın ağrısı varsa, adımı hallandırır”

19 Oktyabr 2025 21:04see125

Rusiya bankları İran akkreditivlərini qəbul etməyə başlayıblar

20 Oktyabr 2025 15:22see123
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri